Wat wel en niet te doen tijdens een ramp of noodsituatie

We denken er natuurlijk liever niet aan, maar toch is het verstandig om er af en toe even bij stil te staan. Een noodsituatie kan zomaar ontstaan en uiteenlopende oorzaken en gevolgen hebben. Een overstroming, noodweer, brand, een giframp of kernramp, misschien zelfs een aanslag. Van het ene op het andere moment moet je je aanpassen omdat je bijvoorbeeld niet meer naar buiten kunt, geen stroom meer hebt of je gezondheid in gevaar is. De overheid raadt ons aan om op zo’n situatie voorbereid te zijn. Zorg dat je weet wat je moet doen bij specifieke rampen. Door bepaalde zaken in huis te hebben kun je zorgen dat je jezelf en je gezin in ieder geval een aantal dagen kunt voorzien van de eerste levensbehoeften.

Wanneer spreken we van een noodsituatie?

We spreken van een noodsituatie wanneer er direct gevaar dreigt voor de veiligheid van mensen, dieren of de natuur. Wanneer er groot gevaar dreigt zal het luchtalarm te horen zijn. De meeste mobiele telefoons zijn zo ingesteld dat er automatisch een bericht naar alle mensen in een bepaald gebied kan worden gestuurd. Op deze manier kunnen er in zeer korte tijd heel veel mensen gealarmeerd worden. Wanneer dit gebeurt betekent het dat je zo snel mogelijk naar binnen moet gaan en ramen en deuren moet sluiten. Zet radio of televisie aan, en volg de instructies op. De regionale zender is in zo’n situatie de officiële rampenzender. Wanneer je op straat loopt, ga dan bij een winkel of bedrijf naar binnen. Geef anderen ook de mogelijkheid bij je te schuilen.

Overstroming

Probeer bij een overstroming hoger gelegen gebied op te zoeken. Lukt dit niet en komt het water je huis in, sluit dan stroom en gas af. Verplaats je naar een hogere verdieping, of desnoods het dak van je huis, en probeer te laten weten dat je daar bent. Bijvoorbeeld door middel van een spandoek of waarschuwingsfluitje.

Brand

In de eerste plaats blijf kalm. Vuur kan zich ontzettend snel verspreiden en het is belangrijk dat je geen tijd verspilt door in paniek te raken. Alarmeer de mensen die in direct gevaar zijn en zorg dat iedereen het pand verlaat. Maak bij brand nooit gebruik van liften. Door de brand kan de stroom uitvallen. Bel 112 en geef zoveel mogelijk informatie door. Uiteraard het adres en waar de brand zich bevindt, maar ook of er mensen vermist zijn en of er slachtoffers zijn. Ook eventuele bijzonderheden zoals de aanwezigheid van gasflessen is zeer waardevolle informatie.

Extreem weer

Er zijn verschillende soorten extreem weer mogelijk, en deze vragen om verschillende acties.

Extreme hitte

Probeer bij extreme hitte zoveel mogelijk binnen te blijven en houd de warmte zoveel mogelijk buiten door ramen te sluiten en de zonwering of gordijnen gesloten te houden. Drink minimaal 2 liter water per dag om uitdroging te voorkomen. Het is verstandig onnodige inspanning te vermijden. Houd een oogje in het zeil bij oudere of zieke mensen. Deze groep loopt extra risico onder deze omstandigheden.

Extreme regenval

Extreme regenval kan in korte tijd veel overlast veroorzaken. In een mum van tijd veranderen straten in kleine riviertjes en kunnen huizen onderlopen. Blijf binnen en probeer het water zoveel mogelijk buiten te houden door bijvoorbeeld zandzakken te plaatsen. Houd kinderen binnen. Door het vele water kunnen putdeksels omhoog komen en een groot gevaar vormen. Ga niet onnodig door de straten van het ondergelopen gebied rijden. Hiermee hinder je de hulpdiensten en veroorzaak je golfen die overstroming in de langs de weg liggende huizen kunnen veroorzaken.

Storm

Storm is iets waar we in Nederland regelmatig mee te maken hebben. Veel mensen vinden het heerlijk om juist op dat moment een flinke strandwandeling te maken. Maar een zware storm is erg gevaarlijk door afbrekende takken en omvallende bomen. Vooral wanneer deze vol blad zitten vangen ze veel wind en kunnen ze gemakkelijk omwaaien. Probeer beschutting te zoeken in een gebouw, en niet tegen de gevel i.v.m. vallende dakpannen en losgeraakte gevelbekleding. Pas op tijdens het autorijden. Vooral op bruggen en viaducten kunnen rukwinden je zomaar van de weg blazen.

