Benzodiazepinen: bijwerkingen, toepassingen en afbouwen

Benzodiazepinen: bijwerkingen, toepassingen en afbouwen Wat zijn benzodiazepinen (benzo's), hoe benzodiazepinen afbouwen en wat zijn de bijwerkingen van benzodiazepinen. De benzodiazepinen (BDZ), ook wel kortweg benzo's genoemd, zijn een een groep van medicijnen die onder andere worden toegepast bij angst, pijn en slapeloosheid als gevolg van lichamelijke en/of psychische aandoeningen. Deze middelen worden in Nederland op grote schaal voorgeschreven. In 2007 is er in Nederland 11,2 miljoen keer benzodiazepinen verstrekt aan in totaal ruim 1,8 miljoen mensen. Er zijn 650.000 Nederlanders die chronisch benzodiazepinen gebruiken, van wie 40% verslaafd is. Het eerste benzodiazepine is chloordiazepoxide (Librium) welke in 1960 werd geïntroduceerd, gevolgd door het alom bekende diazepam (Valium).
Diazepam (Valium) / Bron: Gotgot44, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Diazepam (Valium) / Bron: Gotgot44, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Toepassingen van benzodiazepinen

De benzodiazepinen hebben de volgende drie toepassingen:
  • angstdempende middelen c.q. anxiolytica;
  • slaapmiddelen c.q. hypnotica;
  • epilepsiemiddelen c.q. anti-epileptica.

Angstverminderende middelen of kalmeringsmiddelen

De angstverminderende middelen of kalmeringsmiddelen worden toegepast bij aanhoudende en/of hevige angstgevoelens indien ze iemand belemmeren in het dagelijkse functioneren. Deze medicijnen nemen niet de oorzaak van de angst weg, ze vlakken het gevoel wat af. We kunnen hierbij denken aan de volgende toepassingen:
  • obsessieve compulsieve stoornissen (OCS);
  • gegeneraliseerde angststoornissen (GAS);
  • paniekstoornissen;
  • sociale fobieën;
  • post-traumatische stress-stoornis (PTSS).

Slaapmiddelen

Slaapmiddelen worden gebruikt om de kwaliteit van de slaap te bevorderen. Ook hierbij geldt dat ze de oorzaak van de slaapstoornis of het slaapprobleem niet wegnemen. Ten slotte kunnen benzodiazepinen werkzaam zijn bij epileptische aandoeningen en een aantal andere hersenaandoeningen.

Epilepsiemiddelen (anti-epileptica)

Alle benzodiazepinen hebben, in meer of mindere mate, een angstdempende, slaapbevorderende, spierverslappende én anti-epileptische werking.

Valium (diazepam) / Bron: Rs09985, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Valium (diazepam) / Bron: Rs09985, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Duur van het gebruik

Richtsnoer

Slaap- en kalmeringsmiddelen moeten bij voorkeur niet langer dan 1-2 weken achter elkaar worden gebruikt. Het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) geeft als richtsnoer:

"Een kortdurende behandeling (2 weken) van ernstige slaapstoornissen en pathologische angst en spanning, die het normale functioneren verstoort of waaronder ernstig wordt geleden".

Enkele weken

Het wordt voorgeschreven ter overbrugging van een zware periode, een soort time-out voor enkele weken. Je kunt hierbij denken aan een periode van enorme stress of spanning met angsten en/of slapeloosheid waardoor je niet meer goed kan functioneren in werk, gezin en op andere terreinen van het leven. Het gaat om situaties waarbij sprake is van een acute angsttoestand of van acute en tijdelijke slaapstoornissen. Ook wordt het voorgeschreven om angst en onrust te bestrijden die als nevenverschijnsel bij een psychose of depressie optreden. Benzodiazepinen zijn dan geïndiceerd zolang de andere medicijnen nog niet werken en dat kan bij antidepressiva een aantal weken duren.

Werkingsmechanisme

Werking en snelheid

Alle benzodiazepinen hebben, in meer of mindere mate, een kalmerende, versuffende, spierverslappende en anti-epileptische werking. Ze verschillen in snelheid van intreden en duur van effect. Afhankelijk van de klachten wordt een middel voorgeschreven die snel werkt en na 8 uur is uitgewerkt (slaapmiddel) of een langzamer inwerkend middel dat langer werkzaam is (angstdempend middel).

GABA-receptoren in de hersenen

Benzo's stimuleren de zogeheten GABA-receptoren in de hersenen. GABA staat voor gamma-aminoboterzuur en dat is een neurotransmitter die overal in de hersenen voorkomt. Benzo's remmen de prikkeling van de neurotransmissie, dat is prikkeloverdracht.

