Brave hendrik, geneeskrachtige groente van weleer

Brave hendrik is een eetbare plant. Hij komt sporadisch in het wild voor in Nederland; met name in Zuid-Holland, Overijssel, Gelderland, Brabant en Limburg. Hij houdt van een bosrijke omgeving. Vroeger werd hij veel gegeten als groente. Behalve de voedingswaarde beschikt brave hendrik over geneeskrachtige eigenschappen. Daarnaast is deze plant geliefd voedsel voor enkele dieren. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving brave hendrik
• Eetbare delen brave Hendrik
• Geneeskracht van Brave Hendrik
• Brave hendrik voor dieren
• Brave hendrik bewaren
• Brave hendrik in de moestuin
• Eettips brave hendrik

Naamgeving brave hendrik

De Latijnse naam voor brave Hendrik is Chenopodium bonus-henricus. Chenopodium betekent ganzenvoet. Alle planten uit de ganzenvoetfamilie beginnen met deze naam. Bonus betekent ´goed´ of ´braaf´ en Henricus komt van het Duitse woord Heinrich. Hendrik is de Nederlandse vertaling van het Duitse Heinrich. Heinrich werd vroeger als Heimrich gespeld. ´Heim´ betekent woonstede of hofstad en ´rich´ betekent eetbaar. Dat duidde erop dat deze wilde groente om het huis heen groeide. Verder bestaat er een giftige plant die kwaaie hendrik wordt genoemd; brave hendrik is als het ware zijn eetbare tegenhanger. In Duitsland werden alle planten die aan huisgeesten, elfen en kobolden deden denken ´Heinrich´ genoemd. Uiteraard had je goed en kwaden Heinrichs. In het Engels wordt de plant good king henry genoemd. De herkomst van het voorvoegsel ´king´ is onduidelijk. Dat kan komen omdat er ooit een Franse koning Henry was die iedere arbeider een kip beloofde, en kippen houden van brave hendrikzaad. Waarschijnlijk heeft de Engelse naam niks te maken met de Engelse koning Henry.

Eetbare delen brave Hendrik

Je moet niet teveel rauwe bladeren van deze plant eten; enkele kun je wel door een salade doen, als alternatieve slabladeren voor een originele salade. Gebruik liever de jonge blaadjes, zaadjes, het bloeisel en de scheuten. De jonge blaadjes kunnen als spinazie worden bereid en de scheuten als asperges. De wortels kunnen gestampt worden en bereid worden tot een pindakaas-achtige moes; dat is een recept uit de Balkan. Het bloeisel kan eveneens gegeten worden. De bloem van brave hendrik lijkt enigszins op broccoliroosjes. De zaden kunnen vermalen worden en als meel worden gebruikt. Van de zaden wordt aangeraden om ze een nachtje te laten weken en grondig te reinigen zodat er wat minder saponine in zit.

Geneeskracht van Brave Hendrik

Er zit veel vitamine C, oxaalzuur, ijzer en saponine in brave hendrik. Vroeger werd deze plant ingezet bij huidziekten. Verder is het een middel om wormen te verwijderen en het is een mild laxeermiddel en diuretsch kruid. In het algemeen is brave hendrik goed voor de darmen. Daarnaast werden er zalven van brave hendrik gemaakt die goed zijn tegen jicht en andere chronische pijnen. Omdat brave hendrikzaad mild laxerend werkt is het een goed laxeermiddel voor kinderen.

Brave hendrik voor dieren

Dieren houden ook van brave hendrik. De plant wordt veel aan kippen en ganzen gegeven in Duitsland. In Duitsland wordt de plant in de volksmond onder andere ´fette Henne´ genoemd, omdat kippen graag de zaden lusten. De wortel wordt gegeven aan hoestende schapen; brave Hendrik is ook voor dieren geneeskrachtig.

Brave hendrik bewaren

Brave hendrik kun je niet lang bewaren; de blaadjes blijven slechts een dag goed. Daarom is het geen plant die je snel bij de groentenboer zal zien. Brave hendrik is een ideale en makkelijke plant voor in de moestuin. Je plukt hem vers, wast hem en stopt hem zo de pan in; verser kun je groenten niet krijgen!

Brave hendrik in de moestuin

Brave hendrik zou je vrij gemakkelijk kunnen kweken. Het is een vaste plant. Hij komt in het wild vaker voor in stikstofrijke grond, bijvoorbeeld in de buurt van mestvaalten of op plekken waar vaak geurineerd word. Geef de plant daarom wat mest van kippen of koeien; een goede humuslaag kan ook helpen. Brave hendrik is een plant die het hele jaar door geoogst kan worden. In het eerste jaar kan de oogst wat tegenvallen maar de jaren erop wordt het beter. De planten worden maximaal 60 centimeter hoog en ze dienen 25 centimeter uit elkaar te staan. Brave hendrik kan eventueel op het balkon of dakterras in een grote pot worden gekweekt.

Eettips brave hendrik

Brave hendrikblaadjes kun je bakken in olijfolie. Na een paar minuutjes zijn de blaadjes gaar. Dien ze vervolgens op met een klontje roomboter. Dat is een lekkere, goede basis om brave hendrik te eten. Je kunt variëren door de laatste paar minuten wat room over de blaadjes te doen. Brave hendrik laat zich goed combineren met peterselie en bonekruid. Verder kun je het opbakken met knoflook, sjalotjes of uien, rode peper of spinazieblaadjes. Brave hendrik kun je op een zacht vuurtje opbakken en bedekken met Hollandse kaas die vervolgens gaat smelten door een deksel op de pan te doen.

Lees verder

• De geneeskracht van basilicum
• Koolrabi, gezonde knol en bladgroente
• Kardoen, een eetbare distel
• Crosne of Japanse Andoorn; delicatesse uit de moestuin
• De geneeskracht van palmkool