Realiteits Oriëntatie Training bij dementerende ouderen

Wanneer mensen ouder worden, komen er gebreken. Daar zullen veel mensen een keer achter komen. Kostbare herinneringen gaan verloren als gevolg van geheugenstoornissen. Wanneer een van uw naasten of cliënten symptomen van alzheimer gaat vertonen, kunt u gebruik maken van de Realiteits Oriëntatie Training. Deze methode wordt veel toegepast bij mensen met beginnende alzheimer en heeft een positief effect op het dementieproces.

Wat is Realiteits Oriëntatie Training?

Realiteits Oriëntatie Training (ROT) houdt in dat er ondersteuning wordt gegeven aan de cliënt om greep te kunnen houden op zijn omgeving. Voor mensen met beginnende alzheimer kan het behoorlijk vervelend zijn wanneer zij dingen vergeten. Deze methode geeft de mogelijkheid om mensen te ondersteunen en te vertragen in hun dementieproces. Het gaat erom dat de cliënt cognitief gestimuleerd kan worden met deze methode. Door middel van ROT-borden of manier van aanspreken, wordt de cliënt in het hier en nu gehouden. Deze manier van benaderen vraagt van u als begeleider een directieve aanpak.

Hoe is het ontstaan?

Deze methode is ontworpen op basis van gedragstherapeutische principes. Het werd in de jaren 50 ontwikkeld voor psychiatrische patiënten waarbij het accent lag op een ‘stimulerende omgeving’. In de jaren 70 kwam het accent steeds meer te liggen op cognitieve functietraining, zoals het waarnemen, begrip, expressie, aandacht en oriëntatie. In 2017 wordt deze methode gebruikt bij mensen met beginnende alzheimer.

Hoe kan de methode worden toegepast?

Er zijn diverse manieren en mogelijkheden om de Realiteits Oriëntatie Training toe te passen in de praktijk. De cliënt wordt in het hier en nu gehouden door eventueel dagschema’s, programma’s, maand- en jaaroverzichten of wegwijzers in ruimten. Hierbij kunt u denken aan een pictogrammenbord aan de muur met daarop een planning per dag. Dit pictogrammenbord is dan overzichtelijk zodat de cliënt goed kan begrijpen hoe zijn dag eruit ziet. Bij een wegwijzer kunt u denken aan pijlen in een woonruimte of dagbesteding. Deze pijlen kunnen aangeven welke kant de cliënt bijvoorbeeld op moet voor het toilet of de woonkamer. Deze hulpmiddelen ondersteunen beginnende alzheimercliënten bij het nadenken. De manier van communiceren is ook van groot belang. Belangrijk in het contact is dat u de cliënt blijft activeren tot nadenken. Dit betekent dat u verwijst naar laatste gesprekken of uzelf steeds bekend maakt bij de cliënt.

Wat vraagt deze methode van u als betrokkene?

Deze werkwijze is veeleisend. Het vraagt om een 24-uursbehandeling van alle naasten van de cliënt. Het is van groot belang dat u consequent bezig bent met het activeren van de cognitieve functies van de cliënt. Belangrijke competenties zijn flexibiliteit, inzet, geduld, empathisch vermogen en een constante actieve instelling. Ook moet u in staat zijn om cliënten consequent te corrigeren wanneer zij even niet meer weten waar een gesprek over gegaan is. Wanneer iemand niet meer weet waar u het de dag ervoor over gehad heeft, kunt u verwijzen naar het bezoek en het onderwerp. Op deze manier stimuleert u de cliënt tot nadenken en herinneren. Doordat deze methode een activerende attitude heeft, zou de Realiteits Oriëntatie Training ook een breder toepassingsgebied kunnen hebben dan de ouderenzorg.

Realiteits Oriëntatie Training vertraagt dementieproces

Er is in 2001 onderzoek gedaan door Italiaanse wetenschappers naar de effectiviteit van deze methode bij ouderen. Hierbij werd gekeken naar het langetermijneffect van de Realiteits Oriëntatie Training. Hieruit kwam naar voren dat de geestelijke achteruitgang van de ouderen zeven maanden later was dan bij de ouderen in de controlegroep, die stopten met de ROT. De ouderen met dementie die de therapie bleven volgen, kwamen pas zes maanden later in een verzorgingstehuis terecht. Ook kwam uit een van de onderzoeken naar voren dat de ouderen 15% minder kans hadden op incontinentie, wanneer zij de Realiteits Oriëntatie Training bleven volgen. Hieruit blijkt dat de ROT positieve effecten heeft op het dementieproces. De methode stelt zowel de geestelijke achteruitgang als de opname in een verzorgingstehuis uit. Het is echter wel zo dat deze methode in een verder gevorderd stadium van alzheimer geen nut meer heeft.