Benzodiazepinen: afhankelijkheid en verslaving

Langer gebruik van benzodiazepinen leidt tot afhankelijkheid. Al na enkele weken treedt er tolerantie op: de gebruiker heeft steeds meer nodig van het middel om hetzelfde effect te bereiken, ofschoon bij lage doseringen geen tolerantie optreedt. Het risico van geestelijke afhankelijkheid is groot. De gebruiker verlangt steeds meer naar het middel en naar zijn idee kan hij niet meer goed zonder benzo's functioneren. Het wordt voor de gebruiker erg lastig ermee te stoppen. Naarmate het middel langer gebruikt wordt, des te moeilijker het geestelijk is om te stoppen. Het middel neemt angst of slapeloosheid weg en daarom wordt het met de dag moeilijker ermee te stoppen, de gebruiker gaat er steeds meer tegen opzien. Stel dat de symptomen en klachten terugkomen?

Wazig zien / Bron: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)Wazig zien / Bron: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)

Ontwenningsverschijnselen na stoppen met benzodiazepinen

Na langdurig gebruik - bij zes weken of meer - kunnen er na het staken van de medicatie ontwenningsverschijnselen optreden. Veel voorkomende verschijnselen zijn: hartkloppingen, slapeloosheid, angst, prikkelbaarheid, gejaagdheid, spierpijn, trillerigheid en transpireren. Minder vaak optredende verschijnselen zijn: diarree, duizeligheid, overgevoeligheid voor licht, geluid en aanraking, prikkelingen of een brandend gevoel van de huid, interesseverlies, concentratiestoornissen, eetlustverlies, misselijkheid, hoofdpijn, wazig zien en vermoeidheid. Zeldzame ontwenningsverschijnselen zijn: epileptische insulten, verwardheid, wanen of hallucinaties.[1] Om dit te voorkomen, is het raadzaam om bij langdurig gebruik de medicatie stapsgewijs af te bouwen.

Vermoeidheid / Bron: Istock.com/BartekSzewczykVermoeidheid / Bron: Istock.com/BartekSzewczyk

Rebound

Wat is rebound?

Waar altijd rekening mee moet worden gehouden is het verschijnsel rebound. Dat betekent dat de klachten na het staken van de medicatie in heviger mate terugkomen. Dit is vaak het geval bij slaapmiddelen. Normaliter kan men bij kort gebruik zonder al te veel problemen stoppen. Om terugslag (rebound) te voorkomen, kan men het beste slaapmiddelen afbouwen en er niet in een keer mee stoppen.

Geestelijke afhankelijkheid aan benzodiazepinen kan zeer groot zijn

In een wetenschappelijk onderzoek onder mensen die al jarenlang benzodiazepinen gebruikten, werd de groep gebruikers in tweeën gedeeld.[2] De ene groep kreeg een placebo toegediend, dat is een middel zonder werkzame stof maar wel met het vertrouwde uiterlijk. De andere groep kreeg hun vertrouwde medicatie. Het was een dubbelblind onderzoek, dat wil zeggen dat zowel onderzoekers als deelnemers niet wisten in welke groep de deelnemers zaten. Wat bleek? Bij de groep die de benzodiazepines bleef gebruiken, was er een groot aantal personen die ook onttrekkingsverschijnselen kreeg. Bij 22% werd het onderzoek zelfs gestaakt, omdat de onttrekkingsverschijnselen onverdraaglijk waren. We kunnen hieruit afleiden dat de ontwenningsverschijnselen deels psychisch van aard zijn en met de persoon van de gebruiker samenhangen. De geestelijke afhankelijkheid aan benzo's kan zeer groot zijn.

Benzodiazepinen bijwerkingen: nadelen van het gebruik

Mogelijke bijwerkingen

Er kleven allerlei nadelen aan het gebruik van benzo's. De meeste bijwerkingen zijn het gevolg van het werkingsmechanisme: de remming van de prikkeloverdracht in de hersenen. De mogelijke bijwerkingen zijn onder andere:
  • verminderd reactie- en concentratievermogen, waardoor o.a. verhoogd risico in verkeer en bij bedienen van machines;
  • verminderde inschatting eigen capaciteiten;
  • duf-/sufheid;
  • emotionele afvlakking (= verminderde geestelijke subtiliteit);
  • ontremming/agressie (soms), waardoor relationele en sociale problemen kunnen ontstaan;
  • toename van de eetlust, waardoor toename van het lichaamsgewicht;
  • verminderde spierbeheersing, waardoor grotere kans op vallen (vooral bij mensen met een verstoorde motoriek) en (heup)fracturen;
  • tijdelijk geheugenverlies (anterograde amnesie);
  • verminderde zin in seks (libido-afname);
  • vermoeidheid;
  • onttrekkingsverschijnselen bij plotseling stoppen van het gebruik (het rebound-effect).[3]

