Hersenen en angst

Hersenen veranderen naar aanleiding van je emoties. Dit is het meest onderzocht bij depressie en angst. Een weergave van de werking van angst in de hersenen.

Overleving

Angst kent verschillende systemen in de hersenen, een daarvan is ons onbewuste systeem, dit is erg belangrijk voor overleving. Stel: je wordt gebeten door een hond, dan zul je soms een angst voor honden ontwikkelen. Honden zullen vanaf dan het onbewuste angstsysteem activeren en bij het zien van een hond zul je vechten of vluchten. Sommige angstobjecten als slangen, vuur, hoogte etc. die door de evolutie heen ook echt gevaarlijk bleken te zijn, is er een aangeboren gevoeligheid.

Flexibel angstsysteem

Het angstsysteem is zo flexibel dat nieuwe objecten of gebeurtenissen het systeem in werking kunnen zetten. Hoe vaker er iets negatiefs gebeurt bij een bepaalde gebeurtenis, hoe sterker de verbindingen worden tussen het angstnetwerk. Zo vindt een angstreactie sneller plaats. Als het onbewuste angstsysteem eenmaal geactiveerd is, heeft het bewustzijn er weinig grip op. Alles wat aan angst of een andere heftige gebeurtenis is verbonden zul je beter onthouden.

Amygada

Joseph Ledoux heeft een onderzoek gedaan naar angst en hersenen, hij vond een klein gebied in de hersenen dat vooral betrokken was bij de regulatie van negatieve emoties, zoals angst en agressie: de amygdala. Dit zijn twee amandelvormige kernen in de voorhersenen. Ze maken deel uit van een groter systeem (het limbisch systeem) en kunnen worden vergeleken met de as in een wiel: zij ontvangen informatie vanuit diverse gebieden in de hersenen. Zoals hierboven al beschreven kan het angstsysteem werken zonder dat er bewustzijn bij betrokken is. De amygdala vormt angstherinneringen. De informatie naar de amygdala verloopt via een andere structuur die diep in je hersenen ligt, de thalamus. De thalamus geeft informatie heel snel door, maar niet volledig. De aankomst in de amygdala zorgt voor activatie van angst. Het kan dus zijn dat de informatie van de thalamus onterecht is. Na enige tijd wordt het door een tweede angstsysteem (hippocampus) verwerkt en die geeft het weer door aan de amygdala. Deze informatie is veel nauwkeuriger. Preciezer, maar wel trager.

Hippocampus

Een belangrijk tussenstation is hierin de hippocampus. Die zorgt ervoor dat je alles wat je hebt waargenomen tijdens bijv. een traumatische gebeurtenis, wordt opgeslagen in je hersenen. Alle feiten kunnen aan het angstsysteem gekoppeld worden. Door sprouting, kunnen de hersenen nieuwe verbindingen maken en het angst netwerk versterken. Elk aspect van een angstige situatie kan een angstreactie uitlokken, van een stoel tot een kleur auto of een bepaalde geur, noem maar op. Als je hierover nadenkt snap je misschien je eigen inbegrepen angsten, of angsten van anderen. Gelukkig brengt niet alleen angst veranderingen teweeg. Positieve emoties doen dit namelijk ook.

Het geheugen is het resultaat van verschillende systemen die in het brein en lichaam werkzaam zijn. Er zijn verschillende typen geheugen. De herinneringen van het emotionele geheugen of angstgeheugen worden via andere systemen opgeslagen en opgehaald dan de herinneringen van het bewuste geheugen.. Bij het amygdala systeem zou het terughalen van een herinnering leiden tot een lichamelijke reactie die het lichaam alert maakt voor gevaar. Best wel veel onderzoekers denken dat de ontwikkeling van angststoornissen te maken heeft met het niet goed functioneren van de de pre-frontale hersenschors of dat de hersenen (hogere kernen genoemd) sommige informatie onterecht als gevaarlijk zien. Het alarm in de hersenen staat te hoog afgesteld, dit komt doordat de 'vertaler' niet goed werkt.

Optimistisch of pessimistisch

Onderzoek dat zich richt op geluk, laat zien dat pessimisten meer elektrische hersenactiviteit hebben in de rechter pre-frontale cortex. Mensen met meer positieve gedachten is dit links. Je ziet dat mensen met deze verschillen in hersenactiviteit ook anders reageren. Volgens professor Davidson zijn sommige mensen kwetsbaarder voor psychisch trauma dan anderen. Mensen die optimistischer zijn vertonen meer onderdrukking in de amygdala, daardoor zullen negatieve emoties minder snel optreden.

Lees verder

• De Gegeneraliseerde Angststoornis
• Wat is Gamma-Aminoboterzuur?
• Hersenen en het vermogen tot verandering