Pterygium: rode hoornvlies vergroeiing op de ogen

De aandoening waarbij op het hoornvlies van het oog vanuit de traanbuis naar het midden van het oog een witgele slijmvlies groeit wordt Pterygium genoemd. De vergroeiing heeft de vorm van een driehoek en lijkt op een vleugel met zichtbare bloedvaatjes erin. De aandoening valt daardoor op omdat het hoornvlies normaal wit is terwijl de aandoening allemaal rode bloedvaatjes laat zien. Afhankelijk van waar men woont komt het veel tot weinig voor. Naarmate men dichter bij de evenaar woont neemt het aantal gevallen toe, echter het komt ook veelvuldig bij surfers voor. Waardoor wordt Pterygium veroorzaakt en wat kan men er verder aan doen?

Pterygium: rode hoornvlies vergroeiing

• Opbouw van het oog
• Gradaties van de vergroeiing
• Vermoedelijke oorzaken Pterygium
• De klachten
• Wat kan men in het dagelijks leven eraan doen?
• Behandeling van de aandoening

Opbouw van het oog

Het oog vormt een belangrijke bron van informatie voor ons als persoon omdat via het oog de wereld wordt beschouwd en verder verwerkt door de hersenen. Om die informatie op te nemen is het oog als volgt opgebouwd:

• het oppervlak van het oog is bedekt met het hoornvlies en dit heeft als functie om het oogvocht tegen te houden, bescherming van het oog en om licht te richten op de lens;
• de oogvloeistofkamer voor de lens;
• in die kamer zit voor de lens de regenboogvlies, waardoor het oog als het ware een speciale oogkleur krijgt. Dit wordt ook wel de iris genoemd;
• dan volgt de lens welke het licht verder bundelt zodat het wordt geprojecteerd op het oognetvlies. Via het netvlies wordt het beeld vertaald naar kleur en vorm, waarmee we de buitenwereld kunnen herkennen.

Indien er een Pterygium groeit dan trekt deze langzaam aan vanuit de ooghoeken naar het midden van het oog. Vaak blijft deze op het witte deel van het oog, echter kan op het hoornvlies ook voor de iris of lens groeien. Dit laatste betekent dat het invallende licht door de aandoening kan worden verstoord met een verslechterend zicht van dien, omdat het licht onjuist via de lens wordt gebundeld.

Gradaties van de vergroeiing

De aandoening kan in verschillende gradaties worden ingedeeld. Enerzijds is er het formaat van de vergroeiing:

• het groeit boven het normale witte hoornvlies en heeft daardoor nog niet direct gevolgen voor het zicht. Het uit zich dan veelal in een witgele vlek met rode bloedadertjes;
• het groeit tot boven de iris. De iris verzorgt hoeveel licht het oog binnenkomt. Is het ’s nachts donker dan kan de iris goed open staan om extra licht op te vangen. Door de vergroeiing neemt lichtinval af en kan mogelijk tijdelijk een blokkade worden gezien;
• het groeit tot boven de lensopening. Dit is het binnenste zwarte deel van het oog waar de lens zich bevindt. Dit kan tot invloed hebben dat de lichtinval compleet wordt geblokkeerd, waardoor gedeeltelijke blindheid kan ontstaan.

Naast formaat gradaties zijn er eveneens gradaties voor de vordering van het weefsel. De volgende drie gradaties zijn te onderscheiden:

• atrofisch: de vergroeiing is doorzichtig, waardoor de aansturende bloedvaten duidelijk zichtbaar zijn;
• intermediair: het weefsel begint een meer dichte structuur te krijgen, waardoor de bloedvaten deels niet meer zichtbaar zijn;
• vlezig: dit is de vorm waarbij de aandoening in volwassen stadium is aanbeland. Het vergroeide weefsel heeft vaste vorm gekregen en de bloedvaten zijn niet meer zichtbaar. De vergroeiing krijgt daarbij een meer gelige kleur zodat het duidelijk te onderscheiden is van het onderliggende hoornvlies.