Chronisch gebruik van benzodiazepinen

Vooral chronisch gebruik heeft zeer veel nadelen, zoals een grotere kans op vallen en botbreuken (bij ouderen verhoogd de kans op heupfracturen met wel 50%!), een verminderd reactievermogen met de risico's in het verkeer en risico's als de gebruiker met machines werkt, concentratie- en geheugenproblemen en een dof, sluimerend gevoel van somberheid en leegte en een vlak affect. Bovendien vervalt de medische werking van benzo's bij langdurig gebruik. Het zou nog wel eens zo kunnen zijn, dat bij langdurig, ononderbroken gebruik, er nauwelijks tot geen aantoonbare voordelen meer zijn en wel een heel scala aan nadelen. Gebruikers die hun gebruik na maanden of soms jaren hebben beëindigd, ervaren enorm veel voordelen - ze zijn niet meer zo duf, slaperig, emotioneel vlak en somber - en uitten dikwijls hun spijt dat ze er niet eerder mee zijn gestopt.

Het gebruik van benzodiazepinen afbouwen

Onder begeleiding afbouwen

Bij langdurig gebruik is het raadzaam het gebruik onder professionele begeleiding af te bouwen. Men kan hiervoor te rade gaan bij de huisarts of een eerstelijnspsycholoog die ervaring heeft op dit gebied. Samen met de gebruiker wordt er een afbouwschema opgesteld. Het tempo waarin dat gebeurt verschilt per individu en vindt plaats volgens een gezamenlijk opgesteld schema of op geleide van symptomen. Vaak is het zo dat de laatste stap het moeilijkst is om te zetten.

Voorbeeld van een afbouwschema benzodiazepinen

Teneinde de klachten die je zou kunnen krijgen bij het afbouwen en het stoppen van benzodiazepinen te minimaliseren, kun je medicatie, diazepam, krijgen. De benzodiazepine die je gebruikt wordt dan omgerekend naar een vergelijkbare dosis diazepam. Diazepam werkt lang en bij afbouw verdwijnt het langzaam uit je lichaam, zodat de kans dat je ontwenningsklachten zult krijgen veel kleiner wordt. Je eigen lichaam en hersenen merken geen verschil, want diazepam werkt net zo als iedere andere benzodiazepine.

Er zijn volgens het Leids Universitair Medisch Centrum (lumc) twee afbouwschema’s:

Schema 1: Bij gebruik tot 40 mg diazepam per dag (of een vergelijkbare dosis van een ander benzodiazepine) ziet het er als volgt uit:

WeekAfbouwen van benzodiazepinen
Week 1Je medicatie wordt omgezet in een even sterke dosis diazepam. Je zult in deze eerste week geen verschil merken omdat je nog net zo veel medicatie gebruikt als voor het afbouwen.
Week 2Je gebruikt nog 75% van de begindosis diazepam (3/4).
Week 3Je gebruikt nog 50% van de begindosis diazepam (1/2).
Week 4Je gebruikt nog 25% van de begindosis diazepam 1/4).
Week 5Je gebruikt nog 12½ % van de begindosis diazepam (1/8).
Week 6Je gebruikt geen diazepam meer.

Schema 2: Bij gebruik van 40 mg of meer diazepam per dag (of een vergelijkbare dosis van een ander benzodiazepine) wordt de dosis gedurende 30 dagen met 1/30 deel verlaagd.[4]

Effectieve strategieën afbouw benzodiazepinen

Resultaten uit een meta-analyse

Er zijn diverse vormen van begeleiding en strategieën ontwikkelt om chronisch gebruikers van benzo's te laten stoppen met hun gebruik. Welke strategieën werken het beste? Uit een meta-analyse (een analyse van de resultaten van meerdere onderzoeken) uit 2006, kwam naar voren dat zowel minimale als systematische interventies effect sorteren.[5] Minimale interventies bestaan meestal uit een brief met informatie en het advies te stoppen met het gebruik. Systematische interventies bestaan uit begeleiding met het stoppen.

