Hoesten: functie, oorzaken, maatregelen en medicijnen

Hoesten is een natuurlijke manier om de luchtwegen schoon te maken. Aan de binnenkant van de luchtwegen zit slijmvlies. Als dat slijmvlies wordt geprikkeld maakt het extra slijm aan. Door ophoesten van dat extra slijm worden rookdeeltjes, stof en slijm uit de luchtpijp, keel of longen verwijderd. Soms komt er geen slijm vrij bij hoesten en is er sprake van een zogenaamde droge hoest of kriebelhoest. Hoewel hoesten een duidelijke functie heeft streeft iedereen er meestal toch naar om het te voorkomen door maatregelen te nemen.

Hoesten heeft belangrijke functie

Hoesten in gezelschap wordt vaak als zeer hinderlijk ervaren. Aanhoudend hoesten is zowel voor degene die hoest als voor de omgeving heel vervelend. Bij veel gelegenheden wordt hoesten als ongepast beschouwd zoals tijdens het bijwonen van een concert. Tevens kan hoesten de nachtrust verstoren. Maar toch heeft hoesten een belangrijke functie omdat het slijm en ongewenste stoffen uit de luchtwegen verwijderd. Hoesten ontstaat doordat na een (diepe) ademhaling de lucht uit de luchtwegen en de longen met kracht naar buiten wordt gestoten. Dit gebeurt met een snelheid van wel honderd kilometer per uur.

Oorzaken van hoesten

Door rook, stof en chemische stoffen, zoals chloor en ammoniak kan prikkeling van de luchtwegen ontstaan. Ook kan prikkeling ontstaan door een ontsteking van de luchtwegen door een verkoudheid. Als hoesten samengaat met verkoudheid is het goed om de neus open te houden. Een schrale keel kan eveneens een prikkeling geven. Verder kan spanning of overgevoeligheid voor bepaalde stoffen hoesten veroorzaken. Voor een droge hoest kan niet altijd een oorzaak worden aangewezen. Bij droge hoest kan door het vele hoesten irritatie ontstaan van de keel en de luchtwegen waardoor de hoest juist aanhoudt of vermeerdert. Zorg er bij kriebelhoest voor dat de lucht niet te droog is en vermijd tocht.

Prikkeling voorkomen of verminderen

Om prikkeling zoveel mogelijk te voorkomen of te verminderen kunnen maatregelen worden genomen zoals:

• Goede ventilatie.
• Niet roken of in rokerige ruimten verblijven.
• Prikkel-dempende middelen gebruiken.
• Schone lucht in de woonomgeving en werkomgeving.

Maatregelen bij hoesten

Goede maatregel bij hoesten zijn vooral gericht op het slijm los te laten komen zoals:

• Gebruik van huismiddeltjes zoals anijs, dropjes, salmiak, thee met honing en zoethout.
• Gebruik van middeltjes van de drogist of apotheek zoals hoestdrankjes.
• Iets warms drinken waardoor het slijm los komt.
• Koud drinken waardoor de pijn in de keel vermindert.
• Neus druppelen met zout water (één theelepel in een glas water).
• Regelmatig drinken waardoor de keel wordt gesmeerd.
• Stomen met heet water waar kamille of levomenthol aan is toegevoegd.
• Stoppen met roken.

Gebruik van medicijnen bij hoest

Bij hoest kunnen twee soorten medicijnen worden gebruikt namelijk verzachtende middelen en middelen die de prikkel dempen.

Verzachtende middelen

Deze middelen verzachten de keel waardoor het hoesten minder pijnlijk wordt.

Prikkel-dempende middelen

Door prikkel-dempende middelen wordt de neiging tot hoesten verminderd doordat de hoestprikkeldrempel in het centrale zenuwstelsel wordt verhoogd.

Gebruik van medicijnen niet altijd gunstig

Een aantal van die medicijnen is vrij verkrijgbaar bij drogist of apotheek. Voor andere is een recept van een arts noodzakelijk. Middeltjes die vrij bij de drogist of apotheek verkrijgbaar zijn werken meestal slijmoplossend waardoor het vastzittend slijm beter opgehoest kan worden. Maar het is niet altijd gunstig om medicijnen te gebruiken om hoesten te voorkomen. Ook is er een verschil tussen productieve hoest en niet-productieve hoest.

Productieve hoest

Een zogenaamde productieve hoest (hoest waarbij slijm wordt opgehoest) kan beter niet worden tegengehouden. Een hoestmiddel kan daarom liever alleen gebruikt worden om het hoesten tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen of om het slijm dat vastzit makkelijker ophoestbaar te maken.

Niet-productieve hoest

Bij niet-productieve hoest (droge- of kriebelhoest) kan het best een middel worden gebruikt dat de hoestprikkel dempt waarvoor verschillende preparaten verkrijgbaar zijn bij de drogist en apotheek. Bij productieve hoest kunnen middelen worden gebruikt die de keel verzachten zoals hoestdrankjes.

Wanneer naar de huisarts?

Af en toe eens hoesten is volkomen normaal. Zelfs vaak hoesten is in het algemeen onschuldig en gaat binnen twee tot drie weken meestal vanzelf weer over. Maar mochten zich er ernstiger symptomen voordoen dan is een bezoek aan een huisarts aan te raden zoals:

• Bij aanhoudende koorts.
• Bij benauwdheid of piepende adem.
• Bij langer dan drie weken aanhoudende hoest.
• Bij ophoestend bloederig slijm.