Blauwalg bestrijden met Flock en Lock en waterstofperoxide

Blauwalgen kunnen na een leuk dagje zwemmen in een meer of plas voor gezondheidsklachten als hoofdpijn, koorts, diarree, misselijkheid en oogirritatie zorgen. De blauwalg is een bacterie die voor mens en dier een giftige stof uitscheidt: microcystine. Bij een lage hoeveelheid kan dat geen kwaad, maar bij grotere hoeveelheden wel. Onderzoekers lijken er in geslaagd om bestrijding van de blauwalg aan te pakken. Wageningen Universiteit pakt de oorzaak van de algen aan. De methode die de Wageningse Universiteit gebruikt heet 'Flock en Lock'. Ingenieursbureau Arcadis en de Universiteit van Amsterdam gebruiken waterstofperoxide om de al aanwezige bacteriën te verwijderen.

Wat zijn blauwalgen

Algen zijn microscopisch kleine plantjes of bacteriën. Het zijn eencellige organismen. Deze organismen leven van licht, koolstofdioxide en voedingsstoffen, die in het water zijn opgelost. De blauwalg heeft een blauwgroene kleur. Er komen echter ook roodbruine voor. De oudste organismen op aarde zijn onder andere de algen. Men schat dat ze al 3,5 miljard jaar bestaan. Deze organismen waren de eerste die zuurstof konden produceren.

Fosfaat en Nitraat zijn de voedingsstoffen voor algen

In het water zitten met name in het voorjaar en zomer erg veel voedingsstoffen voor deze organismen. Fosfaat en nitraat bijvoorbeeld. Deze komen in het water door de bemesting van het land door agrarische bedrijven. De bodem in ons land is fosfaatverzadigd. Bij regen spoelen daardoor de meststoffen uit de bodem en komen in het oppervlaktewater terecht. Deze hoeveelheid voedingsstoffen veroorzaken dan een enorme blauwalgenbloei, waardoor een stinkende olieachtige drijflaag ontstaat.

Gezondheidsklachten door blauwalgen

De blauwalgen produceren gifstoffen. Als je daarmee in contact komt, of inslikt kan dat tot gezondheidsklachten leiden: pijnlijke ogen, huidirritatie, hoofdpijn, diarree, koorts en misselijkheid zijn de meest voorkomende verschijnselen. Reden genoeg om het water niet in te gaan.

Gebrek aan zuurstof dodelijk voor planten en vissen

Vissen, andere dieren en planten kunnen last ondervinden van de gifstoffen. Waterplanten verdwijnen, omdat blauwalgen het licht tegenhouden. Daardoor krijgen andere bacteriën in het water de overhand en de planten sterven af. In het water ontstaat daardoor en gebrek aan zuurstof, waardoor ook de vissen het onderspit delven.

Klimaatveranderingen en algengroei

Volgens deskundigen zal het probleem van de algengroei alleen maar toenemen. Door de klimaatveranderingen wordt er steeds meer regen verwacht, waardoor er nog meer meststoffen zullen wegspoelen uit de bodem. Door de hoger wordende temperatuur zal de groeiperiode in het jaar ook langer worden.

Twee veelbelovende bestrijdingsmethoden tegen de blauwalg

Wetenschappers en onderzoekers lijken er in geslaagd om bestrijding van de blauwalg met succes aan te pakken.

• Wageningen Universiteit pakt de oorzaak van de algen aan.
• Ingenieursbureau Arcadis en de Universiteit van Amsterdam (UvA) gebruiken waterstofperoxide om de al aanwezige bacteriën te verwijderen.

Flock en Lock

De onderzoekers hebben een veelbelovende bestrijdingsmethode tegen de blauwalg ontwikkeld door onderzoek bij strandplas De Rauwbraken bij Tilburg. Deze recreatieplas had door de algen een zicht van 30 centimeter, maar door de nieuwe methode is het een heldere zwemplas geworden met een zicht van 8 tot 9 meter.

De oorzaak van blauwalg aanpakken

De methode die de Wageningse Universiteit gebruikt heet 'Flock en Lock'. Met deze methode wordt de oorzaak van blauwalg aangepakt. De bloei van blauwalgen ontstaat door een hoge concentratie fosfaat in het water en de modderbodem. Samen met stilstaand water is dit de ideale leefomgeving van de blauwalg. Met een vlokmiddel wordt de blauwalg naar de bodem gedwongen, waar de algen worden afgedekt met een fosfaatbindende klei. Al na een aantal dagen neemt het zicht in de plas spectaculair toe.

Waterstofperoxide

Ingenieursbureau Arcadis en de Universiteit van Amsterdam (UvA) hebben een proef genomen in recreatieplas Borgerswold in Veendam. Daarbij werd waterstofperoxide naar de bodem van de plas gepompt. Waterstofperoxide wordt onder andere gebruikt bij de ontsmetting van drinkwater en het blonderen van haar, tanden en botten.

De al aanwezige blauwalgen aanpakken

Deze proef pakt niet de oorzaak van de algengroei aan maar moet juist de al aanwezige aanwezige algen doden. Door zeer lage concentraties waterstofperoxide naar de bodem te pompen worden de aanwezige bacteriën met succes gedood. Ongeveer 95 procent van het aantal blauwalgen verdween uit de Borgerswold, zodat het weer geschikt was om in te zwemmen.

Beide bestrijdingsmethoden zijn nog in de proeffase

Ook al zijn de resultaten veelbelovend, het gebruik van Flock en Lock is nog niet rijp voor gebruik in andere plassen. Daarvoor moet nog meer onderzoek worden gedaan naar verschillende types vlokmiddel en klei. Ook de invloed van de wind en de diepte van het water wordt nog onderzocht bij de bestrijding van de blauwalgen. Volgens de onderzoekers van de Wageningen Universiteit is de nieuwe methode in ieder geval goed bruikbaar voor meertjes en plassen. Ook de waterstofperoxidemethode is nog niet overal te gebruiken. De waterstofperoxide die aan het water wordt toegevoegd, lost namelijk na verloop van een aantal dagen op, waardoor deze bestrijdingsmethode geen blijvend antwoord op de blauwalg biedt.