Begeleiding met het stoppen van benzodiazepinen

Uit een proefschrift van Oude Voshaar uit 2003 blijkt dat ruim 20% van langdurige gebruikers stopten met het gebruikt van benzo's nadat ze een brief daarover hadden gekregen van de huisarts.[6] Het is effectief een stopbrief te personaliseren met redenen voor gebruik en staken.[7] Voorts bleek dat 60% er in slaagde te stoppen met begeleiding. Dit effect kan nog vergroot worden door de toevoeging van groepsgewijze cognitieve gedragstherapie en het middel imipramine, dat is bedoeld voor de behandeling van depressies. Het afbouwen van het gebruik door over te schakelen op langer werkende benzodiazepines en het geleidelijk afbouwen door middel van een schema of op indicatie van symptomen, is ook effectief gebleken. Dit is belangrijke informatie voor huisartsen en andere hulpverleners die gebruikers ondersteunen in het 'afkicken' van benzo's.[8] Er zijn geen duidelijke aanwijzingen voor de superioriteit van een bepaald afbouwschema.[9]

Benzo's uit het pakket

Met uitzondering van gebruik bij een aantal strikte indicaties is de vergoeding van benzodiazepinen per 1 januari 2009 beëindigd. Dit enerzijds om het onjuiste gebruik ervan te ontmoedigen en anderzijds om kosten te besparen. De gedachte erachter is dat als gebruikers zelf de benzodiazepinen moeten betalen, zij deze middelen bewust kortdurend zullen gebruiken. Hierdoor neemt de kans op ineffectief gebruik en verslaving af. In het belang voor de volksgezondheid is een afname van het gebruik wenselijk.

Voor de volgende indicaties blijven benzodiazepinen wel vergoed:
  • als onderhoudsbehandeling bij epilepsie;
  • als behandeling bij epileptisch insult;
  • als behandeling van angststoornissen, waarbij medicamenteuze therapie met ten minste twee antidepressiva conform geldende richtlijnen heeft gefaald;
  • als behandeling bij multipele psychiatrische problematiek, waarbij behandeling met hoge doses benzodiazepinen noodzakelijk is;
  • of als palliatieve sedatie bij terminale zorg.[10]

Huidige benzo's

Alle huidige (anno 2024) recept-medicijnen in de groep benzodiazepinen op een rijtje:
  • Alprazolam Tabletten (generiek)
  • Bromazepam Tabletten (generiek)
  • Brotizolam Tabletten
  • Calmday®
  • Chloordiazepoxide Dragees/Tabletten (generiek)
  • Clobazam Tabletten
  • Clorazepaat Capsules (generiek)
  • Dalmadorm®
  • Diazemuls®
  • Diazepam Injecties/Rectiolen/Tabletten (generiek)
  • Dormicum®
  • Dormonoct®
  • Flunitrazepam Tabletten (generiek)
  • Flurazepam Capsules (generiek)
  • Frisium®
  • Halcion®
  • Lendormin®
  • Loprazolam Tabletten (generiek)
  • Lorazepam Tabletten (generiek)
  • Lormetazepam Capsules/Tabletten (generiek)
  • Medazepam Capsules (generiek)
  • Midazolam Injecties (generiek)
  • Mogadon®
  • Nitrazepam Tabletten (generiek)
  • Noctamid®
  • Nordazepam Dragees Normison®
  • Oxazepam Tabletten (generiek)
  • Prazepam Tabletten
  • Reapam®
  • Seresta®
  • Sonata® (EU)
  • Stesolid®
  • Temazepam Capsules/Tabletten (generiek)
  • Tranxène®
  • Triazolam Tabletten
  • Xanax®
  • Zaleplon Capsules[11])

Generiek wil zeggen dat een octrooi van het geneesmiddel is verlopen en dat deze zonder merknaam op de markt wordt gebracht, dit in tegenstelling tot de merknamen die aangeduid worden met het symbool: ®.

Geen hoger risico op dementie door benzodiazepinen

Het gebruik van benzodiazepinen geeft geen hoger risico op het ontwikkelen van dementie bij ouderen. Ofschoon er mogelijk wel een relatie is, bestaat er geen oorzakelijk verband, concluderen Amerikaanse onderzoekers in The BMJ (British Medical Journal).[12]

Historische achtergrond

In 1955 identificeerde chemicus Leo Sternbach van het Zwitsers farmacieconcern Hoffmann-La Roche bij toeval de eerste benzodiazepine, chloordiazepoxide.[13] In 1960 bracht Hoffmann-La Roche het op de markt als Librium. Valium (diazepam) volgde in 1963. Tegen de jaren tachtig temperde het eerdere enthousiasme over benzo's en kwam er onder artsen en onderzoekers steeds meer oog voor misbruik en afhankelijkheid aan deze medicijnen.

Benzo's in muziek

In 1965 nam de Engelse rock & roll band The Rolling Stones het lied "Mother's Little Helper" op. Deze song van meer dan 50 jaar geleden gaat over de afhankelijkheid van valium, de merknaam voor Diazepam en de bekendste benzodiazepine, onder huisvrouwen.

