The Elephant Man, het leven van Joseph Merrick

Het leven van Joseph Carey Merrick was door zijn mismaakte uiterlijk zo bizar, dat het verfilmd werd onder de titel: The Elephant Man. Vrijwel zijn hele lichaam was mismaakt, behalve zijn linkerarm. Joseph Carey Merrick heeft een zwaar leven gehad. Hij werd gepest en soms ook mishandeld vanwege zijn aan geboren ziekte. Elefantiasis is ook nu nog een aandoening die niet erg goed behandeld kan worden, maar in de tijd dat Merrick leefde was het zelfs niet bekend wat het was.

The Elephant Man

Joseph Merrick werd op 5 augustus 1862 in Leicester (Engeland) geboren. Aan het begin van zijn leven zag hij er als een gewone jongen uit, maar tussen zijn derde en vijfde levensjaar veranderde dat. Aan de rechterkant van zijn gezicht en lichaam begonnen bulten te groeien, en dit nam in sneltempo toe. De artsen die hem onderzochten gingen ervan uit dat hij aan de zeldzame aandoening elefantiasis leed.

Merrick zelf werd verteld dat hij de ziekte had gekregen omdat zijn moeder tijdens haar zwangerschap van een olifant was geschrokken. Men zegt dat hij dit lang geloofd heeft, en dat het gezien de medische kennis die er was in de tijd dat hij leefde, zelfs erg naïef was, maar Merrick werd door zijn misvorming geïsoleerd van normale omgang met kinderen en hij kon nauwelijks nog naar school aangezien hij zwak was en te erg gepest werd. Hij was voor de meeste mensen te afschrikwekkend om naar te kijken.

Jeugdjaren

De artsen konden niets voor hem doen, en Joseph Merrick werd al snel door zijn omgeving uitgestoten. Volgens verschillende bronnen zouden zelfs zijn ouders hem, toen hij tien jaar was, geheel verstoten hebben, maar dit is niet helemaal correct. Zijn moeder heeft hem nooit verstoten maar zij stierf toen Joseph Merrick tien jaar oud was. Hij bleef bij zijn vader achter, die hertrouwde. De stiefmoeder van Jospeh Merrick kon hem niet accepteren en stond erop dat het kind uit huis gezet zou worden. Het gevolg hiervan was dat Merrick op straat begon te zwerven en als schoenpoetser probeerde om zijn geld te verdienen. Hij werd ook op straat gepest en uitgelachen om zijn afschrikwekkende uiterlijk. Het gezicht en lichaam van Merrick waren voor een groot deel overgroeid met harde bottumoren. Vaak gingen nieuwsgierige mensen om hem heen staan om naar hem te kijken.

Freakshow

Joseph Merrick besloot om als bezienswaardigheid in een ‘freakshow’ van een circus te gaan werken waar hij veel bezoekers trok. Later schreef hij zelf dat de tijd dat hij als bezienswaardigheid voor het circus had gewerkt, minder pijnlijk voor hem was geweest als zijn leven in de gewone wereld. Bij het circus waren de mensen uitzonderlijk aardig tegen hem geweest. Het geld wat Merrick verdiende bij het circus spaarde hij op, maar het spaargeld werd in België door een oplichter van hem gestolen. Merrick keerde berooid en bedroefd naar Engeland terug. Daar werd hij belaagd door mensen en hij werd in elkaar geslagen en kwam in het ziekenhuis terecht. De politie vond een kaartje geadresseerd aan dokter Federick Treves in zijn zak.

Dokter Frederick Treves

Een paar jaar eerder had dokter Frederick Treves, Jospeh Merrick ontmoet bij een van zijn optredens in het circus. De chirurg had interesse in zijn ziekte getoond en hem zijn adres in Londen gegeven. Nu kwam Joseph Merrick weer in contact met dokter Treves. De arts bood Joseph Merrick onderdak aan in het Whitechapel ziekenhuis. Treves stelde de (overigens onjuiste) diagnose ‘elephantiasis,’ bij Jospeh Merrick. (Veel later, in 1986 werd door DNA onderzoek aangetoond dat Jospeh Merrick aan het zeldzame Proteus-syndroom had geleden, en dat hij mogelijk ook leed aan neurofibromatose.) Dokter Treves verzamelde donaties om de rekeningen van het ziekenhuis voor Merrick te betalen. Ook de pers kwam op Jospeh Merrick af, waardoor hij enige bekendheid begon te genieten. Joseph Merrick werd opnieuw een bezienswaardigheid, maar nu voor de rijkere mensen, die hem met meer respect behandelden. Zelfs leden van het koningshuis kwamen hem ‘bezichtigen.’

Dagelijks leven

Als hij vrij was kon Joseph Merrick niet gewoon over straat lopen, omdat hij dan aangevallen en uitgescholden werd. Daarom droeg hij een kap die speciaal voor zijn enorme hoofd gemaakt was, om zijn uiterlijk achter te verstoppen. Het was een gevoelig mens die begrijpelijkerwijs zwaar onder zijn mismaaktheid leed. In 1889 nam hij zes weken vakantie en trok de natuur in, ver weg van de nieuwsgierige blikken van mensen. Zijn gezondheid ging toen al snel achteruit, omdat zijn misvormingen bleven toenemen.

Overlijden

Jospeh Merrick had bijna zijn leven lang rechtop moeten slapen omdat zijn hoofd zo zwaar was dat hij plat liggend, onvoldoende lucht kon krijgen. Op 11 april 1890 werd hij dood aangetroffen in zijn bed. Het was niet duidelijk of hij expres plat op bed was gaan liggen om te sterven, of dat het een ongeluk was. Joseph Merrick werd slechts 27 jaar. Na zijn dood kon men zijn lichaam nog geruime tijd bezichtigen in het Royal Hospitaal in Londen. De beenderen en de schedel van Joseph Merrick worden tot op de dag van vandaag bewaard door het Londen Hospital Medical College.

Verfilmingen

Het leven van Joseph Merrick is verschillende keren verfilmd. De meest realistische weergave van het verhaal (en van zijn uiterlijk) werd verfilmd door David Lynch in 1980 inde speelfilm getiteld: THe Elephant Man.

Lees verder

• De langste man ter wereld: langste man ooit en anno 2017