Endorfine als pijnbestrijder en veroorzaker aangenaam gevoel

Endorfine is een van nature in het lichaam voorkomende stof met dezelfde werking als morfine. De stof komt voor in bepaalde delen van het centraal zenuwstelsel, de hypofyse en andere organen, zoals de darm. Endorfine werkt als een pijnbestrijder en kan zorgen voor aangename gevoelens. Het woord endorfine is een samentrekking van endogeen en morfine. Het aanmaken van endorfine door het lichaam kan worden beïnvloed door een aantal activiteiten.

Endorfine als een natuurlijke morfine

Endorfine werkt als een natuurlijke morfine in het lichaam. De stof lijkt namelijk in chemisch opzicht op morfine. Endorfine heeft een zodanige werking op de hersenen dat de gevoeligheid voor pijn vermindert waardoor er ruimte ontstaat voor andere en meestal aangename gevoelens. Eveneens is dit het geval bij angst en stress die verlicht worden door de stof en waarna ook andere gevoelens kunnen ontstaan. Dit is zowel bij fysieke als psychologische stress het geval waardoor de endorfine ook bijvoorbeeld neerslachtigheid kan omzetten in andere emoties.

Endorfine als pijnbestrijder en gevoel van welzijn

Een zogenaamde lopersroes heeft ook met endorfine te maken. Een lopersroes is de roes die ontstaat na een langdurige inspanning waarbij het lichaam veel endorfine aanmaakt. Die endorfine zorgt er dan voor dat de fysieke pijn, door het langdurige lopen, wordt omgezet in andere gevoelens zoals trots, optimisme en een gevoel van welzijn. De stof wordt daardoor ervaren als een zeer welkome pijnbestrijder. Joggers kennen het gevoel meestal wel en er bestaat bij hen soms zo´n sterke behoefte aan dat de joggingactiviteit een verslaving kan worden. Ook bij andere langdurige fysieke inspanningen kan dit verschijnsel zich voordoen.

Verslaving aan de stof endorfine

Bij hardlopers staat het gevoel dat ontstaat door de toename van endorfine bekend als ‘runners high’. Als sportverslaafden geblesseerd raken of door ziekte niet meer kunnen sporten kan het gemis aan endorfine afkickverschijnselen veroorzaken zoals verhoging van de spierspanning of het krijgen van hartkloppingen of het optreden van duizeligheid.

Duursporten verhogen de endorfinespiegel

Door lichaamsbeweging wordt de endorfinespiegel verhoogd. Voorkomen of verminderen van stress kan dus weldegelijk via sporten en andere lichaamsbewegingen. De endorfine zal dan zorgen voor een betere gemoedstoestand. Duursport is daarbij een uitstekende manier omdat minsten twaalf minuten een bepaalde activiteit moet worden verricht om de endorfinespiegel te verhogen. Bij duursporten worden, evenals bij vele andere bewegingsvormen, voortdurend alle grote lichaamsspieren gebruikt. Die manier van bewegen heeft meer effect op de endorfinespiegel dan sporten en bewegen waarbij beurtelings bewogen en gestopt wordt. Als voorbeelden van langdurig sporten en bewegen gelden bijvoorbeeld aerobic, dansen, fietsen, fitness, hardlopen (joggen), skiën, wandelen, zumba en zwemmen.

Andere endorfine verhogende activiteiten

• Aanraking: Aanraking beïnvloedt de endorfinespiegel. Als twee mensen elkaar in de armen houden stijgt die spiegel.
• Smaakervaring: Ook kan endorfine worden geproduceerd door de smaakervaring bij het nuttigen van suikers, vetten, chocolade en chilipepers.
• Lachen en glimlachen: Bij lachen, diep ademhalen en meditatie wordt eveneens endorfine aangemaakt. Zelfs door glimlachen kan de endorfinespiegel verhogen omdat het bloed dan tijdelijk van de hersenen naar het gezicht leidt. Gevolg daarvan is dat de temperatuur van de hersenen verandert waardoor de aanmaak van endorfine wordt gestimuleerd.
• Positief denken: Eenzelfde effect kan positief denken hebben. Zo zou positief denken de reden kunnen zijn dat placebo’s als pijnstiller werken. Door de positieve gedachten wordt endorfine aangemaakt en verdwijnt de pijn.
• Naar muziek luisteren: Ook kan door het luisteren naar muziek endorfine aangemaakt worden waardoor het verklaarbaar is dat mensen in een andere gemoedstoestand komen als ze naar muziek luisteren.
• Geest beïnvloeden: Door de geest op deze en andere manieren, zoals met bewuste positieve gedachten, te beïnvloeden kan de aanmaak van de stof eveneens worden gestimuleerd.