Soorten antibiotica: chlooramfenicol voor in de ogen

Chlooramfenicol heeft ernstige bijwerkingen en wordt daarom niet zomaar gebruikt. Het hoort bij de antibiotica en wordt bij infecties ingezet als er geen andere middelen gegeven kunnen worden, zoals bij infecties veroorzaakt door resistente bacteriën. Wel wordt het gebruikt bij de behandeling van bacteriële infecties van de ogen, zoals bij conjunctivitis, ofwel bindvliesontsteking. Het gaat dan om een plaatselijke behandeling, met zalf of druppels. Dan zijn de bijwerkingen bijna nooit ernstig.

Werking van chlooramfenicol

Chlooramfenicol heeft een bacteriostatische werking: het remt de eiwitaanmaak van bacteriën. Deze stof is sinds 1949 op de markt en wordt tegenwoordig synthetisch gemaakt; van oorsprong is het een stof die door een bacterie van het geslacht Streptomyces wordt aangemaakt. Dit antibioticum kan tegen veel soorten bacteriën worden gebruikt, zoals streptokokken en stafylokokken; het heeft een breedspectrumwerking. Omdat het ernstige bijwerkingen heeft wordt het voornamelijk gebruikt bij infecties die levensbedreigend zijn en waarbij geen alternatief middel voorhanden is en voor locale (plaatselijke) toepassing in de ogen.

Toepassing

Omdat chlooramfenicol ernstige bijwerkingen heeft wordt het voornamelijk gebruikt bij infecties die levensbedreigend zijn en waarbij geen alternatief middel voorhanden is; maar vaker voor bacteriële infecties van de ogen of oogleden. Het gaat dan om oppervlakkige infecties, zoals bindvliesontsteking (conjunctivitis) en het kan voorgeschreven worden als iemand bijvoorbeeld overgevoelig is voor gentamycine, een middel uit de groep aminoglycosiden. Dit is een middel dat ook voor dit soort ooginfecties wordt gebruikt. Het kan ook gaan om een combinatie van chlooramfenicol met een paar andere stoffen.

Toediening

Chlooramfenicol voor toepassing in de ogen is verkrijgbaar als oogzalf of oogdruppels. Ook zijn er flaconnetjes voor eenmalig gebruik op de markt.

Bijwerkingen

Bijwerkingen die regelmatig voorkomen zijn de volgende: meteen na de toediening kan het zicht kan tijdelijk verminderd zijn. Ook kan in de ogen een irritatie en een branderig gevoel optreden; u kunt eventueel een bittere smaak ervaren, omdat het middel via de traanbuis naar de mond kan lopen. Om dit laatste te verminderen kunt u de neus dichtdrukken bij de binnenooghoeken, gedurende een paar minuten na toediening. De traanbuisjes worden dan tijdelijk afgesloten.

Een zeldzame bijwerking is overgevoeligheid voor het wolvet dat als conserveermiddel wordt gebruikt in de oogzalf, of voor het antibioticum zelf. Het behandelde gebied blijft dan rood, en ook kan er uitslag ontstaan. In zeer zeldzame gevallen is er sprake van een ernstige allergie, waarbij mond, keel en strottenhoofd opgezwollen kunnen raken. Het spreekt vanzelf dat u dan de dokter moet waarschuwen.

Chlooramfenicol en zwangerschap of borstvoeding

Chlooramfenicol gaat via de placenta over naar de foetus. Het kan bij pasgeboren baby het 'Grey-baby Syndrome' veroorzaken: het middel wordt opgeslagen in de huid omdat de nieren het nog niet kunnen verwerken. Dit geeft de baby een grijze kleur. Het is ook mogelijk dat de baby overlijdt doordat de organen worden aangetast en niet meer goed kunnen werken.

Om die reden wordt chlooramfenicol niet voorgeschreven aan zwangere vrouwen en pasgeboren baby's. Hoewel het bij het gebruik in de ogen alleen om een plaatselijke toepassing gaat, is er nog niet genoeg bekend over het gebruik van chlooramfenicol in de ogen door zwangere vrouwen en de invloed daarvan op de foetus. Het is daarom raadzaam om te melden dat u zwanger bent, kunt zijn of van plan bent dit te worden.

Chlooramfenicol gaat via het bloed ook over in de moedermelk (al is dat bij gebruik in de ogen waarschijnlijk niet veel), dus vrouwen die borstvoeding geven kunnen dit het beste melden bij hun arts als deze oogdruppels met dit middel wil voorschrijven, zodat het risico voor de baby kan worden afgewogen.

Merkloos in de handel

Chlooramfenicol kan alleen op recept van een arts worden gebruikt en het is merkloos in de handel in de vorm van oogdruppels en oogzalf. De druppels zijn ook in kleine flacons in de handel met chlooramfenicol zonder conserveermiddel, onder de naam Minims Chlooramfenicol. Voor toepassing in de ogen is er ook een combinatie van het middel met twee andere stoffen te verkrijgen: Dexamethason/chlooramfenicol/polymyxine B FNA.