Vitaminen als antioxidanten

Antioxidanten zijn stoffen die in het lichaam vrije radicalen neutraliseren en enzymen reactiveren. Radicalen worden onschadelijk gemaakt doordat antioxidanten binden aan deze radicalen waardoor ze hun reactieve eigenschap kwijtraken. Antioxidanten zijn erg belangrijk voor een gezonde stofwisseling. Hieronder staan de belangrijkste vitamines met een antioxidante eigenschap. Verder wordt uitgelegd hoe de vitamines opgenomen worden en wat er gebeurt bij een deficiëntie.

Vitamine C

De naam van vitamine C is ascorbinezuur. Ascorbinezuur kan door afgifte van een H-atoom ( van de OH-groep links onder) radicalen neutraliseren. Hierdoor ontstaat ascorbaat, de radicaalvorm van ascorbinezuur. De absorptie van ascorbinezuur vindt plaats in de darm. Bij een hoeveelheid van 500 mg of meer ascorbinezuur vindt de absorptie passief plaats door middel van diffusie. Bij een hoeveelheid van 500 mg ascorbinezuur of minder gebeurt dit via natrium-afhankelijk actief transport, namelijk SVCT1 en SVCT2. (SVCT staat voor sodium-dependent vitamin C transporter). Ascorbinezuur kan ook worden omgezet in dehydroascorbinezuur, waarna het via glucose transporters wordt geabsorbeerd. Vervolgens wordt het weer teruggevormd naar ascorbinezuur om in de circulatie terecht te komen. Vitamine C wordt niet in ons lichaam aangemaakt. Sommige dieren kunnen wel vitamine C aanmaken, maar de mens mist hiervoor een enzym.

Deficiëntie

Gevolg van vitamine C deficiëntie is scheurbuik.

Vitamine E

Vitamine E bestaat uit 8 tocopherolen, α-tocopherol) is het meest actief. Vitamine E is “opgelost” in het vet in ons voedsel, en wordt daardoor hiermee geabsorbeerd. Het wordt in het bloed getransporteerd naar het weefsel door chylomicronen. Vanuit de lever wordt vitamine E getransporteerd door VLDL naar het vetweefsel, waar het wordt opgeslagen.

Deficiëntie

Vitamine E deficiëntie vindt vrijwel nooit plaats. Het is echter wel mogelijk bij premature kinderen, omdat vitamine E alleen in het laatste trimester van de zwangerschap de placenta kan passeren. De rode bloedcellen van deze pematuren zijn zeer fragiel en kunnen worden aangetast door vrije radicalen. Dit kan leiden tot lysis van de rode bloedcellen, waardoor haemolitische anemie kan ontstaan.

Vitamine A en Carotenoïden

ß-caroteen in het voedsel kan in ons lichaam worden omgezet in retinol, retinal en in retinezuur. Retinol is vitamine A. Retinol wordt in de darm geabsorbeerd en wordt veresterd met lange vetzuurketens. Het wordt zo getransporteerd naar de lever in chylomicronen. In de lever wordt het opgeslagen. De functies van retinol zijn reproductie en groei. Retinal speelt een belangrijke rol bij het zicht en retinezuur is nodig voor de groei en voor de differentiatie en het behoud van epitheel.

Deficiëntie

Vitamine A deficiëntie kan nachtblindheid tot gevolg hebben.

Therapeutisch gebruik van vitamines met anti-oxidant werking:

• Bij kanker, vrije radicalen kunnen het DNA aantasten.
• Bij ziektes aan de luchtwegen, vrije radicalen kunnen de luchtwegen aantasten.
• Bij hart- en vaatziekten, vrije radicalen kunnen de vaatwand aantasten.