Kankerbehandeling: Verschillende behandelingen voor kanker

Kanker kan op verschillende manieren worden behandeld, afhankelijk van het type kanker, de locatie, de uitzaaiingen, de prognose en de wensen van de patiënt. De meest voorkomende behandelingen zijn chirurgie, chemotherapie en bestraling. Daarnaast zijn er andere behandelmethoden zoals gerichte therapie, immunotherapie, lasertherapie en hormonale therapie. Alle behandelingen hebben als doel het doden van kankercellen of het onderdrukken van hun groei.

• Chemotherapie: Geneesmiddelen tegen kanker
• Chirurgie als behandeling voor kanker
• Cryotherapie: Kankercellen bevriezen en doden
• Gerichte therapie: Medicatie om kankercellen te doden
• Immunotherapie: Stoffen om het immuunsysteem te helpen
• Fotodynamische therapie: Behandelingsvorm met licht
• Hormonale therapie: Hormonen stoppen of blokkeren
• Hyperthermie: Warmte voor het doden van kankercellen
• Lasertherapie: Lichtbundel voor het vernietigen van kanker
• Radiotherapie: Straling als kankerbehandeling
• Stamceltransplantatie: Herstel van bloedvormende stamcellen
• Rol van voeding en levensstijl bij kankerbehandeling
• Palliatieve zorg en ondersteuning bij gevorderde kanker
• Kankerpreventie en vroege detectie
• Praktische tips voor het omgaan met kankerbehandeling
• Zorg goed voor jezelf tijdens de behandeling
• Pas je voedingspatroon aan voor meer energie
• Blijf gehydrateerd
• Zorg voor je huid en mondgezondheid
• Beheer bijwerkingen van de behandeling
• Blijf fysiek actief binnen je mogelijkheden
• Regel je omgeving voor comfort en veiligheid
• Zoek emotionele en sociale steun
• Houd je arts goed op de hoogte
• Overweeg alternatieve therapieën met je arts
• Wees geduldig met jezelf

Chemotherapie: Geneesmiddelen tegen kanker

Bij chemotherapie worden geneesmiddelen gebruikt om kankercellen te doden en/of om de symptomen zoals pijn en andere problemen veroorzaakt door een tumor te verlichten. De medicijnen kunnen oraal (via de mond) worden ingenomen, of worden toegediend via een injectie of een infuus in een ader. Intraveneuze chemotherapie kan plaatsvinden via een katheter of een poort, soms met behulp van een pomp. Andere vormen van chemotherapie kunnen worden toegediend in de ruimte tussen de weefsellagen die de hersenen en het ruggenmerg bedekken, in de peritoneale ruimte (buikvlies) of via een topische toedieningswijze waarbij de medicijnen op de huid worden aangebracht. Soms worden verschillende geneesmiddelen gecombineerd om de effectiviteit van de behandeling te verhogen.

Chirurgie als behandeling voor kanker

Chirurgie is een veelgebruikte behandeling voor verschillende soorten kanker. Tijdens de operatie verwijdert de chirurg de tumor en een marge van nabijgelegen gezond weefsel om ervoor te zorgen dat alle kankercellen worden verwijderd. Soms is een operatie nodig om complicaties of symptomen veroorzaakt door een tumor te verlichten. De meest voorkomende complicaties van een chirurgische ingreep zijn tijdelijke pijn en een verhoogd risico op infecties.

Cryotherapie: Kankercellen bevriezen en doden

Cryotherapie, ook wel "cryochirurgie" genoemd, is een behandelingsvorm waarbij de arts gebruik maakt van extreem koude temperaturen om kankercellen te bevriezen en te doden. Dit wordt soms toegepast bij voorlopercellen van kanker op de huid of huidletsels, bij baarmoederhalskanker (cervix) of bij netvlieskanker in het oog. Cryotherapie kan ook intern worden uitgevoerd met speciale instrumenten voor tumoren in organen zoals de lever of de prostaat.

