Het mineraal IJzer

IJzer is belangrijk voor ons lichaam en dan met name voor de rode bloedcellen. Het is nodig als onderdeel voor de aanmaak van hemoglobine en geeft dit ook zijn rode kleur. Hemoglobine op zijn beurt zorgt weer voor het transport van zuurstof in ons bloed naar de organen en weefsels. IJzer is een spoorelement en dat wil zeggen dat we er dus maar heel weinig van nodig hebben. Maar dat kleine beetje is dan wel weer heel belangrijk want een tekort aan ijzer betekent ook een tekort aan zuurstof voor onze weefsels en dat zorgt dan weer voor bleekheid en vermoeidheid en zelfs duizeligheid. En dat willen we natuurlijk niet hebben. Verder is ijzer ook belangrijk als bestandsdeel van veel enzymen en ook dat is belangrijk. Enzymen werken als ‘tussenpersoon’. Een enzym verbindt zich in het lichaam met moleculen (vaak uit voeding) die dan ontbonden worden en op die manier opgenomen kunnen worden waar dat nodig is. Zo worden voedingsstoffen in kleine stukjes verkleind en verwerkt. Verder helpt ijzer bij het voorkomen van ziekten, zorgt voor energie en verhoogt de weerstand.

Waar zit het in?

IJzer komt van nature voor in voedselbronnen als: aardappelen, groenten, vlees, vis, peulvruchten, bonen en granen. Een aantal voorbeelden zijn:

• Eidooier
• Peulvruchten zoals erwten, witte en bruine bonen, linzen
• Rood vlees: rundvlees, lever, cornedbeef, lamsvlees
• vis
• Appelstroop en chocopasta
• Volkorenbrood
• Groenten als: broccoli, bloemkool, tomaten, spinazie
• Vruchten als: pompoen, citrusvruchten, abrikozen, rozijnen

Heemijzer en non-heemijzer

Er zijn twee soorten ijzer die voor het lichaam bruikbaar zijn en dat zijn: heemijzer en non-heemijzer. Heemijzer komt voor in bloed en vanzelfsprekend dus ook in vlees. Heemijzer is voor ons lichaam gemakkelijker op te nemen dan non-heemijzer. Non-heemijzer komt uit planten en dus bijvoorbeeld groenten, fruit en daar heeft het lichaam het moeilijker mee om op te nemen. Dat is ook een reden waarom vegetariërs eerder een tekort aan ijzer kunnen krijgen dan vleeseters.

Drinken tijdens de maaltijd kan ijzeropname verhinderen

Dan is het ook nog zo dat de opname van ijzer nog verder geremd kan worden door de invloed van koffie of zwarte thee (cafeïne), rode wijn, thee en druiven (tannine). Wanneer je dus al een ijzertekort hebt is het nooit aan te raden om dergelijke dranken tijdens de maaltijd te drinken. Aan de andere kant is er ook weer iets dat opname juist aanzienlijk bevórdert en dat is vitamine C! Een tekort aan ijzer in je bloed hoeft dus niet altijd te betekenen dat je te weinig ijzerhoudende voeding eet, het kan heel gemakkelijk een andere oorzaak hebben dan dat. Zoals gezegd dus door drankjes tijdens de maaltijd of, doordat het lichaam het gewoon niet kan opnemen door andere oorzaken. Bijvoorbeeld doordat je een dunnedarmoperatie achter de rug hebt, ontstekingen in de dunne darm of de ziekte van Crohn. Ook dan is de opname van ijzer verstoord doordat de darmwand het ijzer niet goed kan absorberen.

Hoeveel ijzer heb je nodig?

Hoeveel ijzer je nodig hebt is ook afhankelijk van je geslacht en je leeftijd. Vrouwen hebben bijvoorbeeld meer ijzer nodig ivm de menstruatie want tijdens het menstrueren verliezen vrouwen 2x zoveel ijzer dan mannen. Ook tijdens de zwangerschap is de behoefte aan ijzer groter dan normaal. Voor zover bekend is een dagelijkse hoeveelheid nodig van 9 mg voor mannen en 15 mg voor vrouwen.

Wat zijn de gevolgen van een tekort?

Wanneer er een tekort aan ijzer is ontstaan dan kan dat zich uiten dmv bloedarmoede, zwakte, duizeligheid en een bleke huid. Dit zijn meestal de symptomen die men het meeste opvalt. Verder kunnen er ook problemen ontstaan in het maag-darmstelsel middels ontstekingen of darmzweren (meestal aan de dikke darm) en soms zelfs tumoren. Daarom ook is het belangrijk dat, wanneer men een ijzertekort blijkt te hebben, wordt uitgezocht hoe dat tekort is ontstaan. Jammer genoeg doen veel huisartsen eerder aan symptoombestrijding, dus schrijven ze al snel staaltabletten voor zodat het ijzertekort weer wordt aangevuld. Beter zou het zijn wanneer de oorzaak wordt gezocht.

Teveel ijzer is ook niet goed

Net zoals men een tekort aan ijzer kan hebben is het ook mogelijk en zeker niet gewenst dat men een teveel aan ijzer heeft. Dit kan gevolgen hebben voor de lever. Ga dus niet op eigen houtje ijzertabletten slikken. Wanneer er een teveel aan ijzer is ontstaan kan er ‘hemochromatose’ ontstaan. Dit is een ijzerstapelingsziekte waarbij al het teveel aan ijzer word opgeslagen in de lever. Ook andere organen kunnen dan aangetast worden. Dit kan levensbedreigend zijn.

Evenwicht is belangrijk

Ga nooit op eigen houtje aan de gang met ijzersupplementen. Ga naar de dokter wanneer je denkt een tekort te hebben en laat een bloedonderzoek doen. Evenwicht is belangrijk als je het over ijzer hebt. Maar, is dat niet met alles zo in het leven? Neem dus je lichaam serieus en behandel het met respect!

En vergeet niet!

IJzer wordt beter door het lichaam opgenomen wanneer het gecombineerd wordt met vitamine C.

Lees verder

• De celademhaling
• Vitamine C ofwel ascorbinezuur
• Vitaminen, mineralen en spoorelementen
• Vitaminesupplementen. Wat is een goede basis?
• Mineralen zijn net zo belangrijk als vitamines