Het mineraal: Jodium

Jodium is een mineraal, of eigenlijk een sporenelement, dat maar met kleine hoeveelheden in ons lichaam nodig is. Maar, dat wil niet zeggen dat het niet belangrijk is, integendeel. De schildklier is een klein maar heel belangrijk orgaan dat een belangrijke bijdrage levert aan onze lichaamscellen. Te weinig jodium in het lichaam kan leiden tot struma of krop, maar een teveel aan jodium is ook weer niet wenselijk. Dit wijst er maar weer eens op dat een controle van het vitamine- en mineralengehalte in ons lichaam zo af en toe helemaal geen slecht idee zou zijn.

Jodium is nodig bij de vorming van schildklierhormonen

Voor de schildklier is jodium heel belangrijk als bouwsteen voor de schildklierhormonen die weer belangrijk zijn voor een goede werking van de lichaamscellen. Bovendien regelen deze hormonen bij volwassenen ook nog eens de hartslag en de bloeddruk.
Bij kleine kinderen of jongvolwassenen is het zo mogelijk nog belangrijker. Hier spelen de schildklierhormonen ook een rol bij de groei van botten, spieren en zenuwstelsel, en dan vooral het hersenweefsel. Een tekort is dan ook niet wenselijk.

Hoeveel jodium hebben we nodig?

Volgens de aanbevelingen van de Wereld Gezondheids Organisatie, de WHO, moeten pasgeborenen en kinderen minimaal dagelijks 50 tot 120 mcg jodium opnemen en vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven 200 mg. Voor volwassenen in het algemeen staat het op 150 mcg.

Jodium tekort

Wanneer de aanvoer van jodium niet voldoende is voor de schildklier zal deze als eerste buffer proberen het benodigde jodium uit het bloed te halen zodat de jodiumreserves op die manier toch op peil blijven. Wanneer het tekort ondanks deze noodmaatregel toch aanhoudt en de reserves slinken ontstaat er een gebrek of ook wel genaamd: Hyperthyreoïdie. Omdat de schildklier harder moet werken om toch nog hormonen te kunnen produceren begint deze op te zwellen wat op den duur weer kan leiden tot struma of krop. Krop is een zwelling in de hals die soms niet eens zichtbaar is maar die ook flinke omvang kan aannemen. Een licht geval van Hyperthyreoïdie kan op zijn beurt weer een vertraagde cel werking ten gevolge hebben. De klachten die dan optreden zijn: sloomheid, lusteloosheid, tragere hartslag, verminderd libido, kouwelijkheid, haaruitval, droog haar, depressiviteit, slechthorendheid en/of een gewichtstoename.

Zwangere vrouwen en kleine kinderen moeten extra opletten

Je snapt wel dat men er niet altijd even snel achter is dat al deze symptomen aan een verminderde schildklierfunctie te danken is want deze symptomen komen ook bij andere aandoeningen voor wat dus voor verwarring of late herkenning kan werken. Bij een vermoeden van een te laag jodium gehalte kun je altijd aan de arts vragen voor een bloedonderzoek. Gelukkig is het allemaal nog terug te draaien met een toevoeging van voldoende jodium. Wanneer de jodium aanvoer weer stabiel is zullen de symptomen na enkele weken al weer gaan afnemen. Voor zwangere vrouwen, pasgeborenen en kleine kinderen kunnen de gevolgen echter veel groter zijn omdat deze groepen meer jodium nodig hebben dan de normale volwassene. Een ernstig jodiumtekort kan bij de risicogroepen leiden tot groeivertragingen en/of tot een onomkeerbare aantasting van de hersenontwikkeling. Ook wordt het risico op vroeggeboorte, miskramen en doodgeboorte groter.

Hielprik

De hielprik, ook wel PKU-test genoemd, kan een ernstig tekort bij een pasgeborene al snel opsporen. Oplossen doet het probleem dan niet gelijk maar wanneer het kind dan een levenslang streng dieet volgt kunnen de kansen op een normale ontwikkeling weer toenemen. Vaak vinden we het zielig voor onze baby dat hij of zij al zo snel een prikje krijgt, maar wanneer je weet hoe belangrijk het is om vroegtijdig achter een tekort te komen vergoed dat wel veel.

Voedingsmiddelen met jodium

De enige natuurlijke bron van jodium is alleen maar te vinden in producten uit de zee zoals vis, kelp en zeewier. Daarom ook, is 2 tot 3 keer vis eten per week aan te raden. Kleine hoeveelheden jodium vinden we ook terug in brood en aanverwanten door het gebruik van gejodeerd bakkerszout. Ook wordt er gejodeerd keukenzout verkocht. Het is aan te raden dit soort zout te gebruiken i.p.v. normaal keukenzout. Voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven zou een supplement waarin jodium zit waarschijnlijk geen slecht idee zijn. Zeker niet aan te bevelen is het om meer zout te gaan gebruiken omdat we dan weer een teveel aan natrium in het lichaam krijgen wat kan leiden tot verhoogde bloeddruk, en dat is zeker iets dat voor zwangere vrouwen al helemaal uit den Boze is. Wat ook zinvol kan zijn is om kinderen tot 3 jaar een supplement van 50 tot 100 mcg jodium te geven. Maar voordat je zoiets doet kun je beter altijd overleggen met de arts.

Een teveel aan jodium. Is dat ook mogelijk?

Normaal gesproken niet omdat de schildklier vanzelf minder op gaat nemen of om gaat zetten als de aanvoer te hoog is. Maar, er zijn natuurlijk altijd weer uitzonderingen zoals premature baby’s bij wie veel jodiumhoudende antisceptica wordt gebruikt of ouderen met een schildklierafwijking. Bij deze uitzonderingen treed dan een Hyperthyreoïdie op met als gevolg: snellere hartslag, hoge bloeddruk, overmatig zweten, nervositeit, slecht slapen wat dan weer het risico op een hartaanval verhoogt.

Samengevat

Uit het bovenstaande blijkt maar weer eens dat mineralen en zelfs spoorelementen geen kleinigheidjes zijn maar belangrijke stoffen waar ons lichaam beslist niet buiten kan maar ook zeker geen teveel van moet hebben. De symptomen van een teveel of te weinig aan vitamines, mineralen of spoorelementen lijken ook in dit geval weer veel op algemene symptomen waardoor er misschien niet zo snel aan mineralen tekort of teveel wordt gedacht. Zelfs niet door de arts. Twijfel je eraan of je wel genoeg vitamines en mineralen binnenkrijgt, vraag dan eens aan de arts om een controle.

Lees verder

• Het mineraal IJzer
• Het mineraal Magnesium
• Het mineraal: Chroom
• Het mineraal: Koper