De geneeskracht van witte waterkers

Witte waterkers is een waterplant. Hij groeit graag in een stromend beekje of bronbeek. Witte waterkers groeit alleen in een schone beek. In de winkel wordt deze plant verkocht als waterkers. Als je waterkers plukt, zorg dan dat de wortel achterblijft zodat de plant zich kan herstellen. Tegenwoordig is het grootste deel van Nederland in beslag genomen door de agrarische industrie zodat we zuinig moet zijn op elk stukje natuur. De verse planten zonder wortels worden verzameld van februari tot september. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• De Ierse heks
• Naamgeving
• Traditionele geneeswijze
• Geneesmiddel in Iran
• Hondius en witte waterkers
• Inhoudsstoffen waterkers
• Kruisbloemigen
• Onderzoek in Iran en Turkije
• Medicinale werkzaamheden
• Reuma, bronchitis en longkanker
• Eettips witte waterkers

De Ierse heks

In Ierland gaat het verhaal de ronde dat witte waterkers door heksen werd gebruikt om zich iets toe te eigenen. Zo zou een heks naar waterkers zijn toegelopen omdat ze de helft van de melk van een boer wilde. Ze sneed de waterkers af onder het zeggen van de woorden:´De helft van het uwe is de mijne´. Het schijnt dat ze inderdaad de melk had gekregen.

Naamgeving

De Latijnse, wetenschappelijke naam voor witte waterkers is Nasturtium officinale. Nasturtium komt van nasus wat ´neus´ betekent en torquere wat ´folteren´ beduidt. Deze plant foltert met zijn scherpe geur de neus. Andere namen in het Nederlands zijn brunkersse, kasse, waterraket, hofkruyd en beeksalabladeren. Het woord raket komt van het Italiaanse woord ´ruchetta´, wat een verkleinwoord is van eruca, de algemene benaming van koolsoorten.

Traditionele geneeswijze

Een thee van witte waterkers wordt gedronken bij longziekten, gezwellen, klieren en wormen. Waterkers kan in brandzalf worden verwerkt. Hildegard van Bingen zegt dat de plant tegen koorts dienst doet, maar de Rooms-Katholieke heilige uit de Middeleeuwen had soms afwijkende opvattingen over planten. Waterkers kan ook gebruikt worden als haargroeimiddel, zo vertelt de volksgeneeskunde. Verder is het een afrodisiacum, eetlustopekkend, spijsverteringsstimulerend en kan het de negatieve ontwikkeling van suikerziekte of diabetes mellitus type 2 een halt toe roepen. Een thee van waterkers wordt van oudsher gedronken bij een te snel werkende schildklier, chronische huidklachten, reumatische aandoeningen zoals jicht, artrose en artritis en blaasproblemen. Het wordt gezien als een ontstekingsremmer bij aandoeningen in de mondholte. Bovendien heeft het een bloedreinigende en bloedopbouwende werking waardoor het beschouwd wordt als een ideale voorjaarskuurplant. Het helpt bij het ontslakken van de lever, maag en darmen. In de homeopathie is het een middel dat de werking van de urinewegen bevorderd.

Geneesmiddel in Iran

In Iran wordt waterkers al eeuwenlang gezien als natuurmedicijn bij hoge bloeddruk, hoge bloedsuikerspiegel en darmkolieken. Verder is het er een middel bij kanker en ondersteunt het de lever. Iraanse en universiteiten uit andere landen hebben deze werkingen bevestigd, Zoals veel leden van de kruisbloemigenfamilie kan waterkers het risico op kanker verkleinen.

Hondius en witte waterkers

Met het volgende gedichtje herinnert de dichter Hondius eraan dat witte waterkers, net als overigens veldkers, scheurbuik geneest. De spelling van de tekst is een beetje aangepast aan ons taalgevoel.
Al de kers die men heeft,
Die het land of water geeft,
Is tezamen zeer geprezen,
Om de scheurbuik te genezen.

Inhoudsstoffen waterkers

Van waterkers wordt de hele plant behalve de wortel gebruikt. Deze smaakt minder scherp dan veldkers. Hierin zitten de vitaminen A, B1, B2, B11, C en E. Verder bevat deze plant de mosterdolie glycoside fenylethylisothiocyanaat, etherische oliën, suikers, bitterstoffen, rafanol, glucosinolaten zoals glyconasturtiine, mineralen zoals ijzer, jodium, fosfor, calcium, was, de fenol pyrocatechol, galluszuur, catechinen en looistoffen of tannines.

Kruisbloemigen

Witte waterkers behoort tot de kruisbloemigen en is daarmee onder andere familie van de mierikswortel, gewoon barbarakruid, witte kool, bloemkool, broccoli, mosterd, echt lepelblad, pinksterbloem, koolzaad, knolraap, look-zonder-look, spruitjes, herderstasje, koolrabi, rode kool, bittere veldkers, tuinkers, witte krodde, radijs en rammenas of zwarte radijs.

Onderzoek in Iran en Turkije

Volgens Iraans onderzoek uit 2008 heeft witte waterkers een prima antioxidantwerking en beschikt het over leverondersteunende werking. Het bevordert de werking van allerlei enzymen en het vangt vrije radicalen die mogelijk schade aanrichten. Turks onderzoek uit 2009 kon deze antioxidantactiviteit bevestigen. Iraans onderzoek uit 2014 laat zien dat waterkers een belangrijk middel is tegen infecties in het lichaam.

Medicinale werkzaamheden

Het is opvallend dat er een grote hoeveelheid planten zijn die wijd verspreid over de wereld door de volksgeneeskunde worden herkend als medicinale planten. In veel gevallen plukt de farmaceutische industrie de voordelen van deze volkswijsheden door van de werkzame stoffen uit traditionele geneesplanten pillen te maken. We zouden ook gewoon de groente of geneesplant in kwestie kunnen opeten. Van witte waterkers is vast komen te staan dat het galdrijvende, bloedzuiverende, stofwisselingsstimulerende, urineafdrijvende en wormverwijderende werking heeft. Het is goed voor de ingewanden en de spijsvertering waardoor het lichaam meer voedingsstoffen tot zich kan nemen.

Reuma, bronchitis en longkanker

De urinedrijvende werking kan in verband worden gebracht met de verbeterende werking op reumatische klachten. Deze worden namelijk veroorzaakt door niet optimaal werkende nieren. Ook bronchitis kan geholpen worden met waterkers. Het is bekend dat de slijmvliezen van de maag in verbinding staan met de slijmvliezen van de longen. Zo komen de ontstekingsremmende stoffen van waterkers in de longen terecht.

Eettips witte waterkers

Op de boterham met kaas, tahin, zonnebloempasta of pindakaas is witte waterkers een leuke pittige afwisseling. De blaadjes kunnen ook door de sla worden gedaan. Ze zijn een beetje scherp dus doe er niet te veel van door. Waterkers kun je kort koken, hooguit twee minuten, om het als warme bijgroente op te dienen. Verder kan het in de soep worden gedaan. Soms wordt waterkers in een stamppot samen met spinazie gebruikt. Verder kun je gekookte aardappels besprenkelen met fijngehakte waterkersbladeren. Witte waterkers doet het eveneens goed als eetbare garnituur.