Tekenbeet: hoe voorkom je het en wat te doen bij een beet?

Het tekenseizoen is weer begonnen. Een tekenbeet kan verstrekkende gevolgen hebben voor je gezondheid. Het is onder andere de veroorzaker van de ziekte van Lyme.

Wat is een teek?

Een teek is een klein, donkerbruin tot zwart spinachtig insect van zo’n een tot drie millimeter omvang. Teken leven niet alleen in het bos, maar ook in parken en tuinen. Teken houden van een vochtige omgeving. Ze zijn vooral actief tussen de maanden maart en oktober, maar door de klimaatverandering komen ze het hele jaar en in het hele land voor.

Een tekenbeet

Een teek bijt zich vast in de huid van zowel mens als dier. Omdat ze bloed opzuigen, zwelt de teek langzaam in omvang. Meestal laten ze na een aantal dagen de huid weer los. Een teek is niet kieskeurig als het om vastzetten in de huid gaat. Een teken beet kan dan ook overal op het lichaam voorkomen. Meestal bijt een teek zich echter vast in de vochtige plekken op je lichaam zoals je oksels, liezen, bilspleet, knieholtes, op je hoofd tussen je haren en achter je oren.

Hoe voorkom je een tekenbeet?

Helaas is het voorkomen van een tekenbeet niet eenvoudig. Waarom de een wel gebeten wordt en de ander niet – net zoals bij muggen – is niet bekend. Een tekenbeet kan verstrekkende, negatieve gevolgen hebben. Helemaal is een tekenbeet niet te voorkomen, maar je kunt wel een aantal preventieve maatregelen nemen. Blijf bijvoorbeeld in de natuur op de paden. Zolang je niet in aanraking komt met struiken en bomen, minimaliseer je de kans dat je gebeten wordt. Draag een petje als je in de natuur gaat wandelen. Zo bescherm je je hoofd tegen een eventuele tekenaanval. Probeer zo veel mogelijk sluitende kleding te dragen. Misschien niet erg hip, maar je beschermt jezelf er wel mee. Stop bijvoorbeeld je broekspijpen in je sokken. Niet goedkoop maar wel efficiënt is kleding dragen dat geïmpregneerd is met insectenwerende middelen, te koop bij de betere outdoorzaken. Een goedkopere oplossing is huis in te smeren met een insectenwerend middel waar het bestanddeel Deet in zit. Dit is alom verkrijgbaar bij drogisterijen en apotheken. Een ander middel is tea trea olie, een olie gewonnen uit de theeboom. Pas op met dit middel, want als het in je mond terecht komt kan het gevaarlijk zijn.

Gebeten of niet?

Controleer je lichaam en dat van je hond als je in de natuur bent geweest. Als je gestoken bent, is het belangrijk om de teek zo snel mogelijk te verwijderen. Hoe sneller hoe beter, bij voorkeur binnen 24 uur. Hoe sneller je de teek verwijdert, des te kleiner is de kans op besmetting. Probeer de teek zo dicht mogelijk bij zijn kop te pakken. Een tekenbeet laat een klein rood vlekje achter op je huid.

Teek verwijderen

Een teek kun je het beste verwijderen met een speciale tekenpincet. Heb je die niet voor handen, dan voldoet een gewone pincet. Verwijder de teek uit je huid zonder te draaien. Als je draait, maakt de teek zichzelf leeg en dat kan het risico op besmetting verhogen. Maak na het verwijderen van de teek de wond schoon met een alcoholoplossing. Heb je dat niet in huis, maak de wond dan schoon met water en zeep. Gebruik in geen geval gewone alcohol. Het is een fabel dat daarmee de wond met bijvoorbeeld jonge jenever goed schoon kan worden.
Mocht je gestoken zijn, noteer dan de datum in je agenda. Na drie maanden kun je namelijk last krijgen van uiteenlopende verschijnselen die je op dat moment allang niet meer met de tekenbeet in verband brengt. De verschijnselen zijn:

• Een rode vlek die steeds groter wordt
• Griepachtige klachten zoals pijnlijke spieren
• Dubbelzien of aangezichtspijn
• Gewrichtsklachten
• Vermoeidheidsklachten
• Deze verschijnselen kunnen verwijzen naar de ziekte van Lyme.

Ziekte van Lyme

Sommige – gelukkig niet alle – teken zijn besmet met de bacterie Borrelia Burgdorferi. Deze bacterie is verantwoordelijk voor de ziekte van Lyme. Dit is een zogenaamde multisysteemziekte. Oftewel het kan leiden tot een scala aan klachten zoals neurologische, dermatologische, cardiologische, psychische en oogafwijkingen. Om er achter te komen of je de ziekte van Lyme hebt, kun je een aantal testen laten uitvoeren waaronder de Elisatest en de Westernblottest. Meestal worden deze testen uitgevoerd in opdracht van een neuroloog. Twijfel je of je bent gebeten door een teek? Neem dan direct contact op met je huisarts. Hoe sneller je er bij bent, des te kleiner is de kans dat je langdurige klachten krijgt.

Miljoen tekenbeten

Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat jaarlijks 1 miljoen mensen wordt gebeten door een teek. Bij ruim 17000 van hen blijkt de beet de ziekte van Lyme te hebben veroorzaakt. Vaak is niet duidelijk dat een tekenbeet de oorzaak is van alle klachten. Controleer jezelf en je huisdier dus goed op als je in de natuur hebt gewandeld.