De geneeskracht van pioenroos

Pioenroos of pinksterroos begint omstreeks Pinksteren, in mei en juni, te bloeien met rode of witte bloemen. Er zijn honderden cultivars gemaakt, ook in andere kleuren zoals geel. Deze vaste plant die gebruikt wordt als siergewas is geen familie van de roos. Deze geneesplant wordt ongeveer een meter hoog. Pioenroos wordt in het heden nauwelijks nog om zijn medicinale eigenschappen gebruikt maar dat is eigenlijk onterecht. Onder andere epilepsie, reumatische aandoeningen en huidproblemen werden er vroeger mee behandeld. In de homeopathie wordt pioenroos nog steeds gebruikt. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Algemene informatie
• Eetbaarheid pioenroos
• Het medicijn pioenroos in de antieke tijd
• Poolse traditionele geneeskunde
• Naamgeving
• Inhoudsstoffen
• Pioen in de homeopathie
• Pioenroos in de aromatherapie
• Kweken pioenroos
• Contra-indicatie

Algemene informatie

Van oorsprong groeit de pioenroos in De Europese bergbossen van Zuid-Europa, van Zuid-Frankrijk tot de West-Balkan. Hier vandaan is deze wonderschone bloem meegenomen om te dienen als snoezig bloeisel in tuinen en parken. Hij bloeit in mei en juni. De bloemen geuren lekker. Dat is de reden dat deze bloemen in geurkussentjes zitten. De Chinese pioen is een andere bloem dan de Europese pioenroos. In China staat de roos symbool voor liefde, relatie en geluk en in Europa staat de gewone roos hiervoor symbool.

Eetbaarheid pioenroos

Pioenroos is geen eetbare plant. Wie een beetje van zijn wortel of bladeren eet zal allerlei maagperikelen krijgen maar zeer giftig is het ook niet. De bloemen schijnen wel eetbaar te zijn; ze werden als groente gekookt. Door het koken kunnen gifstoffen verdwijnen. Daarnaast werden de bloemen gebruikt als smaakmaker in een thee.

Het medicijn pioenroos in de antieke tijd

De eerste bewijzen dat pioenroos in de geneeskunde werd gebruikt stammen uit China, waar een variant van de pioenroos groeit. In China werd de plant bij vaginale aandoeningen ingezet. Vooral de witte pioenroos stond in China symbool voor reinheid en maagdelijkheid. De antieke Griek Dioscorides, pionier van de geneeskunde en kruidenwetenschap, beschreef in zijn beroemde boek ´Materia Medica´ reeds de geneeskrachtige eigenschappen van pioenroos. In het oude Griekenland waren de zaden al bekend om hun geneeskrachtige werking. Behalve bij epilepsie of vallende ziekte werden ze ook ingezet bij nachtmerries.

Poolse traditionele geneeskunde

In de traditionele geneeskunde van Polen wordt pioenroos ´jichtroos´ genoemd. Vroeger was ´jicht ´ een bredere term dan de reumatische voetaandoening waarvoor we het nu gebruiken. Met pioen bestreed men demonen. Men zei dat demonen de oorzaak waren van de ziektesymptomen. Vroeger bedoelde men met demonen eigenlijk ziekten. Epilepsie, huidletsel, geïrriteerde slijmvliezen, aambeien, spataderen, artritis, artrose, spijsverteringsproblemen en menstruatieperikelen en allergieën werden door de vroeger in wat nu Polen ´jicht´ genoemd, demonziekten. Wat jicht betreft bestaan er oude gravures waarbij een vreemd dier (demon) aan een voet knaagt.

Naamgeving

De Latijnse naam in de wetenschap gebruikt wordt voor deze plant is Paeonia officinalis. In het Nederlands wordt het ook wel pinksterroos en boerenpioen genoemd. De toevoeging officinalis kregen alle planten die een belangrijke bijdrage hebben in de geneeskunst. Letterlijk betekent officinalis ´uit de werkplaats van de apotheker´. Paeon was een Griekse geneesheer van de Goden. Naar hem is de naam pioen vernoemd. Paeon zou Pluto hebben genezen van een ernstige wond. Omdat een nog meer beroemde geneesheer Asklepios welllicht jaloers zou worden, werd Paeon veranderd in een bloem, om hem te beschermen tegen een jaloerse wraak van Asklepios. In het Duits wordt de plant Gemeine Pfingstrose genoemd en in het Engels heet het European peony.

Inhoudsstoffen

De gedroogde kroonbladeren, rode bloembladeren en de gedroogde wortel worden gebruikt voor medicinale aanwendingen. Eigenlijk moet je zeggen: de pioenroos werd gebruikt voor geneeskrachtige doeleinden want zijn medicinale toepassingen zijn grotendeels in onbruik geraakt. Voor medicinale aanwendingen werd vroeger van pioenroos het zaad, de bloem en de wortel gebruikt. Hierin zitten de volgende bestanddelen: glycosiden zoals anthocyanen zoals paeonine, flavonoïden, alkaloïden, etherische oliën, suikers, harsen en looistoffen of tanninen. In de wortel zitten monoterpenesterglycosiden zoals paeoniflorine.

Pioen in de homeopathie

In de homeopathie gebruikt men sterke verdunningen die niet giftig zijn maar wel bepaalde geneeskracht bezitten. Pioenroos wordt in de moderne homeopathie gebruikt bij een reeks van aandoeningen. Het wordt met name ingezet bij ziekten van het onderlichaam zoals de benen, voeten, tenen en anus maar ook borstproblemen kunnen ermee behandeld worden. Er zijn te veel medicinale toepassingen om hier allemaal op te noemen. Enkele van deze ziekten werden ook al in de oudheid behandeld met pioenroos. Hier volgt een kleine opsomming:

• Nachtmerries,
• Aambeien,
• Bloedend aambeien,
• Moeilijke stoelgang,
• Zweren rond perineum,
• Fistels en andere anusproblemen,
• Duizeligheid,
• Zwakte in de benen,
• Nervositeit.

Pioenroos in de aromatherapie

In de aromatherapie geneest men mensen met behulp van etherische oliën. Dat kan zijn door de geur van de oliën op te nemen of door een massage met een etherische olie. In de aromatherapie is pioen een veel ingezette plant. Het wordt voornamelijk voorgeschreven bij blaasproblemen, buikpijn, dysenterie, epilepsie, hoofdpijn, hysterie, menstruatiepijnen, nierziekten, tandpijn en wonden. Het is een vochtafdrijvende plant.

Kweken pioenroos

Pioenroos is een prima plant om te kweken in de medicinale moestuin. Hij bloeit uitbundig van april tot juni. Deze geneesplant heeft minimaal enkele uren volle zon per dag nodig. In het voorjaar kun je deze plant gedroogde koemest geven zodat je extra veel bloemen krijgt. Hij houdt van een voedingsrijke kleigrond waar ook veel kalk in zit.

Contra-indicatie

Omdat de wortel giftig is werd dit medicijn niet gegeven aan zwangere vrouwen, baby´s en kinderen. In de Middeleeuwen werd de wortel om de nek gehangen als een soort ketting; ook dat zou al ziekten verdrijven. Verder werd er een ketting gemaakt van de zaden.