Concentratie radon in huis meten

Waar in de media vaak veel aandacht is voor het gevaar van koolmonoxide, is het gevaar van het radioactieve gas radon sterk onderbelicht. Radon komt vrij uit de bodem en uit bouwmaterialen zoals baksteen en beton. Een aantal factoren zoals slechte ventilatie, een slecht afgedichte kruipruimte en roken in huis vergroot het risico op gezondheidsschade. Blootstelling aan radon heeft volgens KWF Kankerbestrijding jaarlijks de dood van 800 mensen ten gevolg. Dit komt doordat radon longkanker kan veroorzaken.

Radon in huis meten

• Wat is radon?
• Hoe groot is het probleem in Nederland?
• Wat kun je doen om de blootstelling aan radon te verminderen?
• Radon meten met een dosimeter

Wat is radon?

In diverse huizen in Nederland kan radon worden gemeten. Radon - ook wel isotoop Rn-222 - is een radioactief edelgas dat kan vrijkomen uit de natuur en uit bouwmaterialen zoals natuursteen, baksteen en beton. Waar veel aandacht is voor koolmonoxide omdat dit snel tot de dood kan leiden, wordt aan de langzame killer radon veel minder aandacht besteed. Dit is onterecht want naar schatting leidt het inademen van deze stoffen tot honderden gevallen van longkanker per jaar.

Eigenlijk is radongas op zichzelf niet schadelijk. Dit komt omdat je het ook weer gewoon uitademt. Het probleem is echter dat radongas vervalt en zich gaat hechten aan andere stoffen die vervolgens wel schadelijk zijn. Het aantal gevaarlijke stofdeeltjes neemt toe wanneer in huis ook wordt gerookt of gebruik gemaakt wordt van een open haard.

Hoe groot is het probleem in Nederland?

Het probleem is in Nederland relatief klein. Dat komt omdat het aandeel radon dat uit de bodem komt in Nederland niet hoog is. De eenheid straling die in nieuwbouwwoningen gemeten wordt ligt gemiddeld tussen de 10 en 20 Bequerel (Bq), terwijl volgens EU-richtlijnen deze waarde onder de 200 moet liggen. Alleen in huizen waar veel radon opstijgt vanuit de kruipruimte, slecht geventileerd wordt en tevens wordt gerookt is de kans aanwezig dat de concentratie radon tot een probleem leidt. Onderzoek van het RIVM in 2014 heeft aangetoond dat 0,4% van de woningen in Nederland in de gevarenzone zit. Dat lijkt weinig, maar wanneer je in een van deze woningen woont wordt het probleem voor jou persoonlijk daar natuurlijk niet kleiner van.

800 doden per jaar

KWF Kankerbestrijding becijferde in 2013 nog dat blootstelling aan radon jaarlijks zorgt voor 800 fatale gevallen van longkanker. Deze cijfers zijn schrikbarend vergeleken met het aantal doden als gevolg van koolmonoxide: dit zijn er jaarlijks circa tien.

Wat kun je doen om de blootstelling aan radon te verminderen?

Er zijn vier tips die belangrijk zijn om in acht te nemen wil je de gevaren van radon tot een minimum beperken:

• Rook niet binnenshuis
• Zorg voor een goede ventilatie
• Ventileer ook de kruipruimte goed
• Dek de bodem van de kruipruimte af met folie

Dat roken binnenshuis schadelijk is zal voor niemand een verrassing zijn, dus deze tip spreekt voor zich. Belangrijk om de concentratie radon in je huis tot een minimum te beperken is verder dat je je woning goed ventileert. Dit kun je doen door gebruik te maken van bijvoorbeeld een mechanische ventilatie, maar ook het met regelmaat openen van een raam of het open zetten van de luchtstrips of roosters in ramen draagt hieraan bij.

Een belangrijk gevaar komt daarnaast uit de kruipruimte. Dit komt omdat radon vanuit de grond op kan stijgen. Volgens het Bouwbesluit dienen zich openingen te bevinden in de voorgevel en achtergevel. Dit is belangrijk bij het voorkomen van een ophoping van radon. Het is daarom belangrijk om na te gaan of jouw kruipruimte aan dit vereiste voldoet. Daarnaast kun je de bovenkant van de kruipruimte met folie afdichten.

Radon meten met een dosimeter

Het is mogelijk om de concentratie radon in de lucht zelf te meten. Hiervoor is een dosimeter nodig die het niveau van radioactiviteit kan bepalen. Zo is bijvoorbeeld een Radex radioactiviteitsmeter geschikt voor het meten van vloeistoffen, levensmiddelen, huishoudelijke voorwerpen en bouwmateriaal. Het is mogelijk om verschillende waarnemingscycli in te stellen om zo de straling over een langere periode te meten. Zorg er wel voor dat het gaat om een meter die ook alfastraling kan meten.

Het is ook mogelijk om radon te meten met een eenvoudiger geigerteller. Een geigerteller kan niet direct de concentratie radon in de lucht meten. Je kunt het echter wel indirect bepalen door een aantal dagen een bakje met actieve kool neer te zetten in de ruimte die je wilt testen. De radon concentreert zich dan in de actieve kool en voor het meten hiervan kun je wel een geigerteller gebruiken.

Lees verder

• Luchtkwaliteit in huis meten met behulp van data-logger