Mammografie: uitslag en is een mammografie pijnlijk?

Is een mammografie pijnlijk en wat is de uitslag? Een mammografie is een röntgenfoto van je borst om te checken op weefselveranderingen. De mammografie-uitslag bepaald of je doorverwezen wordt voor verder onderzoek. Borstkanker is in Nederland de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In het kader van het bevolkingsonderzoek borstkanker krijgen vrouwen in de leeftijd van 50 tot en met 75 ieder 2 jaar automatisch een uitnodiging voor een borstonderzoek Er wordt dan vaak in een mobiel onderzoekscentrum een mammografie gemaakt. Een mammografie is een röntgenfoto van de borst. Hierop kunnen afwijkingen zichtbaar worden gemaakt. Via mammografie kan in een vroegtijdig stadium borstkanker opgespoord worden. Des te eerder borstkanker gediagnosticeerd wordt, des te beter is de prognose. De uitslag van een mammografie is vaak binnen twee weken bekend. Het onderzoek zelf, de mammografie, kan pijnlijk zijn, maar het duurt slechts enkele seconden.

Mammografie

• Borstkanker in Nederland
• Wat is een mammografie?
• Hoe wordt een mammografie gedaan?
• Is een mammografie pijnlijk?
• Wie beoordeelt de röntgenfoto?
• Wat is de uitslag van de mammografie?
• Huisarts
• BI-RADS categorie
• Verwijzing
• Geen garantie
• Zelfonderzoek borsten

Borstkanker in Nederland

In Nederland is darmkanker de meest voorkomende kanker, gevolgd door huidkanker en borstkanker. Bij vrouwen is borstkanker de meest voorkomende vorm van kanker. In 2015 waren er ongeveer 14.500 nieuwe gevallen. Mannen kunnen ook borstkanker krijgen en in 2015 kregen ongeveer 100 mannen deze diagnose. Borstkanker bij mannen komt dus niet vaak voor.

Wat is een mammografie?

Een mammografie is een röntgenfoto van de borst, waarop eventuele weefselveranderingen te zien zijn en op een betrouwbare manier vroegtijdig borstkanker kan worden opgespoord. In Nederland krijgen alle vrouwen tussen de 50 en 75 jaar om het jaar een uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker, waarbij ter controle de mammografie wordt gemaakt. Deelname hieraan is facultatief en er zijn voor de vrouw geen kosten aan verbonden. Door het bevolkingsonderzoek kan er gekeken worden naar vroege tekenen van borstkanker. Regelmatige controle is de beste manier om borstkanker in een vroegtijdig stadium op te sporen, soms tot drie jaar vóórdat de eerste symptomen zich openbaren.

Hoe wordt een mammografie gedaan?

Je staat aan de voorkant van een speciaal röntgenapparaat waarmee afbeeldingen van de borsten kunnen worden gemaakt. Een röntgenopname is een afbeelding van de binnenkant van het lichaam, in dit geval de borst. Je borst wordt op een doorzichtige plexiglasplaat gelegd. Een andere plaat komt van boven naar beneden. De borst wordt vervolgens tussen twee plexiglasplaten platgedrukt, zodat er van beide kanten een foto kan worden gemaakt. Dan wordt er een röntgenfoto genomen. Je zult wat druk voelen. De stappen worden herhaald om een ​​zijaanzicht van de borst te maken. Van de andere borst wordt op dezelfde manier een foto gemaakt. Er kan op dat moment niet verteld worden wat de resultaten van het onderzoek zijn. Binnen twee weken is de uitslag van de mammografie bekend.

Is een mammografie pijnlijk?

Het ondergaan van een mammografie is voor de meeste vrouwen een vervelende aangelegenheid. Sommige vrouwen vinden het pijnlijk. Vooral het aandrukken van de borst(en) in het röntgenapparaat kan vervelend en pijnlijk zijn. Het is echter niet schadelijk voor de borst(en). Het aandrukken van de borsten duurt slechts een paar tellen, en het ongemak is dan ook snel voorbij. Wat je voelt is afhankelijk van de vaardigheid van de laborant, de grootte van je borsten, en hoeveel ze moeten worden aangedrukt. De ervaring leert dat dit onderzoek bij kleine borsten pijnlijker is dan bij grote borsten. Je borsten kunnen bovendien op sommige momenten gevoeliger zijn, bijvoorbeeld tijdens de menstruatie. Indien het aandrukken van de borst te pijnlijk is, dan kun je dit tegen de laborant zeggen. Een enkele keer komt het voor dat er bij het samendrukken van de borst vocht uit de tepel komt. Hier hoef je niet van te schrikken.

