Ejectiefractie: Onderzoek van pompfunctie van het hart

Bij elke hartslag trekt het hart samen (contractie) en ontspant het zich. Iedere samentrekking duwt bloed uit de twee pompkamers (ventrikels). Wanneer het hart zich ontspant, vullen de ventrikels zich met bloed. Een ejectiefractie is een onderzoek waarbij de arts bepaalt hoe goed het hart pompt bij elke hartslag. Het onderzoek is met name nuttig om de diagnose van hartfalen of een andere hart- en vaataandoening vast te stellen en te beoordelen welke behandeling bij de patiënt nodig is. Dit beeldvormend onderzoek gebeurt met een minimale dosis radioactieve stof die niet schadelijk is voor de patiënt en zijn omgeving.

• Indicatie ejectiefractie: Pompfunctie van het hart
• Tegenindicatie ejectiefractie
• Voor het onderzoek van het hart
• Tijdens het onderzoek: Arts dient radioactieve stof toe aan patiënt
• Na het onderzoek
• Resultaten: Percentage totale hoeveelheid bloed in linkerventrikel
• Risico’s onderzoek

Indicatie ejectiefractie: Pompfunctie van het hart

Met behulp van dit onderzoek, ook gekend als een injectiefractie, onderzoekt de arts nauwkeurig de pompfunctie van het hart. Het onderzoek berekent hoeveel bloed het hart kan wegpompen, ook gekend als de ejectiefractie. In de praktijk verwijst de ejectiefractie meestal naar het linkerventrikel (LVEF = linkerventrikel ejectiefractie). Het onderzoek meet hierbij hoeveel bloed het linkerventrikel van het hart, de belangrijkste pompkamer, bij elke contractie pompt. Dankzij het onderzoek spoort de arts hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart) of een andere hartaandoening op.

Tegenindicatie ejectiefractie

Het onderzoek gaat niet door bij (mogelijk) zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Baby's en baby’s die zich nog ontwikkelen in de baarmoeder zijn gevoeliger voor straling, omdat hun organen nog steeds groeien.

Voor het onderzoek van het hart

Voorbereidingen

Voor dit onderzoek zijn geen speciale voorbereidingen vereist. Wel meldt een patiënte een (mogelijke) zwangerschap. De patiënt komt tot slot best met comfortabele, loszittende kledij naar het onderzoek.

Praktisch
Het onderzoek gebeurt in combinatie met een ander (beeldvormend) onderzoek van het hart, meestal bij een echocardiografie (echografie van het hart). De meting van de ejectiefractiewaarde is ook mogelijk via een CT-scan van het hart, een hartkatheterisatie, een MRI-scan van het hart, een MUGA-scan en een nucleaire stresstest. Vlak voor het onderzoek doet de patiënt sierraden, een gebitsprothese, een hoorapparaat, een broeksriem enzovoort uit. Het onderzoek kent tot slot een duurtijd van ongeveer dertig tot vijfenveertig minuten inclusief de voorbereidingstijd.

Tijdens het onderzoek: Arts dient radioactieve stof toe aan patiënt

De arts werkt met een kleine hoeveelheid radioactieve stof om het bloed in het hart zichtbaar te maken. Twee verschillende methodes zijn hiervoor mogelijk. Mogelijk krijgt de patiënt daarom één injectie, maar bij de andere methode krijgt hij twee injecties. Krijgt hij twee injecties, dan zit er tussen beide injecties een pauze van tien tot twintig minuten. Wanneer het onderzoek start, gaat de patiënt op een onderzoekstafel liggen. De onderzoeker plaatst een speciale camera (gammacamera) boven de borstkas van de patiënt - zo dicht mogelijk bij het hart - zodat hij in staat is om foto’s te maken. Daarna plakt hij elektroden op het lichaam van de patiënt om tijdens het onderzoek een elektrocardiografie (ECG: meting van de elektrische activiteit van hart) te registreren. De synchronisatie van de camera op de hartactie van de patiënt, gebeurt met behulp van dat elektrocardiogram. Daarna start de arts met het maken van opnamen. Dit gebeurt in enkele richtingen. Het is belangrijk dat de patiënt tijdens de opnamen zo stil mogelijk blijft liggen, anders heeft dit invloed op de kwaliteit van de foto's.

Na het onderzoek

Af en toe gebeuren aanvullende opnames als de behandelende arts dit heeft aangevraagd, tijdens en ook kort na een lichamelijke inspanning (fietsergometrie). De werking hiervan hangt af van de beschikbare apparatuur. Een onderzoek bij inspanning en in rust duurt circa anderhalf uur. Normaal gezien mag de patiënt na het onderzoek weer naar huis of naar zijn afdeling als hij in het ziekenhuis verblijft. De verwijzende arts krijgt van de radioloog een verslag van de foto’s doorgestuurd. De verwijzende arts geeft op zijn beurt de volledige resultaten mee aan de patiënt, nadat hij alle gegevens heeft beoordeeld. Het is afhankelijk per ziekenhuis wanneer de patiënt terugkomt naar de behandelende arts voor de bespreking van de resultaten, maar in de meeste ziekenhuizen zijn de resultaten binnen de week bekend.

Resultaten: Percentage totale hoeveelheid bloed in linkerventrikel

Normale resultaten

De resultaten van een ejectiefractie verschijnen in een percentage. Een normaal hart pompt een beetje meer dan de helft van het bloedvolume van het hart bij elke hartslag. Een normaal LVEF varieert daarom tussen de 50-70%. Een ejectiefractie van 60% houdt in dat 60% van de totale hoeveelheid bloed in het linkerventrikel wordt geduwd bij elke hartslag. Deze uitslag is echter soms suggestief want een patiënt lijdt mogelijk toch nog aan hartfalen. In werkelijkheid is de totale hoeveelheid gepompt bloed veelal onvoldoende voor het lichaam.

Afwijkende resultaten

De arts is door afwijkende onderzoeksresultaten in staat om de meest effectieve behandeling op te starten bij de patiënt. Het ejectiefractiepercentage is mogelijk hoger of lager dan de normale waarden, afhankelijk van de hartaandoening.

Lagere LVEF
Bij een hartaanval, hartspieraandoening (medische term: cardiomyopathie), een beschadigde hartspier of andere hartaandoeningen, is dit percentage veelal lager. Wanneer de arts een ejectiefractie van bijvoorbeeld 40% of minder bekomt, bevestigt dit de diagnose van hartfalen. Wanneer de resultaten onder de 35% zijn, is er zelfs gevaar voor de patiënt, die mogelijk plots een hartstilstand krijgt of komt te overlijden. De arts besluit dan wellicht om een hartdefebrillator te implanteren bij deze patiënt die permanent vermoeid is, lijdt aan kortademigheid en gezwollen voeten (oedeem) heeft. Een laag ejectiefractiepercentage resulteert mogelijk tot slot in een versnelde hartslag (tachycardie).

Hogere LVEF
Een ejectiefractiewaarde dat hoger is dan 75%, wijst mogelijk op hypertrofische cardiomyopathie, een hartaandoening.

Risico’s onderzoek

Aan een ejectiefractie zijn weinig tot geen risico’s of bijwerkingen verbonden. De radioactieve stof verdwijnt na het onderzoek uit het lichaam.

Lees verder

• Alarmsymptomen voor hartaandoeningen: Tekenen van hartziekte
• Fietsergometrie: Fietstest voor zuurstofvoorziening hart
• Echocardiografie: Onderzoek van het hart door geluidsgolven
• Elektrocardiografie: Meting elektrische activiteit van hart
• Hartgezondheid: Tips voor gezond hart & preventie hartziekte