Vermoedelijke oorzaken Pterygium

Omdat de aandoening vaker voorkomt naarmate men dichterbij de evenaar woont, is er vermoedelijk een relatie tussen zonnestraling en de aandoening. In Europa komt de aandoening voornamelijk voor in de gebieden rond de Middellandse zee. Ook in Nederland komt de aandoening voor, omdat het hier ook zomers soms nogal stevig kan schijnen, waarnaast we ook graag op vakantie gaan naar hete oorden. De volgende oorzaken lijken verder ten grondslag te liggen aan de aandoening:

• UV straling van de zon, maar mogelijk ook UV-straling bij een zonnestudio;
• droog klimaat en stoffigheid, maar ook smog kan daarbij meespelen;
• blootstaan aan wind buiten, maar ook in huis door de ventilator.

De klachten

Gewoonlijk is er geen sprake van klachten indien de aandoening voorkomt. Dit komt omdat het soms onopgemerkt blijft, omdat vergroeiing niet verder groeit dan het witte oogdeel. Toch kan de aandoening de volgende klachten geven:

• hoornvliesirritatie omdat men het continue gevoel heeft dat er iets in het oog zit, danwel dat het geïrriteerd of droog aanvoelt;
• indien de aandoening voorbij de iris groeit dan kan het zicht door verminderde lichtinval worden verminderd. Komt de vergroeiing tot het midden van de iris dan betekent dit dat de gele vlek in het oog onvoldoende informatie verkrijgt en scherp stelt op de aandoening zelf (het oog stelt zich scherp op de informatie die de gele vlek ontvangt).

Wat kan men in het dagelijks leven eraan doen?

Is er geconstateerd dat u de Pterygium aandoening heeft op het hoornvlies, dan wil dat nog niet betekenen dat u per ommegaande problemen heeft met het zicht. Met deze vergroeiing kunt u over het algemeen geen contactlenzen meer dragen, omdat die daardoor ongemakkelijk gaan aanvoelen. Is het winderig weer, warm of stoffig en gaat u naar buiten draag dan een UV-werende zonnebril. De bril weert de vermoedelijke veroorzaker, waarnaast wind ook niet in het oog komt. Ook irriterende allergische stofdeeltjes kunnen zo niet in het oog waaien. Heeft u in huis een ventilator richt die dan niet recht op het gezicht, echter laat de ventilator van de zijkant blazen. Zodoende kunt u de vordering en geïrriteerdheid van het oog verminderen.

Behandeling van de aandoening

Het kan zijn dat het oog zeer geïrriteerd is door de aandoening. Dan kunt u oogdruppels gebruiken om de invloed van droge ogen te verminderen. Is de vergroeiing in een vergevorderd stadium dan kan het noodzaak zijn om het te verwijderen. Dit kan chirurgisch worden gedaan. De volgende behandeling kan worden uitgevoerd onder lokale verdoving. Het hoornvlies dat aangetast is met de aandoening wordt geheel verwijderd tot op 5 mm afstand van de traanbuis. Het ontstane wondje wordt gevuld met een transplantaat gehaald uit hetzelfde oog (dit herstelt snel vanzelf). Het vervangende weefsel wordt vastgezet met ooglijm of hechtingen (dit levert de eerste paar dagen een zanderig gevoel van het oog). De eerste dagen na de behandeling is het noodzaak dat u niet aan de ogen komt. U dient een oogklep te dragen. Is de wond hersteld, dan is er wel een kans dat de Pterygium met de tijd terugkomt.

Lees verder

• Hoe wordt diplopie (dubbelzien) veroorzaakt?
• Hemianopsie: hoe wordt halve blindheid veroorzaakt?
• Hoe wordt kleurenblindheid veroorzaakt?
• Hoe wordt staar behandeld?
• Keratoconus: wat te doen met een conusoog?