Wie beoordeelt de röntgenfoto?

Een arts met speciale opleiding, een radioloog, zal de röntgenfoto beoordelen. Hij of zij zal de foto beoordelen op vroege tekenen van borstkanker of andere problemen.

Wat is de uitslag van de mammografie?

Huisarts

De uitslag van de mammografie is normaal gesproken binnen twee weken bekend. Indien er een afwijking is geconstateerd op de foto, ontvangt ook je huisarts deze uitslag. De huisarts zal naar aanleiding van de uitslag contact met je opnemen en je doorverwijzen naar het ziekenhuis voor verder onderzoek. Er zal bekeken moeten worden of het om een maligne afwijking gaat (borstkanker) of om een benigne (goedaardige) afwijking of verandering in je borst.

BI-RADS categorie

De uitslag krijg je uitgereikt in een BI-RADS-eindcategorie. BI-RADS staat voor Breast Imaging Reporting and Data System. Aan de hand van deze mammografie-uitslag wordt bepaald of je doorverwezen wordt voor vervolgonderzoek.

Verwijzing

Volgens de Borstkankervereniging Nederland worden van iedere 1.000 onderzochte vrouwen er 21 doorverwezen naar het ziekenhuis voor nader onderzoek, van wie bij 6 borstkanker wordt gevonden.

Geen garantie

Als er tijdens het borstonderzoek geen verdachte afwijking of verandering is aangetroffen, geeft dit géén volledige zekerheid. Bij eventuele klachten moet je contact opnemen met je huisarts.

Zelfonderzoek borsten

Ondanks de screening is het belangrijk om regelmatig je borsten te onderzoeken op knobbeltjes en andere onregelmatigheden. Dit kun je op de volgende manier doen:

Stap 1
Begin met het zelfonderzoek door naar je borsten te kijken in de spiegel met je schouders recht en je handen op je heupen. Let op het volgende:

• Hebben je borsten hun gebruikelijke grootte, vorm en kleur; en
• Zijn je borsten gelijkmatig gevormd zonder zichtbare vervorming of zwelling.

Als je één van de volgende veranderingen meent waar te nemen, maak dan een afspraak met je huisarts:

• Kuiltjes, plooien, of bolling van de huid;
• Een tepel die van positie is veranderd of een ingetrokken tepel; en
• Roodheid, pijn, huiduitslag of zwelling.

Stap 2
Hef nu je armen op en kijk naar dezelfde punten als genoemd onder stap 1.

Stap 3
Terwijl je naar de spiegel kijkt, zoek dan naar tekenen van tepelafscheiding (waterig, melkachtig, geel of bloed).

Stap 4
Vervolgens ga je je borsten met je handen bevoelen terwijl je ligt. Voel met je rechterhand je linkerborst en vervolgens met je linkerhand je rechterborst. Doe dit stevig (maar niet ruw) met de eerste paar vingertoppen van je hand en houd de vingers plat en tegen elkaar aan. Maak cirkelvormige bewegingen, linksdraaiend of rechtsdraaiend. Controleer op deze manier de gehele borst van boven naar beneden, van links naar rechts, van je sleutelbeen naar de top van je buik, en van je oksel tot je decolleté.

Volg een vast patroon om er zeker van te zijn dat je de hele borst hebt gecontroleerd en niet bepaalde delen overslaat. Je kunt beginnen op de tepel, en maakt dan steeds grotere cirkels totdat je de buitenrand van de borst hebt bereikt. Je kunt ook je vingers verticaal op en neer bewegen, in rijen, alsof je een grasveld maait. Deze heen-en-weergaande bewegingen lijken voor de meeste vrouwen het beste te werken. Gebruik lichte druk voor de huid en het weefsel net onder de huid. Gebruik matige druk voor weefsel in het midden van je borsten. Gebruik stevige druk voor het diepe weefsel. Wanneer je het dieperliggende weefsel hebt bereikt, moet je in staat zijn om je ribbenkast daaronder te voelen.

Stap 5
Voel je borsten tot slot terwijl je staat of zit. Veel vrouwen vinden het de gemakkelijkste manier om hun borsten te controleren wanneer hun huid nat en glibberig is, zodat ze deze laatste stap onder de douche doen. Bedek je gehele borst, met behulp van dezelfde handbewegingen zoals in de voorgaande stap beschreven.

Lees verder

• Knobbeltje in borst, deukjes of kuiltje door borstkanker
• Borstkanker: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Borstkanker mannen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Borsten: in de puberteit, tijdens zwangerschap en zogen