De houdbaarheid van levensmiddelen

Kan je levensmiddelen die over de datum zijn nog consumeren? Moet je beschimmeld fruit absoluut weggooien? En welke schimmel is hoe gevaarlijk? En hoe kan je levensmiddelen die aan de houdbaarheidsdatum zitten alsnog verwerken? Allemaal vragen over de houdbaarheid van levensmiddelen. Vaak zullen je een portie gezond verstand, je zintuigen en deze informatie al een stuk verdere helpen.

Bananen

Als bananen beschimmeld zijn, slap en bruin van binnen zijn of zuur ruiken, moet je ze absoluut weggooien. Hebben bananen alleen een bruin gevlekte schil maar zijn ze voor de rest nog altijd stevig en intact, dan zijn ze eigenlijk pas echt rijp. Je kan ze met schil en al invriezen. Dan (zonder schil) met melk in de blender doen en klaar is je bananen-milkshake.

Fruit

Als fruit beschimmeld is of grotere delen rot zijn, kan je het beter weggooien. Soms kan je ook de slechte delen wegsnijden en het restant koken voor jam of chutney. Vermeldenswaard in dit verband is wellicht ook dat onze grootouders tijdens hun werk op het land bij gebrek aan beter wel eens hun toevlucht namen tot rottende appelen om hun dorst te lessen. Het hoofd enigszins achterover gebogen, kneep men dan zo'n rottende appel uit boven de geopende mond. Zo'n nietig sapstraaltje, qua smaak te vergelijken met ons hedendaagse appelsap uit de supermarkt, volstond om de droge keel enigszins te smeren.

Azijn, zout en suiker

Azijn, zout, suiker hoef je nooit weg te gooien. Voor deze producten geldt geen uiterste houdbaarheidsdatum, omdat ze niet kunnen bederven. Als er al een uiterste datum vermeld wordt is dat alleen bedoeld voor stijging van de omzet. Azijn kan weliswaar wat schilferig worden maar aan de smaak en verteerbaarheid doet dat geen afbreuk.

Kruiden

Aangezien kruiden meestal over een dampende pan worden uitgestrooid, is het gevaar relatief groot, dat zich, veelal onzichtbaar, schimmels vormen. Bovendien boeten gemalen kruiden al vrij snel in aan smaak en aroma. Omdat kruiden in de regel niet duur duur zijn, is het niet verkeerd om je aan de uiterste houdbaarheidsdatum te houden.

Eierdooier

Giet om eierdooier te bewaren het mengsel in een pot en bedek dat met olie of een beetje water, zodat het niet uitdroogt. Dat functioneert natuurlijk alleen met intacte dooiers. Eigeel is dan enkele dagen houdbaar, bijvoorbeeld om het te gebruiken voor het bestrijken van bakwaren.

Gekookte groenten

Overgebleven gekookte groenten zoals bloemkool, courgette of wortelen laten zich snel tot een lekkere soep verwerken. Kort koken met bouillon, pureren en met room verfijnen. Als rauw eten warm is bereid, vormt het een ideale voedingsbodem voor bacteriën en schimmels. Het gros van de bacteriën vermeerdert zich het rapst bij temperaturen tussen 15 en 40 graden. In lauwe kliekjes kan er zich daarom een ware explosie van ziekteverwekkers voordoen. Het is daarom zaak om kliekjes zo snel mogelijk af te koelen, een proces dat in kleine porties vlotter verloopt dan in grote. Je mag ze in de koelkast bij 4 tot 7 graden pakweg 2 tot 3 dagen bewaren, in de diepvries maximaal 1 maand.

Aardappelen

Wanneer aardappelen groen van kleur zijn, moet je ze absoluut niet gebruiken. De stof solanine, die onder invloed van licht wordt gegenereerd, is giftig. Daarom moeten aardappelen altijd donker (en koel) bewaard worden. Als de aardappelen al kiemen, kan je die kiemen eenvoudig wegschrapen en de aardappelen royaal schillen. Ze zijn zeer geschikt voor het maken van aardappelpuree.

Uien

Als een ui zacht of rot is, moet je die niet meer gebruiken. Groene kiemen van uien kan je net als bieslook of lente-uitjes gebruiken.

Prei

Als prei beschimmeld of slijmerig is, moet je die wegdoen. Als prei er alleen een beetje onsmakelijk uitziet of wanneer alleen de buitenste laag enigszins slijmerig is, snij dan de uiteinden ruim weg en pel dan laag voor laag af tot je aan de goede delen komt.

Vis en gevogelte

Vanwege mogelijke salmonellabesmetting nooit gevogelte consumeren dat over de datum is! En vis sowieso weggooien als die slecht ruikt.

Kaas

In het algemeen geldt: wanneer kaas er anders dan normaal uitziet of anders ruikt, dan kan je die maar beter wegdoen. Als blauwe kaas enigszins naar ammoniak ruikt, kan je de korst wegsnijden. Van binnen is die nog steeds goed, vooral op geroosterd brood.

Boter

Boter hoef je eigenlijk nooit weg te gooien zolang die goed ruikt. Ruikt boter ranzig snij dan de ranzige plekken weg. Houdbaarheidstip: boter laat zich probleemloos invriezen. Je kan boter bijvoorbeeld met gehakte kruiden en specerijen verwerken tot kruidenboter en die in porties invriezen.

Rauw vlees (gevogelte uitgezonderd)

Rauw vlees moet je niet meer consumeren als het vreemd ruikt of als het er groenig uitziet. Overigens biedt gehakt voor bacteriën een betere voedingsbodem dan ander rauw vlees. Gebruik uit voorzorg niets dat over de vervaldatum gaat.

Rauw vlees invriezen

Spoel het vlees af met water, dep het droog en doe het in afgesloten plastic zakken. Overgiet het vervolgens in de zak rijkelijk met zonnebloemolie, totdat het vlees volledig met de olie bedekt is. Dit houdt de zuurstof af die voor afbraak verantwoordelijk is en maakt het vlees niet alleen enkele dagen langer houdbaar, maar ook zachter.

Confiture

Confiture moet je niet meer gebruiken als die beschimmeld is. De bovenste laag wegschrapen volstaat niet: de schimmel is kankerverwekkend. Niet altijd zijn de schimmeldraden zichtbaar en kunnen deze tot ver in de jam zijn doorgedrongen.

Houdbaarheidstip: gebruik in confiture altijd een schoon mes of schone lepel! Verontreinigingen zoals broodkruimels kunnen gemakkelijk gaan schimmelen.