(Con)natale tanden bij pasgeboren baby's

(Con)natale tanden zijn tanden die al aanwezig zijn bij de geboorte van de baby. Het komt niet heel vaak voor en heeft een prevalentie van één op tweeduizend pasgeboren baby's. (Con)natale tanden mogen niet verward worden met neonatale tanden. Neonatale tanden zijn tanden die tijdens de eerste maand na de geboorte doorbreken. (Con)natale tanden kunnen verschillende oorzaken hebben en kunnen na de geboorte zorgen voor een aantal moeilijkheden. Om die reden is het soms noodzakelijk om de natale tanden te laten behandelen. Tenslotte kunnen natale tanden een verwijzing zijn naar een onderliggend medisch probleem. Vroeger werden deze tanden dan ook gezien als een slecht voorteken met vaak nare gevolgen voor het kind.

• Wat zijn (con)natale tanden?
• Vorming tanden tijdens zwangerschap
• Oorzaken (con)natale en neonatale tanden bij baby's
• Onderliggende medische oorzaken bij (con)natale tanden
• Diagnose en mogelijke complicaties bij (con)natale tanden
• Behandeling van (con)natale tanden bij de pasgeboren baby
• Betekenis van (con)natale tanden bij baby's in het verleden

Wat zijn (con)natale tanden?

(Con)natale tanden worden soms ook foetale tanden genoemd. Deze tanden zijn al onmiddellijk bij de geboorte aanwezig in de mond van de pasgeborene. Deze natale tanden zijn meestal melktanden die behoren tot het melkgebit van de baby en die al groeiden terwijl de baby nog in de baarmoeder lag. (Con)natale tanden komen vaker voor bij meisjes dan bij jongens. In de meeste gevallen worden er bij de geboorte maximum twee tanden waargenomen.

Locatie en vorm (con)natale tanden

In 85% van de gevallen betreft het de tijdelijke centrale snijtanden in de onderkaak en in 11% van de gevallen zijn het de centrale snijtanden in de bovenkaak. Meestal komt de locatie overeen met de doorbraak van de tijdelijke gebitselementen of van het melkgebit. Slechts in 1% tot 10% gaat het om overtollige gebitselementen. De meeste natale tanden hebben een afwijkende vorm en het glazuur is vaak niet volledig gevormd. Tenslotte hebben ze vaak een onderontwikkelde wortelstructuur waardoor de tanden vaak los en wiebelig in het tandvlees staan.

Vorming tanden tijdens zwangerschap

De vorming van de tanden en dus ook stoornissen in de tandvorming gebeurt al tijdens de zwangerschap. De dentale rand en de lippen ontstaan in de zesde week van de zwangerschap uit een ectodermale verdikking op het stomadeum. Uit deze dentale rand ontwikkelen zich tien orale kiemen die zich tot melktanden ontwikkelen. Dit gebeurt in de zevende week. In de tiende week ontstaan de kiemen voor de blijvende tanden. Tenslotte vormt het tandglazuur zich in de veertiende week van de foetus. Ontwikkelingsstoornissen in de tanden kunnen zich dan ook in die periode van de zwangerschap voordoen.

Oorzaken (con)natale en neonatale tanden bij baby's

Over de mogelijke oorzaken van de heel premature eruptie van de (con)natale en neonatale tanden werden verschillende discussies gevoerd maar zonder éénduidig antwoord. Mogelijke oorzaken die werden aangegeven waren de volgende namelijk:

• Vitaminetekort
• Hormonale of endocriene stoornissen
• Erfelijke factoren
• Omgevingsfactoren zoals onder andere vergiftiging met PCB's
• Trauma tijdens de geboorte
• Infectie na verwonding van het tandvlees
• Hogere leeftijd van de moeder
• Lager geboortegewicht foetus
• Oppervlakkige kiemligging
• Folliculitis
• Osteomyelitis
• Syfilis congenita
• Pyelitis

Onderliggende medische oorzaken bij (con)natale tanden

In de meeste gevallen is er geen verband tussen de natale tanden en andere ziekten maar in sommige gevallen kunnen (con)natale tanden wel gelinkt worden met andere syndromen waaronder de volgende namelijk:

• Het Ellis-van Creveld syndroom
• Het Hallermann-Streiff syndroom
• Het Pierre Robin syndroom
• Het Sotos syndroom

Diagnose en mogelijke complicaties bij (con)natale tanden

De diagnose wordt meestal onmiddellijk bij de geboorte gesteld door de zorgverlener tijdens het eerste onderzoek van de baby. Indien er natale tanden worden gediagnosticeerd, zal de baby in het algemeen verder onderzocht worden door een tandarts in verband met mogelijke complicaties. Volgende complicaties kunnen zich voordoen namelijk:

• Het inslikken of aspireren van de tand bij een verhoogde mobiliteit
• De ziekte van Riga-Fede. Dit zijn ulceraties aan de onderzijde van de tong. De tong raakt beschadigd doordat het bij het slikken tussen de kaken en de (con)natale tanden terechtkomt.
• Voedselweigering van de baby door pijn
• Pijn bij borstvoeding en/of tepelontsteking bij de moeder

Indien nodig zullen er tandheelkundige röntgenfoto's worden genomen. Bij tekenen van ziekte of syndromen die kunnen gelinkt worden met de natale tanden zullen de nodige testen worden afgelegd.

Behandeling van (con)natale tanden bij de pasgeboren baby

Bij verhoogde mobiliteit van de natale tanden moeten de tanden vanwege de complicaties verwijderd worden. Er wordt wel aangeraden om pas over te gaan tot tandverwijdering na de tiende levensdag. Na verwijdering van de tand(en) is een periodieke controle door de tandarts-pedodontoloog aan te bevelen. Indien er zich geen complicaties voor doen, wordt er afgeraden om de tand(en) te verwijderen omdat in 90% van de gevallen de tand(en) tot het melkgebit behoren en normaal kunnen functioneren tot aan de tandenwissel.

Betekenis van (con)natale tanden bij baby's in het verleden

In veel culturen werden (con)natale tanden in verband gebracht met bijgeloof. Zo werd er in onder andere Zweden lang geloofd dat een pasgeborene met natale tanden genezende krachten kon bezitten. Er werd genezing verwacht wanneer er bijvoorbeeld een gewonde vinger in de mond van de baby werd geplaatst. Daarentegen werd in veel landen waaronder Polen, Afrika, Indië en China vroeger aan het verschijnsel dat er baby's met (con)natale tanden werd geboren een slecht voorteken toegeschreven. Uit angst werd er in Afrika veel kinderen zelfs gedood. Tenslotte zien we in de folklore van veel landen dat pasgeboren baby's die met tanden geboren werden, voorbestemd waren om vampier te worden.