Onweer

Een flinke onweersbui kan een prachtig gezicht zijn met al die bliksemschichten in de lucht. Helaas kan het ook levensgevaarlijke situaties opleveren. Blikseminslag kan brand en kortsluiting veroorzaken, en dodelijk zijn wanneer je wordt getroffen. Wanneer je binnen bent kun je het beste ramen en deuren sluiten. Trek stekkers van elektronische apparaten uit het stopcontact om schade te voorkomen. Neem geen bad of douche. Wanneer je buiten bent kun je het beste beschutting proberen te zoeken in een gebouw. Bevind je je op een open vlakte, maak je dan zo klein mogelijk door op je hurken te gaan zitten. Schuil nooit onder een boom of bij een metalen omheining.

Winter: extreme kou, sneeuwval, ijzel en gladheid

De winter brengt van alle seizoenen de meeste ongemakken met zich mee. Extreme kou, sneeuwval, ijzel en gladheid hebben meestal direct grote gevolgen op ons dagelijks leven. Houd de voorspellingen nauwlettend in de gaten. Zorg dat je warm genoeg gekleed bent en leg een warmhouddeken in de auto. Neem voor het geval dat je niet meer verder kunt rijden ook iets te eten en te drinken mee. Houd de verkeersinformatie in de gaten en probeer zoveel mogelijk op wegen te rijden waar gestrooid is. Let net zoals bij extreme hitte een beetje extra op oudere of zwakkere mensen.

Kernramp

De kans dat we in Nederland met een kernramp te maken krijgen is niet zo groot. De kernreactoren en centrales moeten aan zeer strenge veiligheidseisen voldoen. Echter, het heet niet voor niets een ramp. Er kunnen zich wellicht situaties voordoen, welke niemand voor mogelijk had gehouden. Wanneer er zich een dergelijke situatie voordoet, ga dan onmiddellijk naar binnen. Wanneer je op straat loopt, ga een gebouw of winkel binnen. Sluit alles wat als ventilatie werkt zoals ramen, deuren, afzuigkap en ventilatieroosters. Houd de regionale rampenzender goed in de gaten en volg de instructies op.

Giframp

Een giframp kan zich voordoen door bijvoorbeeld een incident in een fabriek, maar ook tijdens transport van gevaarlijke stoffen kan het misgaan. Een vrachtwagen met gevaarlijke stoffen die verongelukt of een trein die ontspoort zijn hier voorbeelden van. Bij een giframp gelden eigenlijk dezelfde regels als bij een kernramp. Snel naar binnen en ramen en deuren sluiten. Toch kan het zo zijn dat er bij een giframp andere adviezen gegeven worden. Soms laat gif zich zelfs door ramen en deuren niet tegenhouden. Het gif kan dan in huizen en gebouwen blijven hangen waardoor de concentratie van het gif in de lucht daar veel hoger is. Er kan het advies gegeven worden om juist naar buiten te gaan waar de concentratie lager is. Luister in het geval van een giframp dus altijd naar de regionale rampenzender om de adviezen op te volgen.

Aanslag

Een noodsituatie wordt niet altijd veroorzaakt door het weer of een ramp. Helaas zijn het vaak ook mensen die een ernstige situatie veroorzaken. Door een aanslag of andere ongeregeldheden kunt je je plotseling in een zeer dreigende situatie bevinden. Het is verstandig om te weten wat je op zo’n moment wel of juist niet moet doen. Verlaat in ieder geval zo snel mogelijk de plaats van de ramp en zoek een open plek. Bescherm jezelf tegen rondvliegende of vallende voorwerpen of puin. Help anderen zoveel als je kunt. Uiteraard laat aan je geliefden weten dat je veilig bent, maar houd de lijn niet onnodig lang bezet.

Wat je beter niet kunt doen bij een aanslag is in een groep gaan staan. Blijf weg bij ramen, deze kunnen er bij een ontploffing uit springen. Vermijd geparkeerde auto’s i.v.m. een mogelijke autobom.

Wat je zelf kunt doen om jezelf voor te bereiden op een noodsituatie

De mogelijkheid bestaat dat je voor een bepaalde periode je huis niet kunt verlaten. Het kan best zijn dat het een tijdje duurt voordat er hulp geboden kan worden. Het is dan belangrijk dat je een aantal zaken in huis hebt om te voorzien in de eerste levensbehoeften. Het is verstandig om in ieder geval de volgende zaken in huis te hebben voor minimaal 3 dagen:

• Water (minimaal 3 liter per dag per gezinslid)
• Lang houdbaar voedsel
• Radio op batterijen
• Zaklamp
• Extra batterijen
• Waarschuwingsfluitje
• Warmhouddekens
• Waxinelichtjes
• Lucifers
• EHBO koffer
• Medicijnen op recept
• Gereedschapsset
• Desinfecterende handgel
• Verzorgingsartikelen zoals zeep, tandpasta, toiletpapier en maandverband

De bovenstaande lijst bevat algemene zaken. Pas deze aan, aan de persoonlijke behoeften van je eigen gezin.

Welke situatie zich ook voordoet, probeer altijd kalm te blijven. Er is geen standaard draaiboek voor een ramp. Dus gebruik je verstand, breng jezelf in veiligheid en neem geen onnodige risico’s. Denk ook aan een ander door ze een schuilplaats te geven of gewoon door een beetje op elkaar te letten.