Het uitstrijkje voor baarmoederhalskanker vanaf 2017

Vanaf 2017 zal het uitstrijkje om te kijken of vrouwen baarmoederhalskanker hebben veranderen. Er wordt niet langer gekeken of er al aangetaste cellen aanwezig zijn, maar of het virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt aanwezig is. Hierdoor worden vrouwen met een verhoogd risico ook gevonden in plaats van alleen vrouwen die al veranderde cellen hebben. Een andere grote verandering is dat vanaf 2017 een zelftest voor het uitstrijkje beschikbaar is. Deze test heeft dezelfde betrouwbaarheid en is beschikbaar voor vrouwen die het niet fijn vinden om de test uit te laten voeren door een dokter.

• Het humaan papillomavirus
• Hoe gaat het uitstrijkje vanaf 2017 in zijn werk?
• Waarom kiezen vrouwen voor een zelftest?
• Betrouwbaarheid
• De rol van de (huis)arts

Het humaan papillomavirus

Bij de zelftest die nu nog wordt gebruikt (tot 2017) wordt er gekeken of er afwijkende cellen worden aangetroffen in het uitstrijkje. Bij het vernieuwde uitstrijkje (vanaf 2017) wordt er gekeken of het humaan papillomavirus (HPV) aanwezig is. HPV is een seksueel overdraagbaar virus, en veel vrouwen en mannen worden in hun leven besmet met dit virus. Vaak wordt dit virus door het lichaam zelf opgeruimd, soms lukt dit niet. Bepaalde vormen van HPV geven een hoger risico op baarmoederhalskanker. Als een type HPV dat een verhoogde kans geeft op baarmoederhalskanker niet opgeruimd wordt kan het lichaamscellen veranderen. De test die vanaf 2017 gebruikt wordt, spoort de gevaarlijke vormen van HPV op. Hierdoor wordt er gekeken welke vrouwen risico lopen in plaats van welke vrouwen al daadwerkelijk aangetaste cellen hebben. De risicogevallen kunnen zo beter in de gaten worden gehouden, en vrouwen die geen HPV hebben hoeven minder vaak een uitstrijkje te maken. Dit zal er voor zorgen dat er jaarlijks 75 vrouwen extra worden opgespoord en zelfs 18 sterfgevallen voorkomen kunnen worden.

Hoe gaat het uitstrijkje vanaf 2017 in zijn werk?

Vrouwen tussen de 30 en 40 jaar oud zullen vanaf 2017 nog steeds eens in de 5 jaar getest worden. Vrouwen tussen de 40 en 60 jaar werden ook eens in de 5 jaar getest, maar dit wordt eens in de 10 jaar, tenzij ze eerder positief bevonden zijn. Bij het vernieuwde uitstrijkje wordt er gekeken of er een HPV gevonden is wat een verhoogd risico geeft op baarmoederhalskanker. Als er geen HPV in het uitstrijkje zit, wat in ongeveer 95% van de gevallen het geval is, hoeft er geen verder onderzoek gedaan te worden. Als er wel HPV in het uitstrijkje zit moet er een extra uitstrijkje gemaakt worden bij de huisarts om te kijken of er afwijkende cellen zijn en of er daadwerkelijk baarmoederhalskanker aanwezig is.

Hoe krijg je een thuistest?

Wanneer het weer tijd is voor een uitstrijkje krijgen vrouwen in deze leeftijdscategorieën een oproep voor het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker waarin ze worden opgeroepen een afspraak te maken met de huisarts. Wanneer dit niet wordt gedaan wordt er een herinnering gestuurd met de melding dat ze ook een zelfafnameset kunnen aanvragen zodat ze de test thuis kunnen uitvoeren.

Waarom kiezen vrouwen voor een zelftest?

Er zijn verschillende persoonlijke redenen waarom vrouwen nier reageren op de oproep om een uitstrijkje te laten uitvoeren bij de huisarts. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• Het vergeten van de test
• Geen tijd hebben om de test te laten uitvoeren bij de huisarts
• Vervelende seksuele ervaringen
• Aandoening waardoor het maken van een uitstrijkje moeilijk gaat
• Schaamte
• Uit geloofsovertuiging

Voor deze vrouwen is de zelftest een uitkomst. De test kan in alle rust en in privacy thuis worden uitgevoerd.

Betrouwbaarheid

In de vernieuwde test wordt er gekeken naar HPV, dit is een virus dat zich in de gehele vagina bevindt. Hierdoor kan een borsteltje dit virus makkelijk oppikken en is de test net zo betrouwbaar als wanneer het door de huisarts wordt uitgevoerd.

De rol van de (huis)arts

Het lijkt misschien alsof de huisarts door de nieuwe zelftest overbodig is geworden, maar deze heeft nog steeds een belangrijke rol. De thuistest kan namelijk alleen kijken of een vrouw HPV-positief is, en dus een verhoogd risico heeft op baarmoederhalskanker. Verder onderzoek moet uitwijzen of er daadwerkelijk verkeerde cellen aanwezig zijn. Om dit te doen moet er alsnog een uitstrijkje gemaakt worden bij de huisarts.