Fotodynamische laserbehandeling van het oog met Visudyne

Sommige patiënten met een vroeg gediagnosticeerde natte (exsudatieve) vorm van leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) krijgen een PDT-laserbehandeling. PDT is de afkorting van fotodynamische therapie. De veilige en betrouwbare behandeling sluit de abnormale bloedvaatjes achter het netvlies. De patiënt krijgt via een infuus het geneesmiddel Visudyne ingebracht dat geactiveerd wordt door koud laserlicht. Het laserlicht zorgt er in combinatie met de stof voor dat lekkende bloedvaatjes verschrompelen. Voor deze pijnloze behandeling dient de patiënt heel wat voorzorgsmaatregelen in acht te nemen.

• Werking Visudyne
• Voorbereiding
• Praktisch
• Behandeling
• Na de behandeling
• Leefregels 48u na de behandeling
• Complicaties
• Effect

Werking Visudyne

Visudyne reageert op licht. Dit wordt in de bloedsomloop gespoten en begeeft zich vervolgens naar de abnormale bloedvaatjes in het oog. Een koude laser activeert daarna de stof en dicht hiermee de abnormaal gevormde bloedvaatjes achteraan in het oog en verschrompelt daarbij de lekkende bloedvaatjes. Hierdoor vermindert het risico op verder gezichtsverlies.

Voorbereiding

Bij de patiënt met leeftijdsgebonden maculadegeneratie zijn enkele voorzorgsmaatregelen nodig voor het starten van de behandeling.

Woning inspecteren op hallogeenverlichting

De patiënt controleert of in zijn woning hallogeenverlichting aanwezig is; hier mag hij gedurende 48 uur na de behandeling geen gebruik van maken. Veelal is een halogeenlamp te herkennen aan de specifieke vorm van het lampje. Hallogeenverlichting is vaak te zien bij spotjes en leeslampjes. Wel goede verlichting zijn LED-lampen, gloeilampen, TL-verlichting en spaarlampen. Indien er twijfel is, schakelt de patiënt de lamp best gedurende 48u niet in.

Kledij meenemen naar behandeling

De patiënt moet op de dag van de behandeling kleding meenemen die het lichaam beschermt tegen zonlicht:

• dichte schoenen met sokken
• een bloes of trui of een ander kledingstuk met lange mouwen
• een jas met capuchon of hoed met brede rand
• een lange broek
• handschoenen
• zonnebril: Sommige ziekenhuizen geven deze mee aan de patiënt, andere ziekenhuizen adviseren de patiënt om deze zelf mee te nemen.

Dag van de behandeling

Op de dag van de behandeling meldt de patiënt zich bij de balie. De baliemedewerker controleert omwille van veiligheidsredenen de patiëntengegevens. Zo bekijkt de medewerker welk oog een behandeling vereist alsook doorloopt de medewerker of de patiënt de juiste voorbereidingen heeft getroffen. Voor de behandeling krijgt de patiënt pupil verwijdende oogdruppels in het oog toegediend. Een medewerker meet en weegt de patiënt. Zo is het mogelijk om de juiste hoeveelheid medicatie voor de patiënt klaar te maken.

Praktisch

Veelal zijn meerdere behandelingen vereist om een bevredigend resultaat te behalen, al is soms één behandeling ook voldoende. Eten en drinken is zowel voor als na de behandeling toegestaan. Ook het innemen van medicatie vormt geen enkel probleem. Het inbrengen van de Visudyne langs een infuus duurt ongeveer tien tot vijftien minuten. De laserbehandeling zelf heeft een tijdsduur van ongeveer 83 seconden. De totale behandelingstijd is ongeveer een halfuur. De behandeling gebeurt poliklinisch; de patiënt mag daarna weer direct naar huis. Hij dient echter wel vervoer te voorzien. De aanwezigheid van een begeleider is toegestaan; hij of zij krijgt dan wel een speciale beschermbril op.

