Ui of ajuin en de algemene gezondheid: voordelen en nadeel

Uien hebben heel wat voordelen voor de gezondheid. Zonder dat je het echt weet, eet je heel wat ui of ajuin gedurende de week. Bij heel wat recepten uit het kookboek moet je immers een ui versnipperen. Je gebruikt het in een slaatje, bij de spaghetti, in de uiensoep of bij een ander gerecht om het van smaak te voorzien. De ui is een onopvallende groente en je kan het in alle supermarkten verkrijgen. Een ui bevat vitamine C en heel wat mineralen. Daarnaast werkt een ui ook als hulpmiddel bij een verkoudheid. ’s Nachts een ui naast je bed leggen, kan de verstopte neus vrijmaken. Bij de verwerking van uien hebben heel wat mensen last van tranende ogen. Enkele middeltjes kunnen deze tranende ogen voorkomen. Een ui heeft dus heel wat te bieden.

Uien doorheen de geschiedenis

Uien hadden in de oudheid een andere rol en status. Egyptische farao’s namen uien mee in het graf als voedsel voor hun reis naar het hiernamaals. Ook op de piramiden en in de hiërogliefen worden uien afgebeeld. Grieken zagen in een ui een soort afrodisiacum. De landen India en China geloven heel erg in de geneeskundige werking van uien bij luchtweginfecties, astma of andere bacteriële infecties. In de westerse landen is een ui of ajuin echter heel gewoon. Iedereen kent het als gezonde groente die gebruikt wordt bij heel wat bereidingen. Wetenschappers hebben wel al bewezen dat een ui heel wat gezondheidsvoordelen heeft.

Soorten uien

De ui of ajuin is een gewas dat tot de “allium familie” behoort. Ui is verwant aan knoflook, prei en bieslook. Een ui is stevig en droog en je bewaart hem best in een droge en donkere omgeving. Een koelkast is niet geschikt om uien in te bewaren. Men kan een aantal soorten uien onderscheiden.

• Gewone (gele) ui: dit is de ui die het meest frequent gebruikt wordt. Deze ui is geschikt voor soepen, sauzen en allerlei bereidingen voor vlees of gevogelte.
• Sjalotten / Bron: Hans Braxmeier, Wikimedia Commons (CC0)
  Sjalot: Deze ui is ovaal en kleiner dan de gele ui. De smaak is heel verfijnd. De sjalot smaakt heel lekker in sauzen, vinaigrettes of andere gerechten op basis van azijn. Sjalotten zijn eigenlijk geen echte uien omdat ze in bolletjes aan elkaar groeien. Qua smaak lijken ze echter heel erg op een gewone ui.
• Rode ui: deze wordt heel vaak gebruikt in de zuiderse keuken en je vindt het heel vaak terug in salades. Deze ui prikt het minst en heeft quasi geen geur.
• Lente-ui, bosui of pijpajuin: deze ui is zowel fijngesnipperd rauw, als gestoofd heel lekker. Bosui is heel lekker bij wokgerechten en stoofschotels.
• Witte ui: deze ui is heel klein en heeft dunnere rokken. De witte ui komt heel zelden voor in de Lage Landen. De witte ui heeft een scherpe en pikante smaak. Hij is ideaal geschikt bij Aziatische en zeer pikante gerechten (salsa’s).

Voordelen voor de algemene gezondheid

Ui bevat heel wat polyfenol, in de vorm van quercetine. Quercetine is een antioxidant die gunstige eigenschappen heeft voor de hart- en bloedvaten. Quercetine werkt eveneens bloeddrukverlagend en vermindert het risico op bloedklontering. Daarnaast bevordert quercetine de werking van vitamine C en remt het de groei van ongewenste cellen in het lichaam, omdat het de oxidatie van vetzuren tegenwerkt. De complicaties van diabetes worden door quercetine afgezwakt. Uien bevatten heel wat vitamine C en mineralen, zoals kalium en mangaan. Ook de botten worden verstevigd, waardoor het risico op reuma vermindert. Vrouwen in de menopauze doen er dus goed aan om veel uiensoep te eten. Uien versterken eveneens het immuunsysteem, zuiveren het bloed en bevorderen de spijsvertering. Het is belangrijk dat je uien rauw eet, indien je optimaal gebruik wil maken van de gezondheidsvoordelen. Bak de ajuin dus niet bruin of zwart, maar eet de ajuin rauw.

Ajuin en de geneeskundige werking bij een verkoudheid of griep

Ajuin kan helpen om - bij een verkoudheid - de neus te ontstoppen. ’s Nachts een halve ui naast je bed leggen, kan helpen om de neus terug vrij te maken. Een ui zou daarnaast nog een goede remedie zijn bij een griep. Je kan de uiteinden van een ui afsnijden en de ui op een vork prikken. Het vork zet je dan recht in een vaasje of een fles. Ook werkt - eten van een rauwe ui - tegen tandbederf en werkt het preventief tegen bacteriën die het tandvlees zouden aantasten.

Eén enkel nadeel van een ui

Een ui heeft slechts één nadeel. Bij het snijden van een ui, gaan je ogen gaan tranen. De enzymen en zwavelverbinding die – bij het snijden van een ui - vrijkomen, vormen een gas met de lucht. Dit gas gaat reageren met het oogvocht en een zwavelzuurverbinding vormen. Het is dit zuur dat je ogen irriteert, waardoor je tranende ogen krijgt. Het wegspoelen van zwavelzuur, doet de ogen tranen. Toch bestaan er enkele middeltjes om deze vervelende tranende ogen te vermijden.

• Je kan de ui snipperen onder stromend water of een natte handdoek over je schouder leggen. Vocht zal heel wat ellende voor je ogen voorkomen.
• Enzymen in de ui worden minder actief als je de ui - net voor het versnipperen – even in de diepvries legt.
• Je kan ook een bril (duikbril of veiligheidsbril) opzetten zodat je ogen niet in contact komen met het zuur.