Gerichte therapie: Medicatie om kankercellen te doden

Gerichte therapie gebruikt medicatie om de groei en verspreiding van kankercellen te stoppen door in te grijpen op specifieke moleculen die betrokken zijn bij de kankerontwikkeling. Deze therapie richt zich op de genetische of moleculaire veranderingen die kankercellen onderscheiden van normale cellen, waardoor er minder schade aan gezonde cellen optreedt in vergelijking met traditionele chemotherapie. Gerichte therapie kan worden toegediend via orale medicijnen of intraveneus.

Immunotherapie: Stoffen om het immuunsysteem te helpen

Immunotherapie is een vorm van kankerbehandeling die het immuunsysteem versterkt in zijn strijd tegen kanker. Het maakt gebruik van stoffen die het immuunsysteem helpen om kankercellen effectiever te herkennen en te bestrijden. Deze stoffen kunnen door het lichaam zelf of in een laboratorium worden geproduceerd. Immunotherapie kan worden toegediend via injecties of intraveneus.

Fotodynamische therapie: Behandelingsvorm met licht

Bij fotodynamische therapie krijgt de patiënt een injectie met een fotosensibiliserend middel dat zich ophoopt in kankercellen. Deze stoffen worden geactiveerd door een specifieke lichtstraal, meestal van een laser. Het licht verandert het middel in een stof die de kankercellen doodt. Deze therapie is nuttig voor het behandelen van oppervlakkige tumoren en kan ook worden gebruikt voor bepaalde inwendige tumoren.

Hormonale therapie: Hormonen stoppen of blokkeren

Hormonale therapie is effectief bij kankers die afhankelijk zijn van hormonen voor hun groei, zoals borstkanker, prostaatkanker en eierstokkanker. De therapie omvat het blokkeren of verminderen van de hormoonproductie, hetzij door middel van medicijnen, hetzij door een operatie om hormoonproducerende organen (zoals de eierstokken of testikels) te verwijderen. Medicijnen voor hormonale therapie kunnen oraal of intraveneus worden toegediend.

Hyperthermie: Warmte voor het doden van kankercellen

Hyperthermie maakt gebruik van warmte om kankercellen te beschadigen en te doden zonder de omliggende gezonde cellen te veel te schaden. Dit kan worden bereikt door een apparaat dat warmte van buitenaf toedient, of door het plaatsen van een naald of sonde direct in de tumor. Hyperthermie kan worden toegepast op:

• Kleine tumoren of gebieden van abnormale cellen
• Het hele lichaam (hele lichaam hyperthermie)
• Specifieke lichaamsdelen, zoals een orgaan of ledemaat

Lasertherapie: Lichtbundel voor het vernietigen van kanker

Lasertherapie wordt vaak gebruikt in combinatie met andere kankerbehandelingen zoals radiotherapie of chemotherapie. Deze techniek maakt gebruik van een nauwkeurige, krachtige lichtbundel om kankercellen te vernietigen. De laser kan via een dunne, verlichte buis in het lichaam worden ingebracht, waarbij de lichtbron zich richt op de kankercellen. Lasertherapie is nuttig voor:

• Behandeling van tumoren aan het oppervlak van het lichaam of op de binnenkant van inwendige organen (zoals basaalcelcarcinoom, afwijkingen in de baarmoederhals, de slokdarm, en niet-kleincellige longkanker)
• Behandeling van huidkanker
• Het verlichten van symptomen van kanker, zoals bloedingen
• Het dichtmaken van lymfevaten na een operatie om zwelling te verminderen en de verspreiding van tumorcellen te remmen
• Het verminderen van pijn door het dichtmaken van zenuwuiteinden
• Het verkleinen van tumoren die de maag, darmen of slokdarm blokkeren
• Het vernietigen van tumoren en voorstadia van gezwellen bij borstkanker

Radiotherapie: Straling als kankerbehandeling

Radiotherapie maakt gebruik van röntgenstralen, deeltjes of radioactieve zaadjes om kankercellen te doden. Radiotherapie is bijzonder effectief voor snelgroeiende cellen, zoals kankercellen, en kan de groei en verspreiding van tumoren tegengaan. Het kan ook helpen om tumoren te verkleinen en symptomen zoals pijn te verlichten. Er zijn twee hoofdtypen radiotherapie: uitwendige bestraling en inwendige bestraling.

