Angstreacties onderdrukken

Een angstreactie kan erg vervelend zijn: hartkloppingen, een benauwd gevoel, duizeligheid. Hoe ontstaat een angstreactie en kan deze onderdrukt worden? In bepaalde gevallen is het mogelijk om angstreacties te onderdrukken, echter alleen wanneer dit nodig blijkt te zijn.

Wat is een angstreactie?

De angstreactie is de reactie of reacties op angst. Angst is een gevoel, een fysiologische toestand. De hartslag is verhoogd, de bloeddruk gaat omhoog, er kan pijn op de borst voorkomen, een droge mond hebben, zich duizelig voelen of last hebben van hartkloppingen. Angst is in feite een overlevingsmechanisme: door angst vermijden we gevaarlijke situaties. De mens behoort bijvoorbeeld angst te voelen wanneer hij of zij aan de rand van een hoge afgrond staat. Door het voelen van angst, zullen we niet over deze rand heen lopen. Angst kan ontwikkelt worden of verminderd worden middels een leerproces. Een simpel voorbeeld: alle Nederlanders zijn bekend met sprookjes en met de Efteling. Kinderen zijn niet bang voor de bewegende poppen. Dit komt omdat we onze kinderen van jongs af aan leren dat er geen gevaar achter de bewegende poppen schuil gaat. In het tv-programma "de groeten terug" werd een inheemse stam uit Afrika blootgesteld aan de Efteling-figuren. Er ontstond grote angst en paniek onder deze stambewoners. Ze waren niet bekend met dit soort dingen en hun angst is dan ook heel normaal. Zouden ze meerdere malen hieraan blootgesteld worden, dan neemt de angstreactie af omdat ze ervaren dat er niks wat bedreigend is, gebeurt. Angst wordt geregeld in de amandelvormige kern van neuronen in de hersenen. Door deze kern in een proef bij ratten uit te schakelen, kenden de ratten geen angst meer.

Testosteron verminderd de angst

Het hormoon testosteron zorgt ervoor dat angstreacties afnemen. Proefpersonen die dit hormoon toegediend kregen, voelden minder gevoelens van angst. De mens maakt zelf testosteron aan: mannen ongeveer 7 mg per dag, vrouwen ongeveer 1.5 mg per dag. Het feit dat mannen veel meer testosteron in hun lichaam hebben, verklaart ook waarom mannen vaak wat stoerder zijn en minder snel angstig zijn dan vrouwen. Vrouwen met extra veel progesteron, ervaren vaker angstgevoelens. Ze reageren ook sterker op prikkels, zoals het zien van een boos gezicht.

Angst onderdrukken middels medicijnen of alcohol

Bepaalde medicijnen onderdrukken de angstreacties. Ze worden toegediend bij bijvoorbeeld migraine, hartproblemen, depressie, maar ook bij overmatige stress of angstreacties. De bètablokker propranolol is hier een bekend voorbeeld van. Ook valium onderdrukt de angst en verlaagt de spierspanning. In stressvolle situaties werkt valium goed. Bij innerlijke onrust of stresssituaties, kan men zelf bij de drogist valeriaan kopen: dit zijn tabletten die kalmerend werken en de slaap bevorderen. Alcohol heeft ook een angstonderdrukkende werking, wel in mindere mate dan medicijnen. Dit verklaart wel het feit waarom mensen met een flinke slok op zo onverschrokken zijn. Angstonderdrukkkende medicijnen moeten niet verward worden met medicijnen die juist suf of slaperig maken. Hoewel versuffing ook minder angstig maakt, is de werking toch niet geheel hetzelfde.

Late reactie op angst

Angstracties lopen via de amandelvormige kern van neuronen in de hersenen. Echter, ook lopen deze via de hersenschors. Deze laatste reageert echter veel langzamer dan de kern. Wie plots een grote gevaarlijke spin ziet, zal snel achteruit deinzen. Echter, een halve seconde later is duidelijk dat het om een nep-spin ging. De angst zakt weg. Wat gebeurt is het volgende: de spin wordt waargenomen. De waarneming verloopt via de kern, en via de hersenschors. De kern is echter sneller en registreert gevaar. Men wijkt achteruit. De hersenschors, die wat trager werkt omdat deze via een omweg loopt, registreert ook het gevaar maar ziet inmiddels ook dat het geen echt gevaar is. De hersenschors remt de angst weer af.

Angst blijft aanwezig in de hersenen

Angst die overwonnen is, is onderdrukt in de hersenen maar nog steeds aanwezig. Een onderdrukte angst kan vrij snel weer naar boven komen en een angstreactie geven. De hersenen slaan continue informatie op die belangrijk lijkt. Angst is een overlevingsmechanisme en dus een belangrijk gegeven, dat de hersenen het hele verdere leven zal blijven bewaren. Nare ervaringen kunnen dus wel onderdrukt worden, maar zullen in bepaalde situaties weer de kop op kunnen steken. Iemand die hier veel last van heeft, kan dit soms alleen onderdrukken middels medicijnen.