What a drag it is getting old
"Kids are different today,"
I hear ev'ry mother say
Mother needs something today to calm her down
And though she's not really ill
There's a little yellow pill
She goes running for the shelter of a mother's little helper
And it helps her on her way, gets her through her busy day
"Things are different today,"
I hear ev'ry mother say
Cooking fresh food for a husband's just a drag
So she buys an instant cake and she burns her frozen steak
And goes running for the shelter of a mother's little helper
And two help her on her way, get her through her busy day
Doctor please, some more of these
Outside the door, she took four more
What a drag it is getting old
"Men just aren't the same today"
I hear ev'ry mother say
They just don't appreciate that you get tired
They're so hard to satisfy, You can tranquilize your mind
So go running for the shelter of a mother's little helper
And four help you through the night, help to minimize your plight
Doctor please, some more of these
Outside the door, she took four more
What a drag it is getting old
"Life's just much too hard today,"
I hear ev'ry mother say
The pusuit of happiness just seems a bore
And if you take more of those, you will get an overdose
No more running for the shelter of a mother's little helper
They just helped you on your way, through your busy dying day


Noten
  1. http://www.hulpgids.nl/medicijnen/anxiolytica-hypnotica.htm#Literatuurlijst
  2. Moleman, Peter: Geneesmiddelen voor de geest ~ Een praktische gids; Uitgeverij Nieuwezijds, Amsterdam, 2007, p. 103-104.
  3. http://www.consumed.nl/medicijnen/groepen/2928/Benzodiazepinen_bijwerkingen
  4. https://www.lumc.nl/patientenzorg/patienten/patientenfolders/behandeling-benzodiazepine-verslaving#n3
  5. Oude Voshaar, R.C., J.E. Couvée, A.J.L.M. van Balkom, P.G.H. Mulder & F.G. Zitman (2006). Strategies for dsicontinuing long-term benzodiazepine use. Meta-analysis. British Journal of Psychiatry, 189, 213-220. Besproken in: Hoe beëindig je langdurig gebruik van benzodiazepines? Eric van Rijswijk, in Maandblad Geestelijke volksgezondheid (MGv), 2007, 62, 220-222.
  6. Oude Voshaar, R.C. (2003). Consecutive treatment strategies to discontinue longterm benzodiazepine use: a systematic evaluation in general practice. Academisch proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen. Besproken in: Hoe beëindig je langdurig gebruik van benzodiazepines? Eric van Rijswijk, in Maandblad Geestelijke volksgezondheid (MGv), 2007, 62, 220-222.
  7. Werkgroep Benzodiazepinen – Generieke module ‘Bijwerkingen; preventie, monitoring en behandeling van bijwerkingen bij geneesmiddelen voor psychiatrische aandoeningen’. Aandacht voor bijwerkingen van benzodiazepinen is belangrijk: een systematisch overzicht. Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D1052
  8. Lees ook het artikel: Gorgels, W.J.M.J.: Stoppen met benzodiazepinen. Huisarts en Wetenschap, 2009;52(2):95-101. In dit artikel belicht de schrijver de resultaten van een groot Nederlands onderzoek ter vermindering van langdurig benzodiazepinegebruik; het zogeheten Benzoredux-onderzoek. Dit onderzoek werd uitgevoerd in de regio’s Nijmegen, Amsterdam en Almere van 1998-2002. In dit artikel is een dosisafbouwschema opgenomen en een tekst van de stopbrief.
  9. Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D1052
  10. http://rijksbegroting.minfin.nl/2008/kamerstukken,2008/6/27/kst119956.html
  11. http://www.consumed.nl/medicijnen/groepen/2101
  12. BMJ 2016;352:i90
  13. Wick JY. The history of benzodiazepines. Consult Pharm. 2013 Sep;28(9):538-48. doi: 10.4140/TCP.n.2013.538. PMID: 24007886.

Lees verder

© 2009 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Afbouwen van antidepressiva, bijwerkingen en ervaringenAfbouwen van antidepressiva, bijwerkingen en ervaringenVolgens de gegevens van het CBS over 2013, slikken ongeveer 900.000 Nederlanders medicatie die tot de groep antidepressi…
Slaapmiddelen en angstremmers: verslaving en juist gebruikIedereen heeft wel eens last van slaapproblemen ; men kan de slaap moeilijk vinden of wordt tijdens de nacht wakker. Het…
Wat je moet weten over verschillende slaapmiddelenWat je moet weten over verschillende slaapmiddelenSteeds meer Nederlanders gebruiken slaapmiddelen om enigszins tot rust te kunnen komen. Het jachtige leven, de prestatie…
Oxazepam werking, toepassing en bijwerkingenOxazepam werking, toepassing en bijwerkingenOxazepam is een tranquillizer uit de groep van de benzodiazepinen. Het middel is een van de meestgebruikte medicijnen en…