Uitwendige bestraling
Deze meest voorkomende vorm van radiotherapie richt een apparaat buiten het lichaam op de tumor met röntgenstralen of andere straling.

Inwendige bestraling
Ook bekend als brachytherapie, omvat deze methode het plaatsen van radioactieve materialen (zoals zaadjes of implantaten) direct in of nabij de tumor. Brachytherapie wordt gebruikt voor hoofd- en halskanker, borstkanker, baarmoederhalskanker, prostaatkanker, en oogtumoren. Vloeibare vormen van inwendige bestraling worden toegepast bij schildklierkanker.

Stamceltransplantatie: Herstel van bloedvormende stamcellen

Een stamceltransplantatie helpt bij het herstel van bloedvormende stamcellen die zijn vernietigd door hoge doses chemotherapie of radiotherapie. Bloedvormende stamcellen zijn cruciaal omdat ze uitgroeien tot verschillende soorten bloedcellen: witte bloedcellen (die helpen infecties te bestrijden), rode bloedcellen (die zuurstof door het lichaam vervoeren) en bloedplaatjes (die nodig zijn voor bloedstolling). Het herstel van deze cellen door een stamceltransplantatie is essentieel voor een goede werking van het immuunsysteem en de algehele gezondheid van de patiënt.

Rol van voeding en levensstijl bij kankerbehandeling

Hoewel voeding en levensstijl niet als primaire behandelingen worden beschouwd, spelen ze een cruciale rol in het ondersteunen van de behandeling en het verbeteren van de prognose van patiënten.

Voedingsondersteuning tijdens de behandeling
Patiënten met kanker kunnen voedingsaanpassingen nodig hebben om de behandeling beter te verdragen en het herstel te ondersteunen. Specialisten adviseren vaak een evenwichtig voedingspatroon dat rijk is aan eiwitten, vitaminen en mineralen om het lichaam te versterken.

Fysieke activiteit en herstel
Lichaamsbeweging kan helpen bij het verminderen van vermoeidheid, een van de meest voorkomende bijwerkingen van kankerbehandeling. Onder toezicht van professionals kunnen patiënten profiteren van aangepaste bewegingsprogramma's.

Psychosociale ondersteuning
Therapieën zoals mindfulness en psychotherapie kunnen patiënten helpen omgaan met de psychologische belasting van kanker en de behandeling ervan.

Palliatieve zorg en ondersteuning bij gevorderde kanker

Voor patiënten met gevorderde kanker richt palliatieve zorg zich op het verbeteren van de kwaliteit van leven en het verlichten van symptomen.

Symptoommanagement
Palliatieve zorgteams werken aan het beheersen van pijn, misselijkheid, ademhalingsproblemen en andere symptomen die de levenskwaliteit kunnen beïnvloeden.

Communicatie en planning van zorg
Het betrekken van patiënten en hun families bij beslissingen over de zorg, inclusief de planning van geavanceerde zorgopties, is een belangrijk aspect van palliatieve ondersteuning.

Integratieve benaderingen
Naast medische zorg bieden integratieve therapieën zoals massage, acupunctuur en muziektherapie verlichting van symptomen en emotionele steun.

Kankerpreventie en vroege detectie

Hoewel preventie en vroege opsporing meestal buiten de primaire behandeling vallen, spelen ze een belangrijke rol in de strijd tegen kanker.

Screeningprogramma's
Nationaal georganiseerde screeningsprogramma's, zoals die voor borst-, darm- en baarmoederhalskanker, dragen bij aan vroege opsporing en succesvolle behandeling.

Genetische tests en risicoreductie
Bij patiënten met een verhoogd genetisch risico op kanker kan genetisch advies en regelmatige controle helpen om de kans op kanker te verkleinen of vroegtijdig te behandelen.

Levensstijlveranderingen als preventieve maatregel
Roken vermijden, regelmatige lichaamsbeweging, en een evenwichtig voedingspatroon zijn belangrijke aandachtspunten om het risico op het ontwikkelen van kanker te verminderen.

Praktische tips voor het omgaan met kankerbehandeling

Kankerbehandeling kan een ingrijpende en soms zware ervaring zijn, zowel fysiek als emotioneel. De behandeling kan verschillende vormen aannemen, zoals chirurgie, chemotherapie, bestraling of immunotherapie, afhankelijk van het type kanker. Het omgaan met de bijwerkingen van deze behandelingen en het aanpassen van je dagelijkse routines kan een uitdaging zijn, maar er zijn veel praktische strategieën die je kunnen helpen om het proces beter te verdragen en je kwaliteit van leven te behouden.

Zorg goed voor jezelf tijdens de behandeling

Tijdens kankerbehandeling is het belangrijk om extra goed voor je lichaam te zorgen. Dit betekent dat je voldoende rust neemt, een evenwichtig voedingspatroon volgt en probeert fysiek actief te blijven binnen je mogelijkheden. Onthoud dat je lichaam hard werkt om de kanker te bestrijden, dus het is essentieel om te luisteren naar je lichaam en jezelf niet te overbelasten. Als je moe bent, neem dan rust, en wees niet bang om hulp te vragen wanneer dat nodig is.

Pas je voedingspatroon aan voor meer energie

Chemotherapie, bestraling en andere behandelingen kunnen je eetlust beïnvloeden. Het is belangrijk om een evenwichtig voedingspatroon te behouden, zelfs als je moeite hebt met eten. Probeer kleine, frequente maaltijden te nemen en kies voor voedingsrijke, licht verteerbare gerechten. Eet bijvoorbeeld zachte voedingsmiddelen die je gemakkelijk kunt kauwen en slikken als je last hebt van mond- of keelpijn. Een diëtist kan je helpen om een dieet op maat te maken dat je energie en voedingsstoffen op peil houdt tijdens de behandeling.

Blijf gehydrateerd

De behandeling kan leiden tot uitdroging, vooral als je last hebt van misselijkheid of diarree. Het is belangrijk om goed gehydrateerd te blijven, wat kan helpen om vermoeidheid te verminderen en je algehele welzijn te bevorderen. Drink regelmatig water of andere niet-caffeïnehoudende dranken. Als je moeilijk kunt drinken door misselijkheid, probeer dan kleine slokjes te nemen of gebruik een rietje. Het drinken van elektrolytoplossingen kan ook helpen om vocht en zouten aan te vullen die je lichaam nodig heeft.

Zorg voor je huid en mondgezondheid

Behandeling zoals chemotherapie en bestraling kunnen de huid en mond gevoelig maken. Het is belangrijk om zachte, niet-irriterende huidverzorgingsproducten te gebruiken om uitdroging of huidirritaties te voorkomen. Gebruik een milde, ongeparfumeerde zeep en een verzachtende crème om je huid gehydrateerd te houden. Daarnaast kunnen mondzweren, droge mond en een verhoogd risico op infecties optreden door de behandeling. Spoelen met een zoutoplossing kan helpen om je mond gezond te houden, en mondspoelingen zonder alcohol kunnen helpen om irritatie te verminderen. Het regelmatig poetsen van je tanden en het gebruik van tandzijde helpt om mondinfecties te voorkomen.

Beheer bijwerkingen van de behandeling

Behandelingen voor kanker kunnen verschillende bijwerkingen veroorzaken, zoals vermoeidheid, misselijkheid, pijn of haaruitval. Het is belangrijk om met je arts te overleggen over hoe je deze bijwerkingen het beste kunt beheren. Er zijn medicijnen die kunnen helpen bij misselijkheid, pijnstillers voor pijn, en vitamines of supplementen om vermoeidheid tegen te gaan. Het is ook nuttig om ontspanningsoefeningen of ademhalingstechnieken te proberen om stress en angst te verminderen, wat ook kan bijdragen aan het verlichten van sommige symptomen.

