Wat is een AED?

De AED wordt steeds bekender als het gaat om levensreddende apparaten. Maar mag iedereen een AED gebruiken? En wie kan er gered worden met een AED? Als je wat meer informatie opvraagt, blijkt dat er toch nog wel wat addertjes onder het gras zitten.

Wat is een AED?

Een AED is een hartschokapparaat dat met behulp van elektroden in de vorm van plakkers een elektrische schok door het hart van een slachtoffer kan geven.
Er zijn vele soorten AED's te koop en elke heeft zijn eigen vorm en kleur. Hoewel de meeste defibrillatoren een gelijksoortige werking hebben, zijn er kleine verschillen in de bediening ervan. Als we ze grofweg mogen indelen zijn er de semi-automatische AED's en de vol-automatische. De semi-automaat is de meest verkochte en heeft een drukknop om een schok toe te dienen. Hier zal de hulpverlener dus zelf op de knop moeten drukken om een schok te geven aan het slachtoffer.
De vol-automaat zal zonder tussenkomst van de hulpverlener een schok toedienen indien het apparaat nodig acht.

Hoe werkt een AED?

Een defibrillator bevat een accu die het apparaat in staat stelt om een stroomschok af te geven. De hoogte van de energie die wordt afgegeven, is bij de eerste schok meestal zo'n 100 Joule, de volgende schokken rond de 150 Joule. (Dit kan per AED verschillen.)
Deze stroom (rond de 25 A) wordt afgegeven door middel van twee elektroden die op het lichaam worden geplakt. Bij mono-fasische AED's loopt de stroom van de ene elektrode naar de andere. Bij bi-fasische AED's gaat de stroom ook nog een keer terug, waardoor er meer rendement is van de stroomstoot. Door de elektrodes op bepaalde plaatsen op het lichaam te plakken, zorgen we ervoor dat de stroom door het hart gaat.
De elektrodes meten het elektrisch potentiaal verschil op de huid. Met andere woorden, ze vangen de elektrische stroompjes die worden afgegeven door bijvoorbeeld het hart. Door dit signaal te vergelijken met de signalen die zijn opgeslagen in de database van de AED, kan het apparaat een advies geven of er een schok gegeven moet worden of niet.

Wanneer is een AED te gebruiken?

Veel mensen denken dat je een AED kunt gebruiken bij een hartstilstand, maar als het hart echt helemaal stil staat, zal de AED geen schok kunnen toedienen. Alleen als er sprake is van fibrillatie van het hart, zal een AED zijn nut kunnen bewijzen.

Wat is fibrillatie?

Een gezond hart werkt door het samenknijpen en weer ontspannen van de kamers en boezems. Eigenlijk is het hart niet meer dan een holle spier die gevuld is met bloed. Bij het samenknijpen stuwt het hart het bloed naar lichaam en longen, bij het ontspannen zal het hart zich weer vullen met bloed. Als het hart maar voor een klein deel zou samenknijpen en vervolgens weer zou ontspannen, wordt er veel minder bloed rondgepompt dan normaal. Als dan het tempo van samentrekken en ontspannen ongecoördineerd en vele malen hoger zou zijn dan normaal, is er geen goede bloedcirculatie meer en spreken we van een fibrillerend hart. Niet elke fibrillatie is gevaarlijk; indien de boezems fibrilleren is er geen sprake van levensbedreiging. Vaak zijn mensen met een boezemfibrillatie erg vermoeid en moeten in het ziekenhuis worden behandeld.
Zodra de kamers gaan fibrilleren, zal het slachtoffer bewusteloos raken en, indien er niet spoedig op gereageerd wordt, sterven.

Een AED die volgens de voorschriften is aangesloten, zal het hartritme analyseren en vergelijken met de hartritmes die het apparaat in de interne database heeft. Indien een schok wordt toegedient, wordt het hart als het ware ´gereset´. Het verstoorde hartritme wordt door de stroom stilgelegd en geeft het hart de kans om weer een normaal ritme op te pakken. Vaak is er reanimatie nodig na de schok om het hart weer op gang te brengen.

Wie mag er een AED bedienen?

In principe iedereen. Echter, indien het apparaat geen schok adviseert en jij als hulpverlener dus ook geen schok kan toedienen, zal er gestart moeten worden met reanimeren. En dit is nu zo´n addertje onder het gras.
Als je niet kunt reanimeren, ben je op dat moment dus machteloos, ook al heb je de AED volgens alle aanwijzingen aangesloten. Het is dan ook verstandig om bij interesse een cursus reanimatie met AED te volgen. Op die manier ben je goed voorbereid voor het geval je iemand wilt helpen met een AED.
Meer informatie over waar je een instructeur kunt vinden om een cursus te volgen kun je vinden op ehbo.nl.