Hyperlipidemie: Verhoogde vetten in het bloed

Hyperlipidemie: Verhoogde vetten in het bloed Cholesterol en triglyceriden zijn lipiden (= vetten). Hyperlipidemie is een toestand waarbij de concentratie van lipiden zoals triglyceriden en/of cholesterol in het bloed te hoog is. Hyperlipidemie komt vaak voor en staat bekend als een risicofactor voor hart- en vaatziekten, zoals hartinfarcten en beroertes. Diverse aandoeningen en bijwerkingen van medicijnen veroorzaken mogelijk hyperlipidemie. Maar ook roken, overgewicht en weinig of geen fysieke inspanningen verhogen het lipidengehalte in het bloed. Vaak is dit ook erfelijk bepaald. Een gezonde voeding en medicijnen verbeteren de lipidengehaltes en verlagen bijgevolg de gezondheidsrisico's.

Terminologie cholesterol en triglyceriden

Cholesterol

Cholesterol is een chemisch vet (lipide), dat zich in het bloed bevindt. De aanmaak hiervan gebeurt in de lever. Deze stof is belangrijk als bouwstof voor de celmembranen en voor de productie van bijnierschorshormonen en geslachtshormonen. Cholesterol is in het bloed verpakt in lipoproteïnen. Ongeveer 75% van het cholesterol zit verpakt in LDL (Low Density Lipoproteïnen-cholesterol), 20% in HDL (High Density Lipoproteïnen-cholesterol) en 5% in VLDL (Very Low Density Lipoproteïnen-cholesterol). Vooral LDL-cholesterol bepaalt met andere woorden het cholesterolgehalte in het bloed.
  • HDL: HDL-cholesterol verwijdert cholesterol van de vaatwand naar de lever en is daarom gekend als "goede cholesterol".
  • LDL: LDL-cholesterol is gekend als "slechte" cholesterol omdat het zich afzet in de wand van slagaders zodat atherosclerose (aderverkalking) ontstaat. Dit is de belangrijkste oorzaak van diverse cardiovasculaire aandoeningen (hart- en vaataandoeningen).
  • VLDL: VLDL verzorgt het transport van de lever naar de weefsels van in het lichaam gesynthetiseerde triglyceriden.

Triglyceriden

Triglyceriden zijn de belangrijkste vorm van vet (lipiden) opgeslagen in het lichaam. Triglyceriden zijn het eindproduct van verteerde en afgebroken omvangrijke vetten uit onze voeding. Ook niet-gebruikte energie uit de voeding (koolhydraten, vetten of eiwitten) zet het lichaam om in triglyceriden. Lipoproteïnen zoals cholesterol, vervoeren deze triglyceriden (die verpakt zijn in bolletjes) door het bloed. Vetcellen nemen deze triglyceriden op en gebruiken ze als energie wanneer voedingsmiddelen niet beschikbaar zijn.

Normaal lipidengehalte

Volgende waarden zijn aanbevolen, maar dit varieert per patiënt en is ook afhankelijk van eventuele andere ziekten of risicofactoren:
  • Totale cholesterol: Lager dan 200 mg / dL is aanbevolen. Hypercholesterolemie (te hoog cholesterolgehalte in het bloed) gebeurt vanaf een gehalte van meer dan 240 mg / dL. Bij kinderen moet de totale cholesterol minder dan 180 mg / dL zijn.
  • Triglyceride: De normale triglycerideconcentratie is lager dan 150 mg / dL. Dit is te hoog vanaf 200-499 mg / dl. Concentraties van 500 mg / dl of hoger zijn zeer hoog.
  • HDL-cholesterol: Concentraties van 60 mg / dl of hoger zijn optimaal. Wanneer dit minder bedraagt dan 40 mg / dl is dit een belangrijke risicofactor voor een hartziekte.
  • LDL cholesterol: LDL-cholesterolconcentraties van minder dan 100 mg / dL zijn optimaal. Een normale LDL-cholesterolconcentratie kan zo laag is soms 50 tot 70 mg / dL. Hoe hoger het LDL-cholesterolgehalte, hoe groter het gezondheidsrisico. Maar de arts bekijkt ook naar de andere gezondheidsproblemen en risicofactoren om het cardiovasculaire risico te bepalen.

Oorzaken hyperlipidemie

Hyperlipidemie gebeurt vaak bij patiënten met overgewicht of een ongezond voedingspatroon. Soms is dit ook een gevolg van alcoholmisbruik. Vaak is dit familiaal bepaald (primaire hyperlipidemie), wat bij ongeveer 1 op de 500 patiënten voorkomt.

Aandoeningen

Volgende aandoeningen verhogen mogelijk het lipidengehalte in het bloed:

Medicatie

Sommige voorgeschreven geneesmiddelen beïnvloeden het cholesterolgehalte, waaronder:

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts stelt eerst vragen over de medische geschiedenis en de huidige leefstijl van de patiënt. Hij bevraagt de patiënt eveneens over het medicatiegebruik, aangezien sommige geneesmiddelen interfereren met het vetmetabolisme. Deze informatie heeft de arts nodig om een geschikt lipidenprofiel op te stellen. Bij het lichamelijk onderzoek bemerkt hij veranderingen wanneer de patiënt de primaire (erfelijke) vorm van hyperlipidemie heeft met name:
  • Premature Arcus senilis: Dit is een witte of grijze ring die zichtbaar is wanneer de arts naar de voorkant van de ogen kijkt.
  • Pees xanthomata: Dit zijn harde knobbeltjes in de pezen van de knokkels en de achilles (aan de achterkant van de enkel).
  • Xanthelasma: Gele cholesterolafzettingen rond het oog

Diagnostisch onderzoek

De patiënt vast ten minste twaalf uur alvorens de arts een bloedonderzoek uitvoert om hyperlipidemie aan te tonen.