Blijf fysiek actief binnen je mogelijkheden

Hoewel je je misschien vaak moe voelt door de behandeling, kan regelmatige, lichte lichaamsbeweging zoals wandelen of rek- en strekoefeningen je energie en stemming verbeteren. Het kan ook helpen om spiermassa te behouden, wat belangrijk is om je kracht te ondersteunen tijdens de behandeling. Zorg ervoor dat je oefeningen uitvoert die passen bij je energieniveau en lichamelijke mogelijkheden. Overleg met je arts of fysiotherapeut over geschikte activiteiten voor jou.

Regel je omgeving voor comfort en veiligheid

Het kan zijn dat je tijdens de behandeling extra ondersteuning nodig hebt in je huis. Zorg ervoor dat je omgeving veilig en comfortabel is door bijvoorbeeld antislipmatten in de badkamer te leggen, je bed op een comfortabele hoogte te plaatsen en ervoor te zorgen dat er genoeg licht is in je woonruimte om struikelen te voorkomen. Het hebben van een comfortabele plek om te rusten, zoals een goed ondersteunend kussen of een zachte deken, kan je helpen om je meer op je gemak te voelen.

Zoek emotionele en sociale steun

Het mentale en emotionele aspect van het omgaan met kankerbehandeling is vaak even uitdagend als de fysieke symptomen. Het kan nuttig zijn om met een therapeut te praten of deel te nemen aan een steungroep waar je in contact kunt komen met anderen die hetzelfde doormaken. Familie en vrienden kunnen ook een belangrijke bron van steun zijn. Het kan helpen om over je gevoelens en zorgen te praten en om momenten van ontspanning en plezier te zoeken, ondanks de behandeling.

Houd je arts goed op de hoogte

Een goede communicatie met je arts is essentieel om het behandelingsproces goed te beheren. Als je veranderingen in je symptomen of bijwerkingen opmerkt, informeer je arts dan onmiddellijk. Het kan zijn dat je behandelingsplan moet worden aangepast om beter aan jouw behoeften te voldoen. Je arts kan ook helpen om te bepalen wanneer verdere onderzoeken nodig zijn om je voortgang te volgen en complicaties te voorkomen. Houd bijwerkingen en symptomen bij in een dagboek, zodat je niets vergeet te melden tijdens je afspraken.

Overweeg alternatieve therapieën met je arts

Sommige patiënten zoeken naast reguliere kankerbehandelingen ook alternatieve therapieën om de symptomen te verlichten of het herstel te bevorderen. Het is belangrijk om altijd eerst met je arts te overleggen voordat je aanvullende therapieën probeert, zoals kruidenremedies, voedingssupplementen of alternatieve behandelingen. Sommige alternatieve therapieën kunnen de effectiviteit van je behandelingen beïnvloeden of schadelijk zijn, dus het is van cruciaal belang om goed geïnformeerd te zijn.

Wees geduldig met jezelf

Het omgaan met kankerbehandeling kan een lang proces zijn, en het is belangrijk om geduldig te zijn met jezelf. Het herstel kan langzaam gaan, en het kan moeilijk zijn om een balans te vinden tussen het doorzetten en het erkennen van je beperkingen. Gun jezelf de tijd en ruimte om te rusten en te herstellen. Elke stap vooruit, hoe klein ook, is een overwinning. Het is belangrijk om te erkennen dat je niet alleen bent in deze strijd en dat je niet alles perfect hoeft te doen.

Door deze praktische tips toe te passen, kun je de behandelingsperiode beter doorstaan en jezelf ondersteunen bij het behoud van je gezondheid en welzijn. Het is essentieel om een zorgplan te hebben dat niet alleen de fysieke, maar ook de emotionele en sociale aspecten van het proces aanpakt.

Lees verder

• Radiotherapie (behandeling via bestraling): Tumor verkleinen
• Chemotherapie (cytostatica) bij kanker en bijwerkingen
• Brachytherapie: Inwendige bestraling (tumor) met implantaten
• Immunotherapie: Stoffen voor de behandeling van kanker
• Kankerpijn: Oorzaken & types pijn en soorten pijnmedicatie