Antibiotica en alcohol: risico’s en bijwerkingen

Het is een veelgehoorde bewering dat je je moet onthouden van het drinken van alcohol tijdens een behandeling met antibiotica. Maar wat is er waar van die bewering? Niet alle antibiotica zijn immers hetzelfde en in de bijsluiter van sommige soorten wordt de consumptie van alcohol tijdens de behandeling zelfs helemaal niet vermeld. Waarop moet je dus letten bij het innemen van antibiotica en gelijktijdig gebruik van alcohol?

Antibiotica doorgaans uitsluitend op recept verkrijgbaar

Antibiotica worden door artsen voorgeschreven bij bacteriële infecties. Het zijn hoog gedoseerde geneesmiddelen en daarom zijn ze terecht receptplichtig. Het door de infectie verzwakte lichaam wordt door gebruik van alcohol nog eens extra belast, omdat de toediening van antibiotica, die aan de genezing moeten bijdragen, op zichzelf al een belasting vormen. Wie zo ziek is, zou sowieso van allerlei genotsmiddelen van welke aard dan ook moeten afzien om het genezingsproces niet nadelig te beïnvloeden.

Niet overdrijven met gebruik van alcohol

Als je antibiotica neemt, is het doorgaans echter zo dat je best een glas wijn of een biertje mag drinken, zonder dat je bang hoeft te zijn voor verkeerde bijwerkingen. Normaliter echter, zien patiënten in dat geval af van alcoholconsumptie. Want het is natuurlijk beter als je niet overdrijft met alcohol, geen kroegentocht onderneemt bijvoorbeeld, en liever wacht met drinken tot je volledig hersteld bent.

Wat gebeurt er bij antibiotica-gebruik in combinatie met alcohol?

Antibiotica worden evenals alcohol in de lever afgebroken. Maar gelijktijdige afbraak van beide stoffen kan tot problemen leiden: ofwel de werking van de antibiotica wordt verminderd ofwel het alcoholeffect wordt versterkt. Wie niet zeker is van eventuele bijwerkingen bij het nemen van een antibioticum en alcohol en daar ook niets over terugvindt in de bijsluiter, moet ofwel de arts of apotheker raadplegen ofwel helemaal afzien van alcoholische dranken tijdens de behandeling. Overigens is gebruik van antibiotica niet alleen in samenhang met alcohol twijfelachtig, maar ook bij hevige lichamelijke inspanning en sporten.

Voorzichtigheid wel geboden bij enkele cefalosporinen

Bij sommige werkzame bestanddelen moeten patiënten echt expliciet van alcohol afzien tijdens een behandeling met antibiotica. Dit geldt bijvoorbeeld bij sommige cefalosporinen, een groep antibiotica met brede werking:

• Metronidazol;
• Ketoconazol;
• Cefamandol;
• Griseofulvine.

Mogelijke bijwerkingen

Al deze stoffen kunnen in combinatie met alcohol daadwerkelijk leiden tot:

• hoofdpijn;
• misselijkheid;
• hartkloppingen;
• hypotensie.

Bij geneesmiddelen die deze werkzame bestanddelen bevatten, moet men wachten tot twee dagen na de laatste tablet voordat men zich de eerste slok weer gunt.

Antibiotica en alcohol: conclusies

Tot slot willen we de belangrijkste conclusies over het gelijktijdig gebruik van antibiotica en alcohol nog eens samenvatten:

• Tijdens een behandeling met antibiotische medicamenten is de consumptie van kleine hoeveelheden alcohol niet schadelijk en geeft dat geen bijwerkingen;
• Men moet echter in het achterhoofd houden dat antibiotica en alcohol beide in de lever worden afgebroken en dat die bij gelijktijdige afbraak van die stoffen overbelast wordt. De helende werking van het antibioticum wordt daardoor verminderd en het effect van de alcohol versterkt;
• Wanneer tijdens een behandeling antibiotica worden gebruikt die als werkzame bestanddelen metronidazol, ketoconazol, cefamandol en griseofulvine bevatten, moet absoluut van alcoholconsumptie worden afgezien! Deze stoffen reageren zeer negatief op alcohol. Het kan tot bijwerkingen komen als huiduitslag, misselijkheid, braken, duizeligheid, hoofdpijn, hartritmestoornissen en hypotensie.