De tien geheimen van tai chi

Tai chi is oorspronkelijk een vechtsport uit China en heeft zich ontwikkeld uit de Shaolin-chuan (kung fu). Later is tai chi uitgegroeid tot een bewegings- en gezondheidsleer die wereldwijd door miljoenen mensen wordt gewaardeerd. De vloeiende, cirkelvormige bewegingen trainen alle spieren, waarbij de geest tot rust komt. Net als elke sport kent ook tai chi specifieke lichamelijke en geestelijke niveaus. Daaraan kan de beoefenaar zich spiegelen om zelf te bepalen in hoeverre hij vooruitgang boekt, ongeacht welke vorm van tai chi hij beoefent.

Inhoud

• Tai chi voor jong en oud
• Verschillende tai chi-stijlen
• Grondbeginselen van tai chi
• De tien geheimen van tai chi
• 1. Lichtheid
• 2. Traagheid
• 3. Cirkelvormige bewegingen
• 4. Constante snelheid
• 5. Lenigheid
• 6. Ontspanning
• 7. Verandering
• 8. Leegheid en soliditeit
• 9. Ademhaling
• 10. Leegte en verstilling
• Gezondheid en vitaliteit

Tai chi voor jong en oud

Tai chi is gebaseerd op de harmonie tussen yin en yang. Eeuwenlang was het een vechtsport, ontsproten aan de Shaolin-chuan (kung fu). De principes ervan zijn gebaseerd op het taoïsme, waarbij de tegengestelde krachten in de natuur elkaar telkens aanvullen. Krachten die yin en yang worden genoemd. Deze volheid en leegte der dingen, ofwel de paren der tegenstellingen, completeren elkaar en vormen telkens een eenheid. Tai chi brengt deze twee tegenpolen met elkaar in balans.

Lichaam en geest
De bewegingen van tai chi zorgen ervoor dat de levensenergie (chi) vrij door het lichaam kan stromen. Tai chi is geschikt voor alle leeftijden en bestaat uit een evenwichtig samenspel tussen lichaam en geest (rust en concentratie). Aldus bevordert deze sport ook de gezondheid.

Verschillende tai chi-stijlen

Tai chi kent veel stijlen, waaronder de Yang-, Chen- en Wu-stijl, maar bijvoorbeeld ook de gewapende stijl tai chi-zwaard. De Yang-stijl wordt doorgaans langzaam uitgevoerd en telt 128 houdingen. In het aanbevolen tempo duurt het wel een kwartier om een complete ronde te doen.

Zelfverdediging
De Chen-stijl, tevens de oudste vorm, is explosiever van aard en legt meer de nadruk op het zelfverdedigingsaspect van tai chi. De Wu-stijl is een vrij nieuwe vorm van tai chi, gekenmerkt door kleine, meer ingetogen bewegingen. Zo heeft elke stijl zijn kenmerken.

Grondbeginselen van tai chi

De grondbeginselen van tai chi chuan hebben alles met chi te maken, die de rode draad vormt van deze bewegings- en gezondheidsleer. Chi is de levensenergie die dankzij tai chi vrij door het lichaam kan circuleren. De therapeutische waarde ervan is volgens de beoefenaars dat yin en yang in balans komen. Ze ervaren het als een bijna bovennatuurlijke harmonie van lichaam en geest. Daardoor worden fysieke en geestelijke processen die uit evenwicht zijn geraakt weer hersteld.

De tien geheimen van tai chi

Voor de meer gevorderde tai chi-beoefenaar zijn er tien aspecten waaraan hij zijn vooruitgang kan afmeten. Het zijn specifieke niveaus van vooruitgang. Wie toegewijd oefent, en daarbij deze tien facetten steeds in aanmerking neemt, zal uiteindelijk zelf ervaren wat tai chi inhoudt en wat deze bewegingsleer voor hem kan betekenen. De principes worden in een notendop uitgelegd. Elk aspect kent diepere, innerlijke lagen. De basisprincipes worden slechts aangestipt. Breng ze in praktijk tijdens uw dagelijkse ronde tai chi en u zult daar de vruchten van plukken in de vorm van een harmonieus samenspel tussen lichaam en geest.

1. Lichtheid

Probeer tijdens het oefenen altijd ching in acht te nemen, ofwel lichtheid, een yin-kracht. Vergelijk het met een houten vloer die kraakt als u erover loopt, maar als u er een tai chi-ronde op doet zal er geen geluid te horen zijn. Laat dat in elk geval uw streven zijn. Uw bewegingen horen doorspekt te zijn met ching en licht en natuurlijk te zijn. Beschouw uzelf in dat opzicht als een zacht briesje.

2. Traagheid

Alle houdingen van tai chi worden langzaam uitgevoerd. Vooral beginnelingen zullen daar moeite mee hebben. Door zeer traag te bewegen, leert u de houdingen door en door kennen en ontwikkelt u lichamelijk evenwicht en geestelijke harmonie.

