Hormoongebruik bij transmannen

Bij het gebruik van hormonen kan worden gekozen tussen spuiten, smeren en pillen slikken. Voordat er kan worden begonnen met hormonen wordt er een medisch onderzoek afgenomen.

Onderzoeken

Voordat er begonnen kan worden met hormonen wordt er een bloed- (en eventueel urine-) onderzoek gedaan. De uitslag hiervan duurt ongeveer twee a drie weken. Hierbij wordt onderzocht of er lichamelijke bezwaren zijn. Indien dit het geval is kan de behandelend arts besluiten te beginnen met een lagere dosis. Bij ziekten zoals nieraandoeningen, hart- & vaatziekten, epilepsie of migraine is medische controle noodzakelijk.

Eerste recept

Bij het gebruik van hormonen kan gekozen worden tussen spuiten, pillen en gel. Nadat een toedieningsvorm is gekozen zal de endocrinoloog/gynaecoloog het eerste recept uitschrijven. Het recept kan vervolgens bij de apotheek opgehaald worden. Niet alle apotheken hebben testosteron op voorraad.

Spuiten

Als er gekozen wordt voor spuiten, is het belangrijk dat er geen angst voor naalden is. Vaak wordt het de eerste paar keer voor gedaan door een arts of assistent. Sommige transmannen kiezen er voor dit altijd door een arts of assistent te laten doen. In de eerste dagen na een spuit kan er spierpijn of stijfheid worden ondervonden op de plek van het spuiten. Het is verstandig de vloeistof eerst op lichaamstemperatuur te laten komen, voordat het in de bil- of bovenbeenspier wordt gespoten. Een van de voordelen van spuiten is dat het in het begin sneller resultaat geeft.

De twee meest gebruikte hormonen voor het spuiten zijn: sustanon en nebido. Bij sustanon wordt er eens in de twee a drie weken gespoten. Bij nebido wordt er eens in de tien tot veertien weken gespoten. Het voordeel van nebido is dat het een gelijkmatiger effect heeft en er minder vaak gespoten hoeft te worden. Het nadeel echter is dat het veelal niet wordt vergoed door de zorgverzekering.

Pillen

De meest gebruikte pillen zijn andriol en striant SR. Andriol pillen zijn zachte ovale capsules waar gemiddeld drie à vier per dag van moeten worden ingenomen. Aangezien de werkzame stof beter wordt opgenomen bij het eten van vet, wordt het aangeraden de capsules in te nemen tijdens een maaltijd. Het nadeel van andriol is het mogelijk negatieve effect op de lever. Striant SR zijn dunne, witte tabletten die aan het tandvlees plakken als ze in contact komen met speeksel. De gemiddelde dosering hiervan is twee maal daags één tablet, met een tussenpauze van minimaal 12 uur. Het nadeel van striant SR is dat het een relatief nieuw medicijn is en er hierdoor nog niet veel over bekend is.

Smeren

Het voordeel van smeren is een stabielere testosteronspiegel. Het nadeel is dat het de eerste paar minuten sterk naar alcohol ruikt en dat het dagelijks moet worden gebruikt. De gel dient enkele minuten in te trekken en mag overal (behalve op de borst) worden gesmeerd. Het is aan te raden enkele uren te wachten tussen het insmeren en het nemen van een douche of bad. Ook kan lang huidcontact met het gebied waar de gel is aangebracht zorgen voor het overbrengen op een ander persoon.

Bij het smeren van hormonen kan onder andere gekozen worden voor androgel en tostran. Bij androgel moet de gel een maal daags rond hetzelfde tijdstip worden gesmeerd. Androgel wordt geleverd in zakjes die voldoende zijn voor één dag. Tostran wordt geleverd in een flesje met een pomp die 10 mg testosteron per keer afgeeft. De gemiddelde dosering is zes keer pompen per dag.

Effecten

Het gebruik van testosteron heeft verschillende effecten. Hieronder vindt u een overzicht van de effecten en hoe lang het gemiddeld duurt voordat deze effecten merkbaar worden. De volgorde en de mate waarin de effecten merkbaar zijn is per persoon verschillend. Veel veranderingen worden heel langzaam merkbaar. De totale verandering duurt gemiddeld één tot vier jaar.

Nadelige effecten

De hormonen kunnen tevens verschillende negatieve bijwerkingen geven. Hierbij kunt u denken aan:

• Vermoeidheid
• Honger
• Jeuk rond de clitoris en schaamlippen
• Acne
• Geelzucht
• Hoofdpijn
• Verandering van het cholesterolgehalte
• Vasthouden van vocht
• Leverafwijkingen
• Hoge bloeddruk
• Snellere botontkalