Calciumantagonisten: Medicatie bij hart- en vaataandoeningen
Calciumantagonisten zijn medicijnen die de arts gebruikt om verschillende hart- en vaataandoeningen te behandelen. Zo zet de arts deze in bij de behandeling van angina pectoris (beklemming op de borst door zuurstoftekort van het hart), een hoge bloeddruk en het fenomeen van Raynaud (bleekheid van vingers of tenen: situatie waarbij de bloedstroom naar de handen en/of voeten in aanvallen vermindert). Deze medicijnen kennen een aantal milde bijwerkingen, en slechts af en toe komen ernstige complicaties voor. Een andere benaming voor het medicijn is "calciumkanaalblokkers".
Indicatie calciumantagonisten: Behandeling van hart- en vaataandoeningen
Deze geneesmiddelen beïnvloeden de manier waarop
calcium naar bepaalde spiercellen gaat. Meerdere aandoeningen zijn te behandelen met dit geneesmiddel, waaronder een hoge bloeddruk (
medische term:
hypertensie),
angina pectoris (
pijn op de borst, teken van een
hartaanval),
pulmonale hypertensie (hoge bloeddruk in de bloedvaten van de longen), het
fenomeen van Raynaud (wijzigingen in de huidskleur met koude, gevoelloosheid en pijn) en hartritmestoornissen. Bij patiënten met een zwarte huiskleur en ouderen, zijn calciumkanaalblokkers soms effectiever dan andere bloeddruk verlagende medicijnen, zoals bètablokkers,
angiotensine converted enzym (ACE)-remmers en angiotensine II receptor blokkers. Bij een zwangere vrouw stoppen ze tevens voortijdige weeën. Bepaalde middelen zijn ook toepasbaar als profylaxe (preventief geneesmiddel) bij
migraine (aanvallen van een aura en/of
eenzijdige hoofdpijn) en
duizeligheid.
Werking medicijn: Remming van calcium in spiercellen
Het hart is voornamelijk gemaakt van speciale spiercellen die bloed in de bloedvaten (slagaders) pompen. De wanden van de bloedvaten bevatten ook gladde spiercellen. Wanneer deze samentrekken (contracteren), versmalt de slagader. De hartspiercellen en gladde spiercellen hebben calcium nodig om samen te trekken. Calcium gaat naar deze cellen via minuscule kanalen. Calciumantagonisten verminderen de hoeveelheid calcium die in deze spiercellen gaan, waardoor deze spiercellen ontspannen.
Het medicijn kent een aantal belangrijke functies. Vooreerst verbreden de slagaders waardoor de bloeddruk verlaagt, de
pijn van angina pectoris vermindert (doordat de kransslagaders verbreden) en daarnaast verlichten de symptomen van het Raynaudfenomeen. Ook verlaagt de kracht en de snelheid van de hartslag waardoor de pijn van angina vermindert. Als een zwangere vrouw te vroeg gaat bevallen, remmen de calciumantagonisten de samentrekkingen van de spieren van de
baarmoeder.
Verschillende soorten: Verapamil, Diltiazem en Dihydropyridine
De calciumantagonisten hebben een verschillende werking, afhankelijk van de plaats waar de medicatie moet werken in het lichaam. Daarom schrijft de arts verschillende types voor.
Verapamil
Angina, hoge bloeddruk en bepaalde hartritmestoornissen (aritmieën) zijn te behandelen met Verapamil. De medicatie voorkomt dat calcium in de speciale geleidende cellen in het hart terechtkomt en vertraagt bijgevolg de hartslag. Deze medicatie gebruikt de patiënt niet in combinatie met een
bètablokker.
Diltiazem
Angina en een hoge bloeddruk behandelt de arts met Diltiazem. Af en toe is dit geneesmiddel inzetbaar bij aritmieën, zoals
atriumfibrillatie (voorkamers van het hart trekken te snel en te onregelmatig samen waardoor een te hoge hartslag optreedt). Indien nodig valt dit medicijn wel te combineren met een bètablokker. Verapamil of Diltiazem zijn niet bruikbaar bij
hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart) omdat ze het hart doen ontspannen en daardoor de symptomen van hartfalen verergeren.
Dihydropyridine calciumantagonisten
Deze omvatten Amlodipine, Felodipine, Lacidipine, Lercanidipine, Nicardipine, Nifedipine en Nimodipine. Deze doen de bloedvaten meer ontspannen en doen de hartspier minder ontspannen dan Verapamil of Diltiazem. De meeste medicijnen gebruikt de patiënt met hoge bloeddruk of angina pectoris. Nifedipine is ook inzetbaar bij het fenomeen van Raynaud. Dihydropyridine calciumantagonisten zijn niet nuttig voor hartritmestoornissen. Ze verergeren hartfalen niet en zijn veilig in te nemen met een bètablokker (wat meestal ook gebeurt).
Gebruik van medicament
Dit medicijn is apart te gebruiken, maar veelal neemt de patiënt nog andere medicatie voor de behandeling van hoge bloeddruk of angina pectoris, of in combinatie met
statines (
cholesterolverlagende medicijnen). De patiënt gebruikt dit niet in combinatie met pompelmoessap, maar wel in combinatie met ander voedsel of melk. Ook alcohol is niet aanbevolen in gebruik met calciumantagonisten want dit verhoogt het risico op bijwerkingen. De gebruikte dosis is afhankelijk van het gebruikte medicijn en de gezondheidstoestand van de patiënt. De patiënt meet tijdens het gebruik van het medicijn op vraag van de arts dagelijks zijn pols. Wanneer de hartslag namelijk trager is dan normaal, dan contacteert hij best de arts. Verder krijgt de arts regelmatig een bloeddrukonderzoek bij de arts.
Bijwerkingen medicijnen
De meeste patiënten die calciumantagonisten nemen hebben geen of slechts milde bijwerkingen. Sommige patiënten
blozen of hebben
hoofdpijn. Meestal verminderen deze bijwerkingen na enkele dagen. Een milde zwelling van de enkels treedt bovendien vaak op, vooral bij het gebruik van dihydropyridine calciumantagonisten.
Constipatie is een veel voorkomende bijwerking, vooral bij Verapamil. De patiënt verhoogt best de hoeveelheid vezels in de voeding en verhoogt eveneens de hoeveelheid vocht. Andere bijwerkingen zijn zeldzaam en omvatten
misselijkheid,
hartkloppingen,
vermoeidheid, duizeligheid en een
huiduitslag.
Lees verder