Anesthesie of narcose: Welke vormen van verdoven zijn er?

Verdoving is een onmisbaar element in de huidige medische wereld. Het woord narcose roept bij sommige mensen echter een ongemakkelijk gevoel op. Dat is veelal doordat niet goed bekend is wat het allemaal inhoudt. Zo zijn er verschillende vormen van verdoving en worden namen nogal eens door elkaar gehaald. Welke vormen van anesthesie zijn er zoal en wat zijn de verschillen? Met de naam anesthesie worden alle vormen van verdoving voor operaties mee aangeduid. Het is hetzelfde al narcose, dat verdoving of gevoelloosheid betekent. En de verdoving is natuurlijk ook het primaire doel van de anesthesie. Maar er komt nog wel wat meer bij kijken dan alleen dat. Een anesthesist heeft als taak ervoor te zorgen dat de patiënt de narcose goed door komt. Het is dus zaak van tevoren goed vast te stellen hoe het met het lichaam en de gezondheid gesteld is, om te bepalen welke vorm en in welke mate een verdoving nodig is. En ook gedurende de operatie zal de patiënt bewaakt worden, en waar nodig aanpassingen gedaan worden. Dit wordt door de anesthesist of diens assistent gedaan.

De verschillende vormen van narcose

Er zijn een aantal verschillende soorten verdoving of narcose:

• Lokale anesthesie
• Regionale anesthesie
• Algehele anesthesie

Welke vorm het beste is wordt door de anesthesist bepaald aan de hand je medische gegevens, gesprekken, soort ingreep en eventuele voorkeur van jezelf.

De lokale anesthesie

Dit is de minst ingrijpende vorm van verdoving en vindt plaats op een specifieke plek in het lichaam. De pijnprikkels zullen niet meer de hersenen bereiken, doordat de zenuwen verdoofd zijn. Alleen de plek waar de ingreep wordt uitgevoerd is verdoofd. Lokale verdoving wordt gebruikt bij staaroperaties en andere oogoperaties. Daarnaast wordt deze manier van verdoven ook veel gebruikt in combinatie met één van de andere vormen van anesthesie.

De regionale anesthesie

Zoals de naam al aangeeft wordt bij deze verdovingsvorm een groter gebied onder narcose gebracht. Bijvoorbeeld een been, arm of heel het onderlichaam. Bij dit type verdoving blijf je zelf in principe wakker. Het is echter in de meeste gevallen wel mogelijk om een slaapmiddel toegediend te krijgen, wanneer je dat zou willen.

De ruggenprik

De ruggenprik, officiële naam is spinale anesthesie, is ook een vorm van regionale anesthesie. Met een naald wordt de verdovingsvloeistof ingebracht tussen twee wervels in. Door de ruggenprik wordt het hele onderlichaam verdoofd. De ruggenprik klinkt voor veel mensen wat eng, maar het is eigenlijk niet meer dan een gewone injectie. Het zal ook niet meer pijn doen dan dat.
Zo bestaat er ook nog de epidurale anesthesie. Hiermee wordt ook het onderlichaam verdoofd. Het belangrijkste verschil is dat de spinale vorm sneller en sterker werkt.

De algehele of volledige narcose

Dit is de meest bekende vorm. Veel mensen denken bij het woord narcose aan deze algehele vorm van anesthesie. Je wordt volledig in slaap gebracht, zodat je helemaal niets van de operatie mee zal maken. Tijdens de operatie zal je lichaam in de gaten gehouden worden, via allerlei meetapparatuur. Op die manier is men direct op de hoogte van hoe het met je gaat. Met deze bewakingsapparatuur wordt je bloeddruk, hartslag en ademhaling gemeten. Daarmee weet de anesthesist precies hoeveel medicatie hij moet toedienen om de narcose in stand te houden.

Wakker worden uit de algehele narcose

Het wakker worden na de volledige anesthesie is net als wakker worden na een diepe slaap. Mogelijk loopt er een buisje door je neus. Bijvoorbeeld om je wat extra zuurstof te geven, of om je maag mee te ontlasten. Misselijkheid en braken zijn regelmatig voorkomende reacties op het ontwaken uit een algehele narcose. Ook een gevoel van dorst komt veel voor. Je mag normaal gesproken wel wat drinken, maar doe rustig aan.
Omdat er via een buisje in je keel zuurstof aan je toegediend is, kan het zijn dat je een irriterend of pijnlijk plekje in je keel hebt. Dit zal vanzelf weer over gaan.

Welke risico's zijn er?

Algehele narcose wordt al lang toegepast en mede dankzij de apparatuur is de kans op complicaties niet groot. Een honderd procent garantie is er echter nooit. De grootste risico's zijn:

• Gebitsbeschadiging door het buisje voor het beademen
• Overgevoeligheid voor de gebruikte medicijnen
• Een beklemde zenuw door de lighouding tijdens de ingreep. Dat kan resulteren in een krachtverlies of tintelend gevoel.

Andere zaken die mis kunnen gaan hebben vrijwel nooit met de narcose zelf van doen. Een oorzaak kan de gezondheidstoestand zijn voor de operatie of een onverwacht probleem tijdens de operatie. In dat laatste geval is het waarschijnlijk alleen maar goed dat je volledig onder narcose bent. Zo hebben de doctoren de best mogelijke omstandigheden om datgene te doen dat nodig is.

Eten en drinken voor de narcose

Het ziekenhuis zal je precies vertellen wat je wel of niet meer mag eten in de periode vlak voor de operatie. Maar in grote lijnen komt het op het volgende neer. Wordt je 's ochtends behandeld, dan mag je na middernacht op de dag voor de operatie niets meer eten. Wordt je in de middag geholpen, dan mag je het laatste vaste voedsel rond 7:30 op de dag van de operatie eten. Drinken mag in beide gevallen nog wat langer, maar meestal niet meer in de laatste twee uur voordat je je moet melden.

Lees verder

• Kind onder narcose: wat komt er allemaal bij kijken?