Elektrische schok en statische electriciteit

Een elektrische schok is een zenuwprikkeling die wordt ervaren wanneer elektrische spanning via het lichaam wordt ontladen. In de meeste gevallen is een elektrische schok vervelend, maar ongevaarlijk. Wanneer de spanning groter dan ongeveer 100 volt bedraagt, kan deze leiden tot elektrocutie. Soms wordt een elektrische schok ervaren in de rug of de nek als gevolg van een zenuwbeknelling, hernia of teveel spanning of stress.

Ontlading van elektrische spanning

Statische lading in het lichaam wordt opgebouwd door bijvoorbeeld over nylon vloerbedekking te open of op een plastic (tuin)stoel te zitten. Het komt vooral voor bij droog weer met weinig vocht in de lucht. Hoe lager de luchtvochtigheid, hoe groter de kans op statische elektriciteit. Door wrijving laden we onszelf op. Vaak heeft het te maken met het soort kleding en schoeisel dat we dragen: rubber zolen en kunststof kleding wekt eerder statische elektriciteit op. Ook mensen met een droge huid hebben sneller last van statische elektriciteit. Het opladen loopt op tot enkele duizenden volt. Zo zal het lopen over nylon vloerbedekking bij een luchtvochtigheid van 28 procent oplopen tot 35.000 volt. Bij een luchtvochtigheid van 80 procent bedraagt dit slechts 1.500 volt. Van een plastic stoel opstaan levert bij een lage luchtvochtigheid 18.000 volt op, bij een hoge luchtvochtigheid slechts 1.800 volt. Ontladingen van minder dan.3000 volt worden vaak niet opgemerkt.

Wanneer het lichaam ontlaadt, gebeurt dit vaak door een metalen voorwerp aan te raken. De statische elektriciteit springt dan middels een vonk over naar het metaal. Wat je voelt is een schok, waardoor je automatisch de hand terugtrekt. De schok is niet echt pijnlijk maar geeft een vervelend gevoel. Het is te voorkomen door een metalen voorwerp, zoals een sleutel of een staafje, in de hand te houden en daarmee het metaal aan te raken. Dit houdt echter in dat het voorwerp continue meegedragen moet worden. Een andere oplossing is om vloerbedekking, tapijten maar ook kleding te behandelen met wasverzachter.

Elektrocutie

Bij elektrocutie treedt er schade op aan het lichaam, door aanraking van een spanningsbron met een duurzame stroom groter dan 120 volt (of een wisselspanning van 50 volt). Er wordt onderscheid gemaakt tussen laagspanning en hoogspanning. Hiertoe behoort ook de netspanning, die in Europa 230 volt bedraagt. Hoogspanning bedraagt meer dan 1.500 volt gelijkspanning of 1.000 volt wisselspanning.

120 volt gelijkspanning of 50 volt wisselspanning wordt als veilig beschouwd: je kan het aanraken zonder dat er schade aan het lichaam ontstaat. Hierboven wordt als onveilig beschouwd. Er treedt dan elektrocutie op. De stroom gaat door zenuwen en bloedvaten omdat dit de weg van de minste weerstand is. Hoogspanning gaat door het gehele lichaam heen. Wisselstroom is gevaarlijk dan gelijkstroom. Het lichtnet bestaat uit wisselstroom. Batterijen geven gelijkstroom. Er wordt voor het lichtnet gekozen voor wisselstroom omdat deze over langere afstand vervoerd kan worden zonder dat er teveel verlies optreedt.

Gelijkstroom zorgt ervoor dat de spieren kort maar hevig samentrekken. Daarna zal de persoon het voorwerp dat de stroom levert, loslaten. Bij wisselspanning blijft de persoon vaak 'hangen' aan het voorwerp. Er ontstaat een aanhoudende samentrekking van de spieren. Het is belangrijk om als bijstander de stroom direct uit te schakelen. De schakelaar in de meterkast kan omgezet worden of de stop kan eruit gehaald worden. Probeer anders het slachtoffer van de stroombron weg te krijgen door hem om te duwen of aan de kleding te trekken. Doe dit alleen als de kleding droog is. Ga zelf op een stapel papieren staan zoals een boek, kranten of karton. Gebruik anders een droge houten stok om het slachtoffer weg te duwen van de stroombron.

Er kan schade aan hart, longen en bloedvaten zijn ontstaan. Eerste hulp is dan ook direct nodig. Soms is reanimeren nodig. Het is belangrijk om de hulpdiensten in te schakelen. Soms ontstaat er blijvende schade aan zenuwen of hart/ longen. In andere gevallen zal de schade meevallen of herstellen.

Elektrische schok in de rug of nek

Een elektrische schok in de rug of de nek heeft niks met spanning en stroom te maken. Het gaat hierbij om het gevoel dat er een elektrische spanning in de rug of nek ontstaat. De oorzaak is vaak te vinden in een verkeerde werkhouding, overbelasting van de rug of nek, te weinig beweging, een slecht matras, overgewicht en stress en spanning. Ook een kapotte tussenwervelschijf kan de oorzaak zijn: dit heet een hernia. Verder kunnen afwijkingen, ontstekingen of andere ziekten de oorzaak zijn.

Veel voorkomende klachten zijn het gevoel van elektrische schokken in de rug of nek, een branderig gevoel, een koud gevoel, jeuk en pijn. De rugklachten verergeren bij langdurig stilzitten.

Het is belangrijk om te blijven bewegen, ondanks pijn in de rug. Bij te weinig beweging verstijven de spieren, wat voor meer klachten zorgt. Bij veel pijn worden soms pijnstillers voorgeschreven, die erop gericht zijn om toch te blijven bewegen. De rug moet echter niet overbelast worden. Zwaar tillen of verkeerd tillen is niet aan te raden. Er zal regelmatig van houding veranderd moeten worden. Te lang in een en dezelfde houding is slecht voor de rug. De mens is niet geboren om stil te zitten. Van oorsprong liepen we veel rond en gebruikten onze rug ook veel. Onderliggende medische oorzaken zullen behandeld moeten worden om te voorkomen dat de klachten erger worden.