Behandeling verhoogde vetten in het bloed: Voeding en medicatie

Zelfzorg

Voeding
Een gezonde voeding verlaagt het cholesterolgehalte. De patiënt eet ten minste vijf porties, of idealiter zeven tot negen porties verschillende groenten en fruit per dag. Een derde van de meeste maaltijden is de basis van voedingsmiddelen met zetmeel (zoals granen, volkoren brood, aardappelen, rijst, pasta), en de rest zijn groenten en fruit. Daarnaast consumeert de patiënt niet veel vet voedsel zoals vette vleeswaren, kaas, volle melk, gebakken voedsel, boter enzovoort. Vetarme, mono-onverzadigde of meervoudig onverzadigde spreads zijn aanbevolen. Twee tot drie porties vis per week waarvan minstens één vette vis, zijn voldoende (zwangere vrouwen eten maar maximaal twee porties). De inname van zout is best beperkt tot niet meer dan 6 g per dag (en minder voor kinderen). Mager rood vlees te of gevogelte zoals kip zijn de beste adviezen voor vlees. Bij het bakken gebruikt de patiënt plantaardige olie zoals zonnebloemolie, koolzaadolie of olijfolie. Voedingsmiddelen die plantensterolen of stanolen bevatten, verminderen het totale cholesterolgehalte in het bloed en LDL-cholesterol met ongeveer 10%. Wel vermindert dit niet direct het effect op het voorkomen van hart- en vaatziekten. Het overmatig gebruik van deze producten is niet aangewezen.

Leefstijl
Naast een gezonde voeding is stoppen met roken aanbevolen. Ook voert de patiënt regelmatige fysieke inspanningen uit en beperkt hij tevens zijn alcoholgebruik.

Professionele medische zorg

Bij een hoog risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, schrijft de arts medicatie voor in combinatie met een gewijzigde levensstijl. Statines verlagen cholesterol en triglyceriden. Deze blokkeren een chemische stof (enzym) die nodig is om cholesterol aan te maken in de lever.

Prognose: Kans op hart- en vaataandoeningen

Hyperlipidemie veroorzaakt zonder behandeling veelal een vroegtijdig overlijden door een hartaanval of beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen). Soms blijven patiënten ondanks medicatiegebruik en een gezond leefpatroon toch een hoog lipidengehalte in het bloed hebben. De vooruitzichten van hyperlipidemie hangen af van de snelheid van de diagnose en het starten en opvolgen van de behandeling.
© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Aderverkalking, vetten en voedingAderverkalking, vetten en voedingTriglyceriden zijn vetten die in het lichaam voornamelijk worden gebruikt als energiebron in spierweefsel; ze circuleren…
Cholesterol: oorzaken en gevolgenCholesterol: oorzaken en gevolgenCholesterol, een ieder heeft het en dit moet ook. Maar op welk punt spreek je van een slecht cholesterol niveau? En wat…
Cholesterol: wat is het? hoe pak je het aan?“Mijn cholesterol is te hoog.” Een vaak gehoorde klacht, en niet alleen bij senioren. Cholesterol is een stof die ons li…
Cholesterol, hoe komt het en wat doe je eraan?Cholesterol, hoe komt het en wat doe je eraan?Cholesterol, dit is een vetachtige stof die hoort bij het functioneren van jouw lichaam. Het word vooral gebruikt bij de…

Benzodiazepinen: Medicatie bij angst en slaapproblemenBenzodiazepinen: Medicatie bij angst en slaapproblemenBenzodiazepinen zijn een klasse van geneesmiddelen met een sederende, slaap bevorderende, angst dempende, anti-epileptis…
Calciumantagonisten: Medicatie bij hart- en vaataandoeningenCalciumantagonisten: Medicatie bij hart- en vaataandoeningenCalciumantagonisten zijn medicijnen die de arts gebruikt om verschillende hart- en vaataandoeningen te behandelen. Zo ze…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: PortalJardin, Pixabay
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 3 juli 2016
  • Familial combined hyperlipidemia, https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000396.htm, geraadpleegd op 3 juli 2016
  • Hyperlipidaemia, http://patient.info/health/hyperlipidaemia-leaflet, geraadpleegd op 3 juli 2016
  • Hyperlipidemia, http://www.heart.org/HEARTORG/Conditions/Cholesterol/AboutCholesterol/Hyperlipidemia_UCM_434965_Article.jsp#.V3jeLvmLQ_U, geraadpleegd op 3 juli 2016
  • Hyperlipidemia, https://vascular.org/patient-resources/vascular-conditions/hyperlipidemia, geraadpleegd op 3 juli 2016
  • Hyperlipidemia: Diagnosis and Treatment, http://www.nutritionmd.org/health_care_providers/cardiovascular/hyperlipidemia_diagnosis.html, geraadpleegd op 3 juli 2016
  • What is hyperlipidemia, http://www.healthcommunities.com/high-cholesterol/what-is-hyperlipidemia.shtml, geraadpleegd op 3 juli 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 07-09-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.