Ongehoorzaamheid bij peuters - hoe ga je hiermee om?

Wanneer je kind de peuter-leeftijd bereikt zul je voor het eerst te maken krijgen met ongehoorzaamheid. De meeste ouders noemen dit de “peuter puberteit”. Wat gebeurt is dat je peuter een eigen wil aan het ontwikkelen is en zich dus meer gaat verzetten tegen de wensen van zijn/haar ouders.

Waarom zijn kinderen nu ongehoorzaam?

Peuters zijn op zoek naar de grenzen en willen dingen uitproberen. Wanneer ouders “nee” zeggen of “niet doen” vatten peuters dit op als een uitdaging, alsof het om een spelletje gaat. Kinderen doen graag dingen die aandacht opleveren, zelfs als het gaat om negatieve aandacht. Wanneer ouders niet consequent zijn in hun reacties, kunnen kinderen hiervan in de war raken. Ben je wel consequent, dan weet je kind wat je van hem/haar verwacht en ook wat je kind van jou kan verwachten.

Hoe voorkom je ongehoorzaam gedrag nu?

1. Maak je huis peuterveilig: zorg ervoor dat je huis zo ingericht is dat er maar een paar dingen zijn waarvoor “afblijven” geldt. Zo hoef je minder “nee” te zeggen. Berg waardevolle en breekbare spullen op buiten zicht en bereik van je peuter. Breng ook kinderveilige sluitingen aan op laden of kastjes waar je peuter niet bij mag komen, en houdt deuren naar minder veilige vertrekken gesloten.
2. Zorg voor voldoende speelgoed en bezigheden. Als je peuter genoeg bezigheden heeft om zich te vermaken, heeft het minder tijd om lastig te worden – het hoeft geen duur speelgoed te zijn – bv. Een kartonnen doos of wat plastic bekers. Neem ook wat speelgoed mee als je met je kind op stap gaat, zodat het wat te doen heeft.
3. Moedig gewenst gedrag aan: Geef je kind complimentjes als het iets goed doet, bv. lekker spelen, zich goed gedragen, etc.

Hoe kun je je kinderen leren om grenzen te stellen?

Stel dat je peuter iets doet wat het niet mag, doe het volgende:

• Kijk je kind aan op ooghoogte
• Houdt zijn/haar handen vast en zeg met kalme en overtuigende stem “nee”, terwijl je je hoofd erbij heen en weer schudt.
• Vertel kort waar je kind mee moet stoppen en leg ook uit wat bijvoorbeeld dan wel mag.
• Doet je kind wat je hebt gevraagd/gezegd, prijs het daarvoor
• Mocht je kind juist gaan protesteren, geef hier dan geen aandacht aan. Wacht af tot je kindje rustiger wordt en probeer hem/haar dan af te leiden.

Hoe ga je om met de ongehoorzaamheid?

Zet je instructies kracht bij met een logische consequentie

Blijf niet steeds waarschuwen zonder dat er iets gebeurt. Als je kind niet doet wat je zegt, moet hier wel een consequentie op volgen, kies hierbij iets dat logisch is en bij de straf past. Stop bijvoorbeeld het spel of activiteit waar je kind mee bezig is of pak het speelgoed af. Leg ook uit waarom je dit doet en gebruik hiervoor niet teveel woorden. Als je de consequentie 5-10 minuten uitvoert is al voldoende. Als je kindje hierbij gaat protesteren of smeken, niet reageren. Ga ook niet in discussie en geef geen nieuwe argumenten. Voer gewoon weer de consequentie uit.

Help je kind weer op gang

Zodra de tijd van de consequentie om is kun je het speelgoed weer terug geven of je kindje weer op gang helpen met zijn spel of activiteit. Je geeft zo je kindje de kans om zich goed te gedragen. Mocht je kindje echter het ongewenste gedrag voortzetten voer dan weer dezelfde consequentie uit, maar dan langer.

Zo nodig: even stillzitten of een time-out

Mocht het uitvoeren van de consequentie niet helpen of je kindje blijft gewoon doorgaan met zijn/haar ongewenste gedrag, kies dan voor een aanpak die “even zitten” heet. Vertel je kind hierbij wat het fout heeft gedaan en benoem ook het gevolg “nu moet je even stil zitten”. Zet je kindje dan even apart op een stoel of kleed en zeg rustig en overtuigend dat hij/zij hier even moet blijven staan of zitten voor het weer verder mag spelen. Je kunt er bij blijven zitten, maar schenk dan geen aandacht aan je kind, kijk bevoorbeeld even een andere kant op. Mocht het op deze manier ook niet lukken, dan kun je de “time-out” methode toepassen. Zeg hierbij ook duidelijk wat je gaat doen en waarom. Time-out houdt in dat je je kindje even uit de situatie / omgeving haalt en naar een saaie ruimte brengt waar het dan even moet staan/zitten. Zeg hierbij ook dat je kind een minuut lang stil moet zijn voordat zij/hij weer naar binnen mag. Probeer hierbij rustig en standvastig te blijven, hoe heftig je kind misschien ook protesteert. Je zou hierbij ook een kookwekker kunnen gebruiken om de tijd bij te houden. Het zal de eerste keren zeker moeite kosten om dit volt e houden, maar na een paar keer zul je toch ervaren dat je kindje hierop zal reageren en dat het steeds minder nodig is.

Breng na het stil zitten of de time-out je kindje weer naar de omgeving/activiteit waar het speelde en help hem/haar de bezigheid weer op te pakken. Lukt dit, vergeet dan niet je peuter ervoor te prijzen.

Al met al zal het niet makkelijk zijn om al deze methodes toe te passen, maar onthoudt: de aanhouder wint!