Wat zijn dyslexie en dyscalculie?

Dyslexie en dyscalculie zijn beide stoornissen die het leerproces vertragen en vaak al op de basisschool aan het licht komen. Met name dyslexie kan er toe leiden dat kinderen achterop raken, zeker wanneer een school niet de mogelijkheid tot remedial teaching biedt om het kind extra te begeleiden bij het leren lezen. Er bestaan diverse faciliteiten die het deze kinderen makkelijker kan maken.

Inhoud

• Dyslexie: probleem bij de leesvaardigheid
• Dyscalculie: probleem bij de rekenvaardigheid
• Omgaan met dyslexie en dyscalculie

Dyslexie: probleem bij de leesvaardigheid

Vroeger bestond er een andere opvatting van dyslexie als nu. Ooit werd het gezien als iets waarbij mensen een lager niveau van leesvaardigheid hadden dan het niveau van hun werkelijke intelligentie. Onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat de oorzaak van dyslexie neurologisch is vast te stellen. Ook al zijn er heel veel varianten en oorzaken van dyslexie, in veel gevallen zijn de hersenen niet of minder in staat auditieve dan wel visuele informatie juist op te vatten.

Dyslexie heeft met name invloed op leesvaardigheid, het spellen van woorden en het vocabulaire. Waar mensen zonder dyslexie vaak een beeld voor zich zien als ze aan een woord denken, zo doen mensen met dyslexie meer aan een soort taaldenken. Dyslexie kan ook invloed hebben op het handschrift en dit kan leiden tot slordig schrijven. In sommige gevallen heeft het ook invloed op het gehoor. Er zijn meer jongens dan meisjes die er last van hebben. Er is ook onderzoek gedaan naar erfelijkheid. De aanwijzingen dat deze aandoening erfelijk is zijn groot, maar het is niet onomstotelijk bewezen. Mensen van alle leeftijden kunnen er last van hebben maar sommige symptomen zijn puur leeftijdsgebonden.

Bij kinderen die naar school gaan komt dyslexie het meeste aan de oppervlakte omdat zij dagelijks met lees- en schrijfactiviteiten te maken hebben. Zonder dat er iets mis is met het gehoor an sich kunnen kinderen die dyslexie hebben vaak moeite hebben met het juist waarnemen van klanken. Dergelijke fonologische problemen bemoeilijken het ontwikkelen van de link tussen klank en geschreven woord.

Psychosomatische problemen zijn veelvoorkomend bij kinderen die ook leesproblemen hebben: ze kunnen klagen over moeite met kijken en een zeer of zwaar hoofd. Wetenschappelijk gezien is het niet juist de problemen 'aan te kijken' en te zien hoe het zich ontwikkelt, begeleiding kan van erg groot belang zijn. Wat eerst nog een kleine achterstand in de leesontwikkeling is, kan zonder goede begeleiding leiden tot een serieus probleem. Goede training heeft al veel kinderen geholpen.

Dyscalculie: probleem bij de rekenvaardigheid

Bij dyscalculie is er sprake van een rekenprobleem. Hier komt het automatiseren van de rekengerelateerde handelingen in de knoop. De tafels, optellen, aftrekken, delen kunnen allemaal problematisch zijn. Getallen die uit meer dan 1 cijfer bestaan zijn vaak met name het probleem. Waar de meeste mensen de tafels na veel stampen uit hun hoofd kennen is dit voor mensen met dyscalculie een probleem. De ontwikkeling van het rekenen is duidelijk vertraagd.

Iemand die de groep 8 van de basisschool heeft afgerond maar wat betreft rekenen nog in groep 5 hoort is niet vreemd. Het inzicht in de getallenopbouw is in gebreken. Dyscalculie is dus een uitval in het rekengedeelte van de hersenen, terwijl er zeker geen sprake is van dyslexie en met lezen en schrijven alles prima gaat. Het heeft ook zeker geen verhouding met de intelligentie, die wel goed kan zijn. Vroeger werd hier nog anders over gedacht. Mensen waarvan we nu weten dat ze lijden aan dyscalculie werden toen meer gezien als dom of soms gewoon lui. Dit kan leiden tot weer andere problemen zoals een laag zelfbeeld en faalangst.

Omgaan met dyslexie en dyscalculie

Het is belangrijk dat kinderen met dyslexie of dyscalculie al op de basisschool begeleiding op maat krijgen. Soms wordt het zelfs nodig geacht om extra training te bieden naast school. Als de school een remedial teacher in dienst heeft kan dit ook uitkomst bieden. Ook is het voor ouders belangrijk om goed te leren omgaan met dit leerprobleem. Hiervoor bestaan verschillende methodes en waar de ene methode goed werk voor de een is de ander juist weer meer gebaat bij een andere methode. Het is daarom belangrijk om je goed in te lezen in de materie wanneer blijkt dat jouw kind lijdt aan dyslexie of dyscalculie. Scholen spelen een belangrijke rol in deze voorlichting, maar ook online is een schat aan informatie te vinden over omgaan met problemen met de leesvaardigheid en rekenvaardigheid.