Chemotherapie tijdens de zwangerschap is niet schadelijk

Het zal je maar overkomen. Je bent zwanger en er wordt kanker vastgesteld. Daar waar zwangerschappen vroeger wel eens afgebroken werden door deze diagnose, is er goed nieuws: vanaf 14 weken zwangerschap mag chemotherapie toegepast worden zonder schadelijke gevolgen voor de foetus. Zo blijkt uit een onderzoek aan de K.U.Leuven.

Diagnose

Kankersymptomen worden soms verhuld door de lichamelijke veranderingen die optreden tijdens de zwangerschap. Hierdoor kan de diagnose vaak pas in een ver gevorderd stadium vastgesteld worden. De meest voorkomende kankers tijdens een zwangerschap zijn borstkanker en hematologische kankers.
Onderzoek toonde aan dat het afbreken van de zwangerschap geen verbetering in vooruitzichten meebrengt voor vrouw: de ziekte kent hetzelfde verloop. De zwangerschap hoeft dan ook niet afgebroken te worden door een kankerdiagnose mits de juiste behandeling. Het is uiteraard belangrijk dat het behandelingsplan opgesteld wordt door een multidisciplinair team waarbij de veiligheid van de foetus op de eerste plaats komt. Chemotherapie kan vanaf 14 weken veilig toegediend worden.

Europees onderzoek

De studie aan de K.U.Leuven kadert in een breder Europees onderzoek waarbij 503 vrouwen gevolgd worden. Een 70-tal kinderen worden door onderzoekers aan de K.U.Leuven op verschillende tijdstippen onderzocht.

• Pasgeborenen: gestandaardiseerd klinisch neurologisch onderzoek
• 18 maanden: Bayley score
• 6 jaar: IQ-test, audiometrie, neuropsychologische test batterij voor werkgeheugen en attentie
• 9 jaar: idem 6 jaar + Evoked Related Potentials test
• Daarna: 3-jaarlijkse controle

Op ieder evaluatiemoment gebeurt ook een onderzoek van het hart via electrocardiografie en echocardiografie.

Placenta als filter

Een van de belangrijkste resultaten van dit onderzoek is dat vastgesteld kon worden dat de fractie chemotherapie die de foetus bereikt zeer beperkt is. Er kon aangetoond worden dat de placenta als filter optreedt en zo de foetus beschermt tegen de toxische invloed van de chemotherapie.

Resultaten

De moeders werden tijdens de zwangerschap behandeld met chemotherapie, al dan niet gecombineerd met radiotherapie of chirurgie, voor uiteenlopende tumortypes. De gemiddelde leeftijd van de betrokken kinderen is iets meer dan 2 jaar. 47 van de 70 onderzochte kinderen werden te vroeg geboren. De gemiddelde zwangerschapsduur bij de geboorte van de kinderen was 36 weken. Er waren 2 tweelingzwangerschappen.
De eerste resultaten over 70 kinderen die 18 maanden of ouder zijn, zijn geruststellend. Kinderen die prenataal blootgesteld worden aan chemotherapie doen het even goed als hun leeftijdsgenoten die niet werden blootgesteld. Bij de geboorte vertonen ze niet meer afwijkingen dan andere baby’s en hun verdere ontwikkeling is vergelijkbaar met de gemiddelde ontwikkeling van andere kinderen.
Er werd slechts bij 1 tweeling een ontwikkelingsstoornis vastgesteld, dewelke allicht te wijten is aan een vroeggeboorte (33 weken). Onderzoekers pleiten er dan ook voor om, wanneer dit niet echt nodig is, de geboorte niet in te leiden maar de zwangerschap tot minstens 37 weken verder te zetten.

Beter adviseren

Dit onderzoek is van groot belang omdat het toelaat zwangere vrouwen met kanker beter te adviseren. Omdat de resultaten positief zijn, kunnen de vrouwen gerustgesteld worden. Afbreken van de zwangerschap omwille van kankerdiagnose is niet meer nodig en patiënten hoeven niet meer te vrezen voor eventuele negatieve gevolgen voor hun kind.

Lange termijn

Tot op heden werden kinderen met een gemiddelde leeftijd van 2 jaar onderzocht. Onderzoekers wijzen op het belang van de verderzetting en uitbreiding van dit project. Andere gevolgen, zoals effecten op de vruchtbaarheid en het risico op ontwikkeling van kankers op latere leeftijd zijn nog niet bekend. Het zal pas binnen een tiental jaar zijn dat kan vastgesteld worden dat prenatale blootstelling aan chemotherapie ook in latere levensfasen niet schadelijk is.

De resultaten van dit onderzoek werden voorgesteld op de European Multidisciplinary Cancer Conference in september 2011 in Stockholm.

Lees verder

• Antwerpse wetenschappers ontdekken obesitas-gen