Hoge en lage bloeddruk

Hoge en lage bloeddruk Je hart pompt het bloed door je lichaam. Met elke hartslag wordt een zekere druk op het bloed uitgeoefend om het bloed rondgepompt te krijgen. Die druk moet niet te laag zijn, maar ook niet te hoog. Hoe hoog is een hoge bloeddruk? Kun je ook een lage bloeddruk hebben? Wat betekent het als je hoge of lage bloeddruk hebt? Over systoliche en diastolische bloeddruk en meer.

Wat is bloeddruk?

Letterlijk, de naam zegt het al, is bloeddruk, of tensie, de druk die het bloed uitoefent op de wand van aders en slagaders. Het gaat, uiteraard, om de druk van binnen uit. Logisch dat de bloeddruk het hoogst is in de slagaders, omdat deze het bloed door het hele lichaam pompen. Na de reis door het hele lichaam komt het bloed via de aders weer terug bij het hart. In de aders vlak bij het hart is de bloeddruk erg laag, bijna nul. Het is maar goed dat dit verschil in bloeddruk bestaat, want daardoor vergist het bloed zich niet en stroomt het de goede kant uit.

Bloeddruk, systolisch en diastolisch

De bloeddruk wordt gemeten door de druk te meten in de middelgrote slagaders – niet te groot en niet te klein. Meestal wordt hiervoor de bovenarm genomen. De bloeddruk is niet constant. Slagaders maken, in overeenstemming met een samentrekking van het hart, een hartslag dus, een samentrekkende beweging waardoor het bloed wordt voortgestuwd. Op het moment van voortstuwing is de bloeddruk het hoogst. Die waarde wordt gemeten en wordt de systolische bloeddruk genoemd. Op het moment vlak voor de volgende hartslag is de druk het laagst. De druk op dat moment wordt de diastolische bloeddruk genoemd.

Bloeddrukmeter / Bron: Nieznane, Wikimedia Commons (Publiek domein)Bloeddrukmeter / Bron: Nieznane, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Hoe wordt de bloeddruk gemeten?

Om je bloeddruk te meten wordt, het zal je niet verbazen, een bloeddrukmeter gebruikt. De bloeddrukmeter bestaat uit een band waar binnen een opblaasbare ballon zit, waaraan een manometer is bevestigd. De manchet, en dus ook de ballon, wordt om de bovenarm gevouwen en vastgezet met klittenband. De ballon wordt opgeblazen met een pompje of een knijpballonnetje, tot de druk zo hoog is dat er geen bloed meer door de bovenarmslagader loopt. Om dat vast te stellen wordt tegelijk de polsslag gevoeld. Dan wordt een beetje druk verminderd, zodat er weer een beetje bloed door de armslagader loopt. Via een stethoscoop die je op de slagader houdt, kun je op dat moment een geluid horen. De waarde die nu op de manometer staat is de bovendruk, de systolische bloeddruk. Nu wordt weer geleidelijk de druk verminderd. Op het moment dat er geen geluidjes meer in de slagader te horen zijn, wordt de onderdruk, de diastolische bloeddrukwaarde gemeten.

Bloeddrukmeter met kwikkolom / Bron: Mvhayes, Wikimedia Commons (Publiek domein)Bloeddrukmeter met kwikkolom / Bron: Mvhayes, Wikimedia Commons (Publiek domein)

De waardes?

De onderzoeks- en meetmethode om je bloeddruk vast te stellen is ontdekt door Scipione Riva-Rocci, een Italiaanse onderzoeker. De bloeddruk wordt daarom nog steeds aangeduid met 'Riva-Rocci', of afgekort tot RR. Het getal zelf is uitgedrukt in millimeters kwik, uit de tijd dat de bloeddrukmeter werkte met een kwikkolom (zie foto). Een bloeddruk, waarbij de systolische druk op 120 mmHg ligt en de diastolische druk op 90 mmHg wordt meestal aangeduid als 120 over 90. Apparaten met kwik worden overigens niet meer gebruikt, er zijn diverse alternatieven.