Hoe lang blijft alcohol in je bloed?Hoe lang blijft alcohol in je bloed?Drinken en autorijden is geen goede combinatie, maar wanneer we een glaasje hebben gedronken, hoe lang blijft de alcohol…
Weg met die Carnavals katerWeg met die Carnavals katerCarnaval, dat is feest. Lekker een paar dagen feesten met vrienden en bekenden. De teugels loslaten, en niet denken aan…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/CHAIWATPHOTOS
  • BMJ 2016;352:i90
  • http://www.consumed.nl/medicijnen/groepen/2101
  • http://www.consumed.nl/medicijnen/groepen/2928/Benzodiazepinen_bijwerkingen
  • http://www.hulpgids.nl/medicijnen/anxiolytica-hypnotica.htm#Literatuurlijst
  • https://www.lumc.nl/patientenzorg/patienten/patientenfolders/behandeling-benzodiazepine-verslaving#n3
  • http://www.sfk.nl/sfksite/publicaties/farmacie_in_cijfers/2008/2008-25.html
  • http://www.slaz.nl/INTERNET/PatientenBezoekers/medischeinformatie/patientenfolders/Pavo%200045.pdf
  • http://www.trouw.nl/archief/article1312457.ece/Medicijnverslaving___Met_hulp_van_de_huisarts_afkicken.html
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Benzodiazepine
  • http://rijksbegroting.minfin.nl/2008/kamerstukken,2008/6/27/kst119956.html
  • Gorgels, W.J.M.J.: Stoppen met benzodiazepinen. Huisarts en Wetenschap, 2009;52(2):95-101.
  • Hulpgids. Benzodiazepinen. https://hulpgids.nl/informatie/medicijnen/anxiolytica-en-hypnotica/ (ingezien op 23-3-2018)
  • Moleman, Peter: Geneesmiddelen voor de geest ~ Een praktische gids; Uitgeverij Nieuwezijds, Amsterdam, 2007.
  • Nienke Fleuren. Geen hoger risico op dementie door benzodiazepines. Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160:C2890
  • Oude Voshaar, R.C., J.E. Couvée, A.J.L.M. van Balkom, P.G.H. Mulder & F.G. Zitman (2006). Strategies for dsicontinuing long-term benzodiazepine use. Meta-analysis. British Journal of Psychiatry, 189, 213-220. Besproken in: Hoe beëindig je langdurig gebruik van benzodiazepines? Eric van Rijswijk, in Maandblad Geestelijke volksgezondheid (MGv), 2007, 62, 220-222.
  • Oude Voshaar, R.C. (2003). Consecutive treatment strategies to discontinue longterm benzodiazepine use: a systematic evaluation in general practice. Academisch proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen. Besproken in: Hoe beëindig je langdurig gebruik van benzodiazepines? Eric van Rijswijk, in Maandblad Geestelijke volksgezondheid (MGv), 2007, 62, 220-222.
  • Werkgroep Benzodiazepinen – Generieke module ‘Bijwerkingen; preventie, monitoring en behandeling van bijwerkingen bij geneesmiddelen voor psychiatrische aandoeningen’. Aandacht voor bijwerkingen van benzodiazepinen is belangrijk: een systematisch overzicht. Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D1052
  • Wick JY. The history of benzodiazepines. Consult Pharm. 2013 Sep;28(9):538-48. doi: 10.4140/TCP.n.2013.538. PMID: 24007886.
  • Afbeelding bron 1: Gotgot44, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 2: Rs09985, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 3: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 4: Istock.com/BartekSzewczyk
Reacties

Claudia, 16-12-2019
Kalmering en slaapmedicatie mag je niet langer gebruiken dan twee weken.

Maar helaas gaat het hier mis!
Patiënt vraagt recept aan en wordt weer uitgeschreven. Ze moeten eigenlijk hier heel hard in zijn. En het na twee weken niet meer verstrekken en een andere oplossing zoeken.

Want inmiddels ben ik verslaafd aan de lorazepam. Nu bezig met het afbouwen.
Had een burn out en nu ook verslaafd aan medicatie. En van andere medicatie kreeg ik heel erg angst en paniekaanvallen. Daar ben ik mee gestopt.

Voor iedereen die dit leest. Wees voorzichtig en kijk uit.voor je het weet ben je verslaafd! Reactie infoteur, 24-12-2019
Benzodiazepinen zijn zeer verslavend. In de medische wereld hanteert men normaal gesproken de regel dat het middel niet langer dan 2 maanden achter elkaar gebruikt mag worden. Wanneer er een medische noodzaak is om het middel langer te gebruiken wordt na 4 maanden afgebouwd met het middel.