Behandeling

De arts plaatst een infuus in de hand of in de arm. Via dit infuus krijgt de patiënt de lichtgevoelige stof Visudyne toegediend. Tijdens het toedienen van de medicatie, is het mogelijk dat de patiënt rug- en/of borstpijn krijgt. Hiervoor ontvangt hij dan één of meerdere bekertjes water waarna de rug- en/of borstpijn verdwijnt. Dit verdwijnt in ieder geval als het infuus verwijderd is. Nadat het infuus is ingelopen, geeft de oogarts de patiënt een druppel verdoving in het te behandelen oog. Daarna plaatst de arts een lensje op het oog. Na het aanbrengen van de lens, start de laserbehandeling met de koude laser. De laser behandelt het aangetaste gebied op het netvlies. Doordat de stof Visudyne zich hecht aan nieuwgevormde bloedvaatjes, vernietigt het koude laserlicht de woekerende bloedvaatjes.

Na de behandeling

Na de behandeling krijgt de patiënt van het ziekenhuis een speciale zonnebril die hij meteen op moet zetten. Hij moet eveneens direct de beschermende kleding aandoen. Daarna mag hij met een begeleider naar huis; hij mag immers niet zelf met de auto rijden of gebruik maken van het openbaar vervoer. Mogelijk is het zicht de eerste vijf tot tien dagen na de behandeling minder goed; dit herstelt zich weer. Moest dit niet zo zijn, dan dient de patiënt contact op te nemen met de laserafdeling. De patiënt krijgt een (oranje) armband met daarop de naam van de medicatie die hij toegediend heeft gekregen, en het telefoonnummer van het ziekenhuis. Belangrijk is dat de patiënt deze armband gedurende 48u na de behandeling moet omhouden. Eventuele zorgverstrekkers houden hiermee rekening wanneer ze een patiënt medicatie toedienen.

Leefregels 48u na de behandeling

Het medicijn Visudyne blijft nog 48u actief in het lichaam. Daglicht en hallogeenverlichting activeert de medicatie gedurende 48u na de behandeling. Dit resulteert mogelijk in irritaties en wonden. Om deze klachten te voorkomen, dient de patiënt gedurende 48u na de behandeling daglicht en hallogeenverlichting te vermijden. Volgende leefregels helpen de patiënt tijdens de 48u die volgen na de behandeling.

Niet toegestaan

• Alcohol: De lever breekt bij (overmatig) alcoholgebruik de medicatie af.
• Een afspraak bij de tandarts, de pedicure of een andere specialist: De gebruikte verlichting bij deze specialisten veroorzaakt mogelijk reacties in het lichaam.
• Hallogeenverlichting, direct zonlicht en de zonnebank
• In direct zonlicht zitten binnenshuis, ook niet achter het raam
• Zonder volledige bescherming naar buiten gaan (de patiënt moet wachten tot na zonsondergang)

Toegestaan

• Computer, GSM, tablet en andere elektronica
• Indirect zonlicht
• Tablets
• TV kijken

Een patiënt moet bijgevolg niet steeds in het donker blijven zitten tot 48u na de behandeling. Gewoon kamerlicht helpt immers om Visudyne sneller uit het lichaam te krijgen.

Complicaties

Tijdens de behandeling zijn rug- en/of borstklachten mogelijk. Na het verwijderen van het infuus, verdwijnt de pijn veelal. Soms verdwijnt dit eerder door wat water te drinken.

Na de behandeling zijn een bloeding op de plaats van de inspuiting, duizeligheid, hoofdpijn, huidreacties op de plaats van de inspuiting, lichtgevoeligheid (gedurende de eerste 48u na de behandeling), pijn, zwelling, ontsteking, lekken in de zone rond het aangetaste adertje, troebel zicht of defecten van het zicht en een verlaagde bloeddruk mogelijke complicaties.

Effect

Met een PDT-behandeling gaat het zicht (tijdelijk) niet meer achteruit. Soms blijft het aanwezige gezichtsvermogen nog behouden. Een verbetering van het gezichtsvermogen is alleszins niet mogelijk via de PDT-behandeling. Na gemiddeld drie maanden moet de patiënt weer voor een controle naar de oogarts gaan.

Lees verder

• Maculadegeneratie: Luteïneverrijkte eieren remmen oogziekte
• Maculadegeneratie: Stamceltherapie, netvliesprothese etc
• Vitelliforme maculadystrofie (Ziekte van Best): Oogziekte