Bovendruk, onderdruk, gemiddelde druk

We hebben gezien dat de bovendruk de maximale druk is, op het moment van samentrekken van het hart. De onderdruk is de minimale druk, net vóór de volgende samentrekking van het hart. Die twee waardes kun je combineren tot een schatting van het gemiddelde, met de volgende formule:
Gemiddelde = (Bovendruk + (2 x Onderdruk)) : 3
Is je bloeddruk RR 120/90 mmHg, dan wordt dat in de hierbovenstaande formule:
Gemiddelde = (120 + (2 x 90)) : 3 = (120 + 180): 3 = 100.

Bloeddrukmeter / Bron: Julo, Wikimedia Commons (Publiek domein)Bloeddrukmeter / Bron: Julo, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Wat is goed, wat is fout?

Een te hoge bloeddruk zet veel druk op de slagaders, wat uiteindelijk tot gezondheidsproblemen kan leiden. Omgekeerd zal een te lage bloeddruk ervoor zorgen dat het bloed onvoldoende doorstroomt, en ook dat leidt tot gezondheidsklachten. Bij het ouder worden vermindert de elasticiteit van slagaders en aders. Hierdoor wordt de voortstuwing van bloed minder geholpen door samentrekkende bewegingen van slagaders. Om het bloed voldoende te laten circuleren zal de bloeddruk, en dan met name de bovendruk, als je ouder bent dus hoger zijn. Bloeddrukwaarden moeten daarom beoordeeld worden met o.a. de leeftijd in het achterhoofd.

Als uit een bloeddrukmeting de volgende waarden komen:

WiebloeddrukEn dit is:
KinderenRR 80/45 mmHgNormale bloeddruk
VolwassenenMinder dan RR 90/60 mm HgLage bloeddruk (ofwel: hypotensie)
VolwassenenRond de RR 120/80 mm HgOptimale bloeddruk
VolwassenenTussen de RR 120/80 mm Hg en RR 140/90 mm HgNormale bloeddruk
VolwassenenBoven de RR 160/95 mmHgHoge bloeddruk (ofwel: hypertensie)

Bloeddruk gemeten, wat nu?

De bloeddruk is sterk wisselend. Stress of inspanning kan de bloeddruk tijdelijk verhogen. Als je je bloeddruk laat meten kan zelfs, doordat je je er onbewust zorgen over maakt, de bloeddruk hoger worden. Als je een meer evenwichtige meting wil, zal je bloeddruk dus binnen enkele dagen verschillende keren gemeten moeten worden. Wie ook is opgenomen in een ziekenhuis, begrijpt nu ook waarom de bloeddruk daar soms meerdere keren per dag wordt gemeten. In een ziekenhuis is zelfs een automatische bloeddrukmeting mogelijk.

Behandelen of niet?

Een hoge bloeddruk komt veel vaker voor dan een te lage. Er kunnen medicijnen worden gegeven die je helpen om je bloeddruk weer op het juiste niveau te krijgen, soms aangevuld met dieetvoorschriften. Of een behandeling met medicatie nodig is, is afhankelijk van veel factoren. Je leeftijd, je conditie, misschien zelfs je familiegeschiedenis. Laat je daarom altijd adviseren door een arts!
© 2012 - 2024 Hansvg, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Last van hartfalen: klachten, oorzaken en behandelingenLast van hartfalen: klachten, oorzaken en behandelingenHartfalen is een vervelende aandoening waarbij de pompfunctie van het hart verminderd is. We kennen twee soorten hartfal…
Orthostatische hypotensieOrthostatische hypotensieKen je het draaierige gevoel, het moment van desoriëntatie, met het zwart voor de ogen, als je snel bent opgestaan? Gelu…
Hartfalen, een sluipmoordenaarHartfalen, een sluipmoordenaarEr overlijden jaarlijks meer mensen aan hartfalen dan aan aandoeningen als darm-, borst-, en prostaatkanker samen. Toch…
Symptomen lage bloeddruk: Hoe herken je te lage bloeddruk?Symptomen lage bloeddruk: Hoe herken je te lage bloeddruk?Iedereen weet inmiddels wel dat een hoge bloeddruk en een te hoog cholesterol gehalte schadelijk kunnen zijn voor de gez…

