Hoe zout is ons eten?

Eten we teveel zout en hoeveel zout is teveel zout? Volgens onderzoek van het RIVM lijkt het erop dat we ruim boven de aanbevolen hoeveelheid aan zout nuttigen. De aanbeveling van de Wereldgezondheidsorganisatie is om niet meer dan vijf gram zout per dag te gebruiken maar de meeste Nederlanders eten veel meer. Om de zoutinname in de hand te houden is het belangrijk om de etiketten op de voedingsproducten regelmatig te controleren op zout- en/of natriumgehalte en zo de voeding waar veel zout in zit te vermijden. Met name voor diabetici is aan te raden om voorzichtig met het zoutgebruik te zijn.

• Hoeveel zout gebruiken we?
• Etiketten
• Aanbeveling Wereldgezondheidsorganisatie
• In welke voeding zit veel zout?
• Zoutgebruik bij diabetici

Hoeveel zout gebruiken we?

Uit onderzoek van het RIVM in 2012 (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) is gebleken dat vijfentachtig procent van de Nederlandse bevolking meer zout gebruikt dan de aanbevolen hoeveelheid. Zo zouden volwassen mannen bijna tien gram zout per dag binnenkrijgen en vrouwen zevenenhalf gram. Vooral de warme maaltijd bevat veel zout door het gebruik van sauzen en vleesproducten. Bij de lunch is het vooral het broodje kaas dat het meeste zout bevat en als tussendoortjes het gebak en de koekjes. De RIVM pleit voor een verlaging van het zoutgehalte in levensmiddelen en voor verandering van het voedingspatroon om zo een verbetering van de volksgezondheid te bewerkstelligen.

Etiketten

Het is belangrijk om bij het boodschappen doen de etiketten goed te lezen als je je zoutgebruik in de gaten wil houden. Op sommige etiketten staat zowel het zoutgehalte als het natriumgehalte vermeld, zo niet dan is het een kwestie van zelf omrekenen. Om uit te rekenen hoeveel zout een voedingsmiddel bevat moet het natriumgehalte vermenigvuldigd worden met 2,5. Om de hoeveelheid natrium uit te rekenen moet het zoutgehalte met 0,4 vermenigvuldigd worden. Het gehalte zout of natrium wordt aangegeven per hoeveelheid van 100 gram van het voedingsmiddel of 100 ml als het om een vloeibaar product gaat. Om verwarring tegen te gaan moet per december 2016 op de etiketten van alle levensmiddelen alleen het zoutgehalte weergegeven worden.

Aanbeveling Wereldgezondheidsorganisatie

Regelmatig horen we dat er teveel zout gebruikt wordt. Meestal wordt daar natrium mee bedoeld, een onderdeel van zout dat belangrijk is voor het reguleren van de vochtbalans en de werking van de spieren in het lichaam. Maar teveel natrium kan de bloeddruk verhogen en dat verhoogt weer het risico op hart- en vaatziekten. Natrium komt in veel voedingsmiddelen voor zoals melk en eieren, maar vooral ook in bewerkt voedsel zoals brood, kaas en vleeswaren. De aanbeveling van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO - World Health Organization) is om niet meer dan vijf gram zout per dag te gebruiken, dat komt neer op twee gram natrium. Dat is met het zoutvaatje in de hand eenvoudig zelf te regelen, dan zorg je dat je weinig gebruikt of je gebruikt het helemaal niet. Het wordt een stuk lastiger als je boodschappen gaat doen want er zit veel zout in sommige voedingsmiddelen.

In welke voeding zit veel zout?

Veel zout zit dus in bewerkt voedsel, vooral pizza's bevatten veel zout. Sommige pizza's die je in de supermarkt koopt bevatten maar liefst zes procent zout! Maar ook kant-en-klare maaltijden zijn te zout, zoals nasi of bami goreng, stamppotten, pastagerechten of groenteschotels met vlees. Dan zijn er de blikken, pakken en zakjes soep waarvan sommige zeer zout zijn. Bouillons maar ook tomatensoep, vermicellisoep, kippensoep, groentesoep. Eigenlijk alle kant-en-klare soepen maar ook de soepmixen en bouillonblokjes die je in je zelfgemaakte soep doet. De sauzen en zakjes jus zijn ook erg hartig, dit geldt voor zowel koude als warme sauzen. Snacks als gezouten pinda's, cashewnoten, borrelnoten, gezouten gemixte noten en de chips niet te vergeten. Hartige snacks als sojabolletjes, kaaskoekjes en zoute pretzels zitten boordevol zout.

Bij vleeswaren en kaas kunnen ook erg zoute producten zitten, denk eens aan de zoute extra belegen en oude soorten kaas. Broodbeleg als bacon, cervelaatworst, boterhamworst en salami zijn behoorlijk zout. Maar ook bewerkte vleessoorten als de rookworst die je in de soep of in de stamppot doet en de slavinken, saucijzen, hamburgers en knakworstjes. En zelfs in roomijs zit zout, als zou je het niet verwachten. Daarnaast is er natuurlijk het zoutvaatje op tafel wat door de liefhebbers van hartig eten veelvuldig gebruikt wordt en het toevoegen van zout bij het bereiden van maaltijden. Het is ook opletten met gepaneerd en gemarineerd vlees maar ook met gekruide vis, want ook die bevat veel zout. Dit gaat ook op voor diepvriesgroente à la crème en groente in blik of in pot.

Zoutgebruik bij diabetici

Voor mensen met diabetes type 2 is het raadzaam om het gebruik van zout te beperken. Door hun aandoening lopen ze al meer risico op hart- en vaatziekten en dit kan door een hoog zoutgebruik toenemen. Tevens heeft onderzoek in 2012 door klinisch farmacoloog Hiddo Lambers Heerspink van het UMCG (Universitair Medisch Centrum Groningen) uitgewezen dat bij hoog zoutgebruik bloeddrukverlagende medicijnen minder goed werken bij diabetici.