Henny, 11-01-2019
Ik ga de alprazolam afbouwen met diazepam en heb daarbij het afbouwschema gekregen.
Nu moet ik de eerste week beginnen met 12.5 tabletten per dag (2mg per tablet )
Moet ik die 12.5 tegelijk smorgens innemen?
Dat lijkt me niet toch.
Maar hoe dan wel.
Bv 3x per dag 4… of 4x per dag 3… of misschien wel anders?
Mijn apotheker en mijn huisarts konden me daar geen duidelijk antwoord op geven.
Wie kan me helpen! Reactie infoteur, 14-01-2019
Met de arts die de medicatie heeft voorgeschreven moet u het afbouwprogramma bespreken.

Hilde van Puyvelde, 27-07-2018
Mijn echtgenoot ligt nu op intensieve zorg in het ziekenhuis wegens erge verwardheid. Hij neemt al 4 jaar xanax en de laatste weken tot 8 Mg per dag. Nu niets meer genomen met erge stuipen als gevolg. Is dit normaal als ik overal lees dat je moet afbouwen en niet ineens stoppen? Reactie infoteur, 27-07-2018
In de bijsluiter van Xanax staat: "Er zijn ontwenningsverschijnselen waargenomen na snelle afbouw of plotselinge stopzetting van benzodiazepinen. Deze verschijnselen kunnen verschillen van een licht somber gevoel en slapeloosheid tot ernstige stoornissen die bestaan uit buik- en spierkrampen, overgeven, zweten, voortdurende trilling van een lichaamsdeel, stuipen, hoofdpijn, spierpijn, angst, spanning, rusteloosheid, verwardheid en geïrriteerdheid. Daarnaast zijn epileptische aanvallen door ontwenning (ontwenningsinsulten) opgetreden na snelle afbouw of plotselinge stopzetting van de behandeling met alprazolam." Geleidelijke afbouw (indien mogelijk) is derhalve wenselijk.

Wendyy, 28-09-2016
Duidelijke site, zit al twee jaar iets langer aan de lorazepam, intussen verhoogd. Ik wil er vanaf, gaat zwaar worden zoals ik hier lees. Ben zelf met eentje gestopt op eigen houtje maar nu neem ik teveel om maar verdoofd te zijn. K.o voor een paar uur na een ingrijpende gebeurtenis. Ik merk ook veelal de nadelige bijwerkingen van dit middel. Hoop dat ik hulp vind hierbij, succes mensen. Liefs Wendy Reactie infoteur, 02-10-2016
Het is verstandig om met de arts die dit middel voorschrijft te overleggen wat u het beste kunt doen. Neem vooral niet meer dan is voorgeschreven door de arts, bespreek of het verstandig is om (nu) af te bouwen en vraag hem/haar om hulp bij het afbouwen.

Vanden Broecke Dina, 27-09-2016
Beste,
Kunnen jullie mij zeggen hoe de pil BENZODIAZEPINE eruit ziet?
Vriendelijke dank, Dina Reactie infoteur, 02-10-2016
Benzodiazepinen zijn niet één medicijn, maar een groep van medicijnen. Er zijn veel soorten benzodiazepinen. Benzodiazepinen worden onder meer toegepast bij angst, pijn en slapeloosheid als gevolg van psychische en/of lichamelijke aandoeningen.
Als voorbeeld heb ik in het artikel een afbeelding toegevoegd van Valium (diazepam), één van de vele benzodiazepinen.

E. Lucas, 18-03-2016
Kan men verslaafd raken aan een niet-werkzame dosis? Ik zal dezelfde vraag beter onderbouwen.
In verband met tinnitus, nam ik een benzo in (cloxazolam) in en was afgebouwd van 1 tot 0,3 mg eind januari. In de bijsluiter wordt als normale dosis 1 to 6 mg genoemd. In december ben ik begonnen met het innemen van een antidepressivum (lexapro in Nederland). Ik heb twee maal 2,5 mg ingenomen, maar dat veroorzaakte ernstige hoofdpijn. Eind januari heb ik opnieuw geprobeerd tot 8 februari (in totaal 16 dagen, waarvan 10 dagen 1 mg, 3 dagen 1,25 mg en 3 dagen 1,5 mg. Ik voelde mij weer zeer slecht, had last van verschillende bijwerkingen, waaronder slapeloosheid en sterk verhoogde hartslag. Ik ben gestopt met lexapro. Op 14 februari begon ik pulsatiele tinnitus te krijgen. Ik slikte op dat moment 0,3 mg cloxazolam en heb die hoeveel verhoogd tot 1 mg. Mijn hartslag bleef omhoog gaan - soms boven de 100. Op 28 februari ben ik gestopt met het innemen van die benzo. Maar mijn toestand blijft achteruitgaan - heb allerlei ontwenningsverschijnselen, zoal shartkloppingen, elektrische schokjes, verhoogde hartslag, nachtmerries, rusteloosheid, trillingen, geen eetlust, overgevoeligheid voor bepaalde geluiden. Door mij geraadpleegde artsen kunnen niet geloven dat ik deze verschijnselen kan hebben na een nagenoeg onwerkzame dosis van beide middelen. Maar hoe zijn die anders te verklaren? Wat denkt u ervan? Reactie infoteur, 01-04-2016
Naast fysiologische factoren als verklaring voor de onttrekkingsverschijnselen kunnen ook andere factoren een rol spelen. De gedachten die de patiënt erop nahoudt over hoe het afbouwproces plaatsvindt, lijkt medebepalend te zijn voor het ontstaan van onttrekkingsverschijnselen. Zo bleken patiënten die in de veronderstelling waren dat zij hun medicatie, diazepam, aan het afbouwen waren, maar in werkelijkheid hun gebruikelijke dosering continueerden, ‘onttrekkingsverschijnselen’ te ontwikkelen (Tyrer e.a. 1983). Lees hier verder: http://goo.gl/al0RSb.

