Wortelen: Voordelen voor gezondheid van wortels

Wortelen zijn het hele jaar door verkrijgbaar. Deze veelzijdige groenten zijn rauw, gestoomd, gekookt en geroosterd eetbaar. Mensen verwerken wortels in onder andere hartige gerechten, puree, salades en cakes. Verder zijn ook wortelsappen verkrijgbaar. Wortelen bevatten enorm veel voedingsstoffen en daarom biedt deze groente veel voordelen voor de gezondheid. De antioxidanten in wortels helpen bijvoorbeeld beschermen tegen kanker en verder beschermen ze ook tegen een hoge bloeddruk. Daarnaast is het zijn wortels goed voor de ooggezondheid. Te veel wortels consumeren is echter ongezond.

• Voedingswaarde van wortels
• Rauw
• Gekookt
• Antioxidanten en de kleur van wortels
• Voordelen voor gezondheid door consumptie van groenten
• Bloeddruk
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Immuunfunctie
• Kanker
• Ogen
• Tips bij het aankopen, verwerken en eten van wortelen
• Risico's

Voedingswaarde van wortels

Rauw

100 gram rauwe wortelen bevatten volgende voedingsstoffen:

• calorieën: 41
• totaal vet: 0,2 gram, 0 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• natrium: 69 mg, 3 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• totaal koolhydraat: 9,6 gram, 3 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• voedingsvezels: 2.8 gram, 11 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• suiker 4,7 gram
• eiwit: 0,9 gram, 2 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• vitamine A: 334 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• vitamine C: 10 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• calcium: 3 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• ijzer: 2 % van de aanbevolen dagelijkse inname

Gekookt

100 gram gekookte wortelen heeft de volgende voedingsstoffen aan boord:

• calorieën: 35
• totaal vet: 0,2 gram, 0 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• natrium 58 mg: 3 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• totaal koolhydraat 8,2 gram, 3 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• voedingsvezels: 3 gram: 12 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• suiker 3,5 gram
• eiwit: 0,8 gram, 2 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• vitamine A: 341 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• vitamine C: 6 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• calcium: 3 % van de aanbevolen dagelijkse inname
• ijzer: 2 % van de aanbevolen dagelijkse inname

Antioxidanten en de kleur van wortels

De antioxidant bètacaroteen geeft wortels een fel oranje kleur. Bètacaroteen wordt opgenomen in de darm en omgezet in vitamine A tijdens de spijsvertering. Wortels zijn in verschillende kleuren verkrijgbaar, zoals paars, geel en rood. Deze bevatten een verscheidenheid aan antioxidanten die hen hun kleur geven. Zo bevatten paarse wortelen anthocyanine en zijn rode wortels rijk aan lycopeen.

Voordelen voor gezondheid door consumptie van groenten

Bloeddruk

Een wortel bevat veel kalium. Vóór vijftigjarige leeftijd hebben mannen 38 gram vezels per dag nodig en vrouwen 25 gram. Na deze leeftijd hebben vrouwen 21 gram per dag nodig en mannen 30 gram. De aanbevolen inname van kalium is 4.700 mg. Een vezelrijk dieet met meer kalium en minder natrium (zout) is aanbevolen zodat mensen beschermd zijn tegen een hoge bloeddruk en hartziekten. Wortelen bieden een goede balans van deze voedingsstoffen.

Diabetes mellitus (suikerziekte)

De antioxidanten en fytochemicaliën in wortels helpen bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Ongeveer een kwart van de koolhydraten in wortels bestaat uit suiker, maar de hoeveelheid koolhydraten in wortels is wel relatief klein. De glycemische index van wortelen is 39, wat betekent dat de impact op de bloedsuikerspiegel vrij laag is. Wortelen zijn daarom goed voor mensen met diabetes mellitus (suikerziekte).

Immuunfunctie

Wortelen bevatten vitamine C, een antioxidant. Dit helpt het immuunsysteem te versterken en ziekten te voorkomen. Vitamine C vermindert bijvoorbeeld de ernst en verkort tevens de duur van een verkoudheid.

