Peper meer dan specerij

Het blijft nog altijd verwonderlijk hoe zo'n gewoon peperkorreltje, dat nu zonder nadenken door de pepermolen gedraaid word, ooit bijna zoveel waard was als goud. De geschiedenis van een specerij, Piper nigrum. Peper is in het Grieks peperi, waarvan het Latijnse piper is afgeleid. Het Griekse woord is via de Perzen, afkomstig uit het Indisch (in het Sanskriet betekent pippalï "zaad van de Spaanse peper"). In het Corpus Hippocratum vinden we volgende woorden: "het Indische geneesmiddel dat de Perzen peperi noemen".
Het is het werk van Hippokrates (rond 400 voor Christus) dat we de oudste vermeldingen van peper in de Grieks-Romeinse literatuur vinden.
De beschrijvingen die de Grieken en de Romeinen van de peperstruik - net als van all andere kruidenplanten - geven, bevatten weinig duidelijke informatie, zijn vaak van middelmatige kwaliteit, onjuist of onnauwkeurig. De enige waarheidsgetrouw aantekeningen dateren uit een latere periode en zijn van de hand van Palladius, die vermeldt dat peper met takken en al wordt geplukt en van Kosmas Indikopleustès, die heeft horen zeggen dat de peperstruik een slingerplant is die rond de bomen omhoog klimt, en die hem met de scheuten van een wijnrank vergelijkt.

Soorten peper in de Oudheid

Na heel wat aarzelingen slagen de schrijvers uit de Oudheid er in drie soorten peper te onderscheiden: enerzijds de piper longum (onze "Spaanse" peper) die uit het noorden van India afkomstig is, en anderzijds de zwarte en de witte peper, die respectievelijk de onrijpe en de rijpe variant zijn van dezelfde piper nigrum (de zwart peper van Linnaeus), die in het zuiden van India groeit, met name aan de kust van Malaba en op Sri Lanka.

Gepeperde verhalen

De schrijvers uit de Oudheid vertellen ook graag prachtige, soms zelfs angstaanjagende legenden. Zo vertelt Filostratos (3de eeuw) dat in het noorden van India hoge peperbomen groeien waarvan de top onbereikbaar is voor de mens. De Indiërs bakenen rond de bomen kleine gebieden af waarin ze de onder aan de boom geoogste peper als waardeloze vruchten rondstrooien; de apen, die dit alles vanuit hun hoge onbereikbare positie hebben gadegeslagen, imiteren 's nachts dit werk van de Indiërs, plukken de rond de boom geslingerde takken en gooien hun oogst onder de boom. 's Ochtends verzamelen de Indiers dan al de peper die ze zonder zich te vermoeien, tijdens hun slaap, hebben geoogst. In verband met de witte en de zwarte peper vertelt Isidorus van Sevilla dat gevaarlijke slangen de bossen met peperbomen bewaken en dat de inboorlingen die in brand steken als de peper rijp is, waardoor de peper een zwarte kleur krijgt.

Medicinale werking van peper volgens Dodoens en Nijlandt

Dodoens in zijn Cruydt^Boeck schrijft 'Peper in die sausen vermenght gheeft der spijsen goeden smaeck/ ende doet appetijt hebben ende die spijsen wel verteeren. Peper inghenomen doet oock water lossen/ ende tverdrijft die winden ende weedom van den buyck/ alsmen daer toe Laurus bladeren oft Comijn neempt. Item het es oock goet tseghen alle vergiftheyt ende tseghen alle beten ende steken van fenijnnige ende ghiftighe ghedierten/ ende daer om worddet oock in die Teriakele compositien vermenght'.
Als eetlustopwekkend en spijsverteringsbevordend wordt hij ook nu nog erkend en ontsmettend is Piper nigrum zeker ook wel.

In de Nederlandse herbarius uit 1682 wordt peper voorgeschreven voor een 'verkoude en vochte maegh, voor Buyckpijn en voor duisterheid van het gezicht en andere gebreken uit overvloedige vochtigheden en winden ontstaan”. Al verwijst de schrijver Petrus Nijlandt dan wel naar beroemde voorgangers uit de Oudheid zoals Dioscorides en Galenus.

Als medicijn wordt de peperkorrel in Europa niet meer gebruikt en ook mythische verhalen worden er niet meer over verteld, maar een grootse geschiedenis heeft het korreltje wel achter de rug en in de keuken is het zonder meer de meest gebruikte specerij.
© 2011 - 2024 Herborist, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Pepers: een specerij apart!Pepers: een specerij apart!Peper is een specerij dat elke kok in zijn keuken heeft staan. Logisch, want het smaakt bijna overal bij! Niet alleen in…
Specerij: peperPeper is waarschijnlijk het meest gebruikte specerij, peperkorreltjes zijn er in verschillende kleuren, zwart, wit, groe…
Zwarte peper: gezondheidsvoordelen en voedingsstoffenZwarte peper: gezondheidsvoordelen en voedingsstoffenZwarte peper is een in de keuken gebruikte specerij. Peper groeit als bessen aan de zwartepeperplant of Piper nigrum. Pe…
Peper, die pittige specerijPeper brengt menig gerecht op smaak. De pittige specerij is niet meer weg te denken uit de keuken. Naast het bekende geb…

Antioxidanten en pure chocola, hoe gezond is het?Chocola is goed voor je en chocolade is het nieuwe superfruit. We kennen die kreten allemaal wel, maar hoe waar is het d…
Teunisbloemolie voor uw gezondheidTeunisbloemolie voor uw gezondheidTeunisbloemolie wordt gewonnen uit de teunisbloem. Teunisbloemolie heeft enkele zeer bijzondere geneeskrachtige eigensch…
Bronnen en referenties
  • Specerijkelijk. De Specerijenroute.
  • Afbeelding: BIBLIOTHEQUE NATIONALE / BRIDGEMAN ART LIBRARY Pepper was once a gift fit for kings; above, a French manuscript illustration from the early 15th century shows both harvesting and royal presentation.
  • De Botanica in de Zuidelijke Nederlanden.
  • Herba. Vakblad van de herboristenvereniging. http://www.herboristen.be/
  • http://www.saudiaramcoworld.com/issue/200801/where.the.pepper.grows.htm
Herborist (762 artikelen)
Gepubliceerd: 26-07-2011
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Gezonde voeding
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.