Hoe kunnen geuren het gevoel beïnvloeden?Hoe kunnen geuren het gevoel beïnvloeden?Geuren hebben een grote invloed op ons gevoel en gedrag. Ze roepen herinneringen en emoties op, ze zijn van invloed op o…
Antibiotica: gebruik, alcohol, bijwerkingen & neveneffectenAntibiotica: gebruik, alcohol, bijwerkingen & neveneffectenAntibiotica zijn een uiterst belangrijk geneesmiddel in de moderne geneeskunde. Dankzij antibiotica kunnen bacteriële in…
Bronnen en referenties
  • Wikipedia: bloeddruk
  • Afbeelding bron 1: Nieznane, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: Mvhayes, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 3: Julo, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Reacties

Mar Struijs, 10-06-2019
Ik heb als ik s.avonds naar bed ga een bovendruk van ongeveer 145 - 160 en een onderdruk van tussen 85 en 90 maar als ik s.morgens uit bed komt een bovendruk tussen 150 -170 en een onderdruk van tussen 100 en 115 maar na ongeveer 1 uur is deze weer onder de 95 ik ben 82 jaar en gebruik medicatie al meer dan 25 jaar en heb 2 keer een kuur gehad vanwege een teken beet ik heb een redelijke conditie en wandel redelijk veel moet ik mij ongerust maken vanwege die hoge onderdruk s.morgens? Reactie infoteur, 10-06-2019
Ik zou, om zeker te zijn, gewoon even de huisarts hierover raadplegen.

Koerts, 16-04-2018
Mijn bloeddruk is variabel ik zit tussen 140/77 en 176/74. Hoe kan dit, ik moet wel zeggen dat ik levercirose heb. Reactie infoteur, 18-04-2018
Statistieken zeggen uiteraard iets over 'de gemiddelde mens'. Aangezien je zelf duidelijk met een specifieke situatie zit is het verstandig om hier eens met de huisarts over te spreken, deze kan in jouw specifieke geval waarschijnlijk verklaren waar de fluctuaties vandaan komen.

Andre, 12-03-2018
Ik meet 108/60 en lager, is dat een reden om check up te doen bij de huisarts? Reactie infoteur, 13-03-2018
Het lijkt wat aan de lage kant, maar of dat in uw specifieke geval ook zo is is iets dat een huisarts beter kan bekijken.

Manuela, 01-03-2018
Ik heb een te lage bloeddruk de bovenwaarde is 80 en de onderwaarde is 40, wat nu? Reactie infoteur, 02-03-2018
Dan lijkt het mij verstandig met de huisarts te overleggen. Deze kan nagaan wat de eventuele oorzaak is.

Netty Mutsaers, 06-04-2016
Gisteren is mijn bloeddruk gemeten die was 130 om 50 is dit goed? Reactie infoteur, 06-04-2016
Het meten van de bloeddruk is in de meeste gevallen een momentopname. Een nieuwe meting vijf minuten eerder of later kan al weer wat anders uitvallen.
Of een gemeten waarde goed of minder goed is, is afhankelijk van o.a. je leeftijd.
Voor een volwassene is een bovendruk van 130 prima, een onderdruk van 50 lijkt wat aan de lage kant. Als je over de gemeten waardes twijfelt kun je altijd even aan je huisarts vragen of dit binnen de marges zit. Je huisarts kent jou en je dossier en kan e.e.a. dus prima inschatten.

Hansvg (513 artikelen)
Laatste update: 11-03-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.