Kanker

Diverse carotenoïden in de voeding hebben en preventieve werking ten opzichte van kanker. Deze stoffen hebben namelijk een antioxiderende werking doordat ze de hoeveelheid vrije radicalen in het lichaam verminderen.

Dikkedarmkanker
De consumptie van meer bètacaroteen vermindert het risico op darmkanker. Dit blijkt uit een Japans onderzoek dat verscheen in februari 2014 in het wetenschappelijk tijdschrift “International Journal of Clinical Oncology”.

Leukemie
Een studie uit 2011 waarvan de resultaten verschenen in “Journal of Medicine Food” onthulde dat wortelsapextract leukemiecellen kon doden en hun progressie kon remmen.

Longkanker
Wortelen bevatten bètacaroteen, hetgeen het risico op longkanker vermindert. Een meta-analyse die in 2008 werd gepubliceerd in The American Journal of Clinical Nutrition”, toonde aan dat mensen met een hoge inname van verschillende carotenoïden 21% minder kans hebben op het krijgen van longkanker in vergelijking met mensen die dat niet deden. Wel zijn de resultaten gebaseerd op de inname van diverse bètacarotenoïden, en niet op één enkel carotenoïde.

Prostaatkanker
Het eten van voeding die rijk is aan carotenoïden verlaagt vermoedelijk het risico op prostaatkanker, maar er is anno oktober 2020 meer wetenschappelijk bewijs nodig.

Ogen

Wortelen bevatten vitamine A, hetgeen goed is voor de ooggezondheid. Een vitamine A-tekort leidt tot xeroftalmie, een progressieve oogziekte die het normale gezichtsvermogen schaadt en mogelijk leidt tot nachtblindheid. Personen die nachtblind zijn, hebben problemen om te zien bij weinig licht of in de duisternis. Een gebrek aan vitamine A is één van de belangrijkste vermijdbare oorzaken van blindheid bij kinderen. Een vitamine A-tekort is echter zeldzaam in westerse landen. Het eten van wortelen draagt echter bij tot de vitamine A-inname en voorkomt een tekort. Wortelen bevorderen met andere woorden de ooggezondheid en zijn ooggezonde groenten.

Tips bij het aankopen, verwerken en eten van wortelen

Wortels zijn het hele jaar door te vinden in supermarkten. Ze zijn vers, bevroren, ingeblikt of gebeitst verkrijgbaar. Mensen bewaren de groenten best in de koelkast in een afgesloten plastic zak. Als het loof nog steeds aan de bovenkant van de wortel zit, is het belangrijk dit eerst te verwijderen alvorens ze te bewaren in de koelkast omdat het loof anders vocht en voedingsstoffen uit de wortel haalt. Wortelen moeten verder worden geschild en gewassen voor consumptie.

Risico's

De overconsumptie van vitamine A is giftig. Mensen krijgen hierdoor een lichtoranje huidskleur, maar dit is niet schadelijk voor de gezondheid. Een overdosis van vitamine A komt vrijwel niet voor door het eten van voedingsmiddelen rijk aan vitamine A, maar wel door het nemen van supplementen. Mensen die medicijnen gebruiken die zijn afgeleid van vitamine A mogen geen grote hoeveelheden wortelen eten, omdat ze kunnen leiden tot hypervitaminose A (een overdosis vitamine A). Voorbeelden van deze medicijnen zijn:

• acitretine voor de behandeling van psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers.
• isotretinoïne (Roaccutane) voor de behandeling van acne (huidaandoening met ontsteking van talgklieren)

Lees verder

• Antioxidanten in voeding: Belang & bronnen van antioxidanten
• Vitaminen en mineralen: Functie, tekort & overmatige inname
• Wortelen: Groenten die ooggezondheid bevorderen
• Voeding en ooggezondheid: Goede voedingsmiddelen voor ogen
• (Boven)ooglidcorrectie: Voor, tijdens en na de operatie