3. Cirkelvormige bewegingen

Tai chi bestaat voor het grootste deel uit ronde bewegingen. In de oosterse vechtsport beoogt men met circulaire kracht meer energie te genereren dan met lineaire bewegingen. Vergelijk het met het verschil tussen een doorstaande wind en de tornado, die meer schade veroorzaakt dan een straffe wind. Zorg ervoor dat al uw tai chi-bewegingen rond zijn of op zijn minst circulair van intentie.

4. Constante snelheid

Voer alle houdingen weloverwogen en vloeiend uit. Dat lukt alleen als u zich volledig concentreert op de bewegingen. Ze zullen onherroepelijk ongelijkmatig van snelheid zijn als u uw aandacht er niet honderd procent bij houdt.

5. Lenigheid

Op lenige wijze de houdingen uitvoeren lukt het beste als u ervoor zorgt dat het zwaartepunt laag ligt. Uw gewicht moet in de voeten geworteld zijn. Stuur de krachten vanuit uw middel, waarbij u uw ledematen niet onafhankelijk van elkaar beweegt. In het andere geval krijgt de beweging altijd iets houterigs.

6. Ontspanning

Het is niet de ontspanning die de gemiddelde westerling eronder verstaat. Dus niet wegdromend, passief, zorgeloos en onbekommerd tai chi beoefenen. In tai chi betekent ontspanning dat het lichaam in een fractie van een seconde extreem yang of extreem yin kan worden, dus zeer aanvallend of volledig ontspannend. Vergelijk het met een 'speerhand' en een 'dode hand', ofwel praktisch honderd procent yang of helemaal yin. Het evenwicht daarin, zoals bij gitaarspelen of typen, wordt in tai chi met ontspanning bedoeld.

7. Verandering

Dit begrip is heel belangrijk in tai chi. Een tai chi-ronde verzinnebeeldt het besef dat niets op zichzelf bestaat en alles aan verandering onderhevig is. Niets is constant, maar verandert zichzelf volgens cycli (kringlopen). Het enige constante is de verandering zelf, of de cyclus die telkens opnieuw verschijnt. Volgens de I tjing moet men dan ook het onveranderlijke zoeken in datgene wat continu verandert. Tai chi is daarvan het symbool.

8. Leegheid en soliditeit

Tijdens het beoefenen van tai chi dient u die tegenstelling steeds te ervaren. Soms is de linkerkant van het lichaam leeg en voelt de rechterkant solide aan, afhankelijk van de tai chi-houdingen die u aanneemt. Dat geldt ook voor de rest van het lichaam. Deze veranderingen vinden voortdurend plaats tijdens het oefenen, vaak heel onvoorspelbaar, zoals ook de overgang van yin in yang – en vice versa – kan zijn.

9. Ademhaling

Voorkom tijdens een tai chi-ronde het korte, snelle ademen. Adem langzaam en diep. Het stimuleert de stofwisseling, de bloedcirculatie en de orgaanfuncties. De langzame ademhaling is in harmonie met de langzame bewegingen van tai chi.

10. Leegte en verstilling

De bedoeling is verstilling te vinden in beweging. Noem het meditatie in beweging, zoals dat trouwens ook in zenmeditatie wordt ervaren (loopmeditatie). Het is het hoogste niveau en het doel van tai chi. Na veel en lang oefenen zal het besef dagen dat yin en yang elkaar afwisselen in het doorlopen van de bewegingen, het is de constantheid in de verandering. De concentratie stuurt de overgang van actie naar niet-actie en vice versa. Dat gaat uiteindelijk gepaard met innerlijke vrede, alsof u de leegte en de stilte aanraakt terwijl u de verandering voortdurend beïnvloedt. Het is als het stromen van een rivier, eindeloos en harmonieus. Lao Tze, auteur van de Tao Te Tjing, vatte het treffend samen met deze woorden:

Verandering
Alle dingen werken samen.
Ik heb ze zien veranderen, omkeren en terugkomen,
en heb gezien hoe ze gedijen
en opnieuw terugkeren, elk naar hun wortels (oorsprong).
Dit is, zeg ik, (de) stilte.
Terugkeren naar de wortels,
of beter gezegd, terugkeren naar de wil van Tao. [Uit The Tao of Tai-Chi Chuan van Jou Tsung Hwa]

Gezondheid en vitaliteit

Tai chi is geschikt voor iedereen, jong en oud. Wie zich niet in bovengenoemde bespiegelingen wil verliezen, kan tai chi simpelweg beschouwen als een complete oefening, een schitterende sport die lichaam en geest in conditie houdt. Wie elke dag tien minuten aan tai chi doet, wordt zo lenig als een kat, zo gezond als een houthakker en zo wijs als een filosoof. Het is al eerder aangehaald en gestaafd door velen die tai chi sinds hun jeugd beoefenen en deze Chinese bewegingsleer als een verrijking van hun leven beschouwen.

Lees verder

• Tai chi en adembeheersing
• Tai chi en meditatie
• De oorsprong van tai chi chuan – Shaolin chuan (kung fu)
• De oorsprong van tai chi chuan – Yang-stijl
• De oorsprong van tai chi chuan – Wu-stijl