Marcel de Schaepeester, 09-12-2009
Ik slik op dit moment 280 mg aan oxzazepan en 30 mg temazepan nu heeft stichting Miroya te amersfoort gezegd dat ik moet afbouwen. Ik ga nu van de ene op de andere dag naar 3 keer daags 50 mg oxzazepan en 3 temazepan van 10mg per dag dit 2 dagen en dan naar 2 keer 50 mg oxzazepan en 20 mg temazepan. Ik ben nu geestelijk tot alles in staat ik voel dat ik angsten heb en sucidaal wordt. Mijn vraag is mag dit zomaar en is dit verantwoordt ik slik deze medicatie al meer dan anderhalf jaar en heb zelfs op een hogeren dosis gezeten. Daar zat ook nitrazepan bij kan iemand mij hier advies over geven want dit trek ik zo niet afz marcel de schaepmeester Reactie infoteur, 09-12-2009
Hallo Marcel de schaepeester,

Het is niet raadzaam op eigen houtje te stoppen met het langdurig gebruik van benzodiazepinen. De Polikliniek Psychiatrie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) kan u daarbij helpen. U kunt voor de behandeling aangemeld worden door een psychiatrische instelling, een vrijgevestigde psychiater of de huisarts. Na aanmelding vindt een intakegesprek plaats op de polikliniek. In dit gesprek worden uw problemen geïnventariseerd en wordt er met u gesproken over uw motivatie voor de afbouw van uw medicatie. In overleg met de arts wordt dan bepaald of uw behandeling het beste poliklinisch of klinisch, dat wil zeggen tijdens een opname, plaats kan vinden. Zie:
http://www.lumc.nl/home/0001/12556/19997/80502025142441

De polikliniek van het LUMC gebruikt twee afbouwschema's. Bij gebruik van 40 mg of meer diazepam per dag (of een vergelijkbare dosis van een ander benzodiazepine) wordt de dosis gedurende 30 dagen met 1/30 deel verlaagd.

Er zijn ook andere instellingen die u daarbij kunnen helpen. Uw huisarts kan u verwijzen.

Succes ermee!

Tartuffel

Albert Jan Harkema, 20-10-2009
Wat zijn de reacties van de 1,8 mln gebruikers in Nederland, die gedwongen moeten afbouwen? Niemand die maar enig inzicht heeft in de problemen van die groep. Doe daar maar eens onderzoek naar. Reactie infoteur, 21-10-2009
Hallo Albert Jan Harkema,

Ik zal uw reactie doorsturen.

mvg, Tartuffel

Frenk Bonnet, 06-09-2009
Bedankt voor de informatie. Het is duidelijk geschreven. In de praktijk heb ik veel te maken met patienten die langdurig benzodiazepinen slikken en de moeilijkheden die dit geeft bij het ouder worden (vallen, stapeling van medicijnen), maar ook het vinden van alternatieven ten aanzien van de onrust en/of angst. Momenteel ben ik bezig met een onderzoek in hoeverre de ministeriele maatregel effect heeft gehad op het voorschrijfgedrag van de artsen in de ambulante psychiatrische ouderenzorg. Uw artikel (en verwijzingen) is voor mij zeer bruikbare informatie.:-) Reactie infoteur, 07-09-2009
Hallo Frenk,

Fijn dat u wat aan dit artikel hebt. Ik ben benieuwd naar de resultaten van uw onderzoek!

mvg, Tartuffel

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 06-02-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 23
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.