Acne, hoe kom je eraan en vooral, hoe kom je ervan af

Oh, kijk, een pukkel! Hé net nu ik vanavond uitga…! Een bekende noodkreet, want vrijwel iedereen krijgt er last van, vooral in de puberteit. Toch kun je er wat aan doen als je de oorzaak kent en gelukkig zijn er oplossingen voor. Bijna iedereen krijgt er een keer mee te maken: acne in je gezicht en/of je rug. Sommige mensen groeien er nooit overheen. Dit is een ernstig probleem wat kan leiden tot verlies van eigenwaarde en veel psychologische schade kan aanrichten. Denk hier dus niet te licht over!

Het goede nieuws is dat acne, ongeacht de leeftijd, behandeld kan worden door de oorzaak te achterhalen, de schadelijke factoren uit te schakelen en behandeling met speciale producten.

Acne heb je in alle soorten en maten, van een paar puistjes tot een ‘maanlandschap’ van cystes en puisten die zelfs littekens kunnen achterlaten.

Wat is eigenlijk acne?

Acne is een aandoening van de talgklieren, die produceren talg, een olieachtige stof die de huid soepel houdt en beschermt tegen uitdrogen. Elke talgklier heeft een opening naar buiten, de porie. Door de porie kan de talg naar buiten komen. Die talgklier zit vol met dode oppervlaktecellen. Als deze dode cellen zich gaan ophopen, gaan ze met het talg een zwelling vormen. De normale bacteriën kunnen zich kan vermenigvuldigen binnen de verstopte porie en een puist is geboren.

Vooral in de puberteit wordt er meer talg aangemaakt onder invloed van hormonen (vooral androgene hornomen). Tegelijk gaat de huid sneller verhoornen en afschilferen. Dan kan er een dikke prop ontstaan van dode huidcellen en veel talg die de opening van de talgklier verstopt.

Vijf soorten acne

• Witkoppen: dode cellen en bacteriën verzamelen zich binnen de talgklier en blokkeren de opening, de huidopening is heel erg klein.
• Zwartkoppen: zijn hetzelfde als witkoppen, alleen komt de opgehoopte stof boven de opening van het huidoppervlak uit, de porie zet uit. De zwarte kleur is geen vuil, maar geoxideerde talg en dode cellen.
• Rode puistjes: doordat er druk komt te staan van binnenuit op de talgklier die verstopt zit, breekt de wand van de klier onder de huid. Talg, dode cellen en bacteriën ‘lekken’ naar buiten in de huid; de huid rondom de porie wordt rood en ziet er ontstoken uit.
• Er ontstaan papellen op het ontstoken huidoppervlak. De klier knapt onderhuids en verspreidt de talg en dode huidcellen in de omliggende huid. Witte bloedlichaampje gaan de strijd aan en vormen pus, zodat er een etterende bultje ontstaat.
• Als de ontsteking diep in de huid plaatsvindt, vormt zich een cyste. Deze kunnen onder de huid langzaam groeien en moeten soms middels een operatieve ingreep verwijderd worden.

Littekens

Als huidweefsel, wat beschadigd is door een acne-ontsteking, geneest met extra stevig collageen, ontstaan er kerfjes die blijvend kunnen zijn. Als je teveel aan je puistjes peutert, kunnen de littekens nog dieper worden.

Invloeden die acne kunnen bevorderen

Er zijn allerlei factoren die het ontstaan van acne bevorderen of die bestaande acne verergeren:

• bepaalde medicijnen (met broom en jodide)
• spierversterkende middelen (anabole steroïden)
• de anticonceptiepil, hoewel er ook anticonceptiepillen zijn die juist acne tegengaan
• irritatie door uitknijpen of peuteren
• cosmetica op oliebasis
• te veel wassen
• de combinatie van vochtige warmte en UV-licht
• menstruatie en zwangerschap
• stress
• sommige chemische stoffen, zoals vetten, teerproducten, insecten- en bestrijdingsmiddelen

Eetgewoonten fabeltje of niet?

De meningen hierover zijn verdeeld. Heeft je eetgewoonten en het krijgen van acne met elkaar te maken? De een heeft er wel last van, de ander weer niet. Het beste kun je het gewoon uitproberen: neem gedurende een periode niets van onderstaande producten en kijk of je huid vooruit gaat. Als je het niet probeert, zul je het ook niet weten!

Lijst met producten waar je acne van zou kunnen krijgen:

• chocolade
• varkensvlees
• melkproducten (vette kaassoorten, roomijs, volle yoghurt)
• noten
• vetrijk voedsel (bijvoorbeeld chips)
• producten met een hoog jodidegehalte: artisjokken, spinazie, kool, zeewier, schaaldieren, multi-vitaminen

Wat kun je eraan doen om acne de kop in te drukken?

Ook al zijn het de hormonen die de hoofdoorzaak zijn van het ontstaan van acne, toch kun je er zelf ook het nodige aan doen om acne binnen de perken te houden.

• Gezond leven staat gelijk aan een gezonde huid: evenwichtig eten met veel fruit, veel water drinken, niet roken, voldoende nachtrust en niet te veel zonnen.
• Gebruikt make-up op waterbasis in plaats van olie- of vet basis.
• Maak de huid niet meer dan 2x per dag schoon. Gebruikt lauwwarm water en een PH-neutrale zeep (wastablet of emulsie). Als je puistjes hebt, kun je ook kiezen voor een reinigingsproduct waar chloorhexidine in zit, dat dood de bacteriën.
• Krabben, peuteren en uitknijpen kunnen ontstekingen en littekens veroorzaken.
• Ga eens naar een schoonheidsspecialiste of en huidtherapeut. Daar kun je advies krijgen en behandelingen ondergaan die een goed effect hebben.
• Zonlicht kan helpen tegen ontstekingen, vooral in een droog klimaat. Let er wel op dat je verantwoord gaan zonnebaden.
• Zwemmen in de zee droogt de huid (en de puistjes) uit
• Haal bij je apotheek een middel waar benzoylperoxide inzit. Dat schilfert de huid af en remt de ontstekingsverschijnselen. Bovendien remt het de groei van de bacteriën die de ontstekingen veroorzaken.
• Een ander middel wat je kunt proberen bevat salicylzuur. Dit bevordert de afschilfering van de huid.

Behandeling van de littekens

De meest gebruikelijke is een injectie met collageen, direct in het litteken. Meestal zijn hier meerdere behandelingen voor nodig om een goed resultaat te krijgen. Bij ernstige littekens kan een (cosmetische) chirurgische ingreep een optie zijn. Voorbeelden hiervan zijn: huidabrasie of lasertherapie.

Acne is niet zomaar weg

Reker er niet op dan acne als sneeuw voor de zon oplost als je de strijd aangaat. Houd rekening met 2 á 3 maanden, voordat je resultaat ziet. Het blijft toch een kwestie van stug volhouden en veel geduld hebben.