Hoe gezond is basilicum?

Het is een zo vanzelfsprekend kruid in de keuken, dat we er vaak niet eens meer bij stil staan dat het ook nog eens heel erg gezond is. Het is een plantje dat op verschillende manieren toegepast kan worden en dat maakt dat iedereen het op een of andere manier wel binnenkrijgt. Is het niet in onze voeding dan is het wel in de thee. Basilicum: een must-have in de keuken. Maar hoe gezond is basilicum eigenlijk en hoe pas je het toe in de keuken?

Oorsprong basilicum

Het basilicumplantje is afkomstig uit het geslacht van de lipbloemplanten (Labiatae of Lamiaceae) en men gaat er vanuit dat de plant oorspronkelijk uit India komt. De naam zoals wij deze kennen komt voort uit het Grieks waar ‘Basileus’ ‘koning’ betekent. Basilicum wordt niet voor niets ook koningskruid genoemd. In India is het een heilig kruid.

Er zijn verschillende soorten, maar de meest bekende - voor ons in de keuken - is de soort Ocimum basilicum. De meeste mensen herkennen het kruid met name uit de Italiaanse keuken. Maar dat neemt niet weg dat het kruid in veel meer gerechten dan alleen de Italiaanse gerechten toe te passen is.

Zelf kweken
Als je basilicum zelf wilt telen is het goed te bedenken dat het kruid het beste groeit op een warme en vooral zonnige plaats (maar geen snikhete middagzon). Voorkom dat de plant wind vangt en de plant moet uiteraard ook vorstvrij kunnen staan.

De bloemen van de basilicumplant komen in Nederland nooit echt goed tot bloei en bovendien vormen de bloemen zaad. Knip de bloemen er dus uit en de plant wordt er beter van. Er hoeft dan immers geen energie meer naar de bloem te gaan. De energie blijft in de plant en het blijft zo een flink bos. Dit heeft als voordeel dat je er per plant veel meer van kunt oogsten. Binnenshuis kan basilicum ook meer dan prima groeien. Heb je voldoende ruimte in je keuken, wat let je dan om een mooie plant binnen te zetten waar je regelmatig van kunt oogsten?

Waarom is basilicum zo gezond?

Antioxidanten

Antioxidanten ruimen vrije radicalen op en basilicum zit er vol van. Vrije radicalen zijn agressieve stoffen die in ongunstige gevallen schade kunnen geven aan cellen en weefsels. Basilicum bevat belangrijke wateroplosbare flavonoïden die de witte bloedcellen in het lichaam beschermen. Deze witte bloedcellen zijn weer belangrijk voor het immuunsysteem.

Ontstekingsremmend

In basilicum zitten essentiële oliën zoals eugenol, citronel en linalool. De stoffen zijn uitermate geschikt om ontstekingsbevorderende enzymen te weerstaan. Ontstekingsbevorderende enzymen stimuleren bijvoorbeeld ontstekingen.

Antibacterieel

Schadelijke bacteriën kunnen altijd de kop opsteken, dat kan je nu eenmaal niet volledig tegenhouden. De essentiële oliën in basilicum beschermen tegen de groei van schadelijke bacteriën. Volgens onderzoek zou het zelfs de gevaarlijke E. colibacterie de baas kunnen.

Stress

Niet veel mensen weten dat basilicum ook helpt tegen stress. Basilicum helpt het lichaam zich als het ware aan te passen aan de stress en neutraliseert de negatieve effecten van stress. Het stressniveau daalt aanzienlijk. Bovendien helpt het om eventuele stemmingswisselingen te neutraliseren. De hersenfunctie wordt positief gestimuleerd, zeker de specifieke neurotransmitters die verantwoordelijk zijn voor de stemming, het geluksgevoel en de energie. Daarnaast ontspannen de spieren en dat helpt de bloeddruk weer te verlagen.

Spijsvertering en diabetes
Basilicum is ook goed om de zuurbalans in het lichaam neutraal te houden. Dit werkt positief voor de spijsvertering en het immuunsysteem en helpt tevens de goede darmbacteriën. Dit is goed om bijvoorbeeld een opgezette buik en winderigheid tegen te gaan. Bovendien voert het overtollig vocht af en gaat het misselijkheid tegen.

Behalve de spijsvertering reguleren, helpt basilicum ook het cholesterol en de vetspiegel in het bloed te reguleren. Dit kan weer positief werken voor mensen met diabetes.

Toepassing

Italiaans

Voor veel mensen is basilicum in de Italiaanse keuken een absolute must, al was het maar om lekkere verse pesto te maken of de pizza meer op smaak te brengen. Maar de meest uiteenlopende pasta’s worden eveneens afgemaakt met basilicum. Dat alles neemt niet weg dat basilicum ook uitstekend kan dienen als smaakmaker in een frisse salade met rucola, tomaat, kappertjes en wat pittige strooikaas. Verder kan basilicum ook dienen als lunchgerecht met tomaat en buffelmozzarella, strooi er dan alleen nog wat peper overheen en het gerecht is gereed.

Hollandse boterham
Een volkorenboterham met geitenkaas, een beetje mosterd en een tomaatje maak je ook af met enkele blaadjes basilicum. Of een vers broodje met kaas, een zelfgemaakte hamburger van puur rundvlees of lamsvlees en wat tomaat maak je af met wat fijngehakte basilicum.

Thee

Minder bekend is dat de bladeren van basilicum ook voor het drinken van thee gebruikt kunnen worden. Het is even wennen, maar zeker te doen. Laat de blaadjes in een theezeef even trekken in heet water. Sommige mensen zoeten de thee nog een klein beetje en dat kan ook op een gezonde manier met bijvoorbeeld stevia.

Tot slot

Voldoende argumenten om basilicum standaard in de keuken te hebben. Koop een bosje in de groentewinkel of beter nog, zet een vers plantje in de keuken en pluk er regelmatig van. Lekker, uitermate gezond en een uitstekende smaakmaker in de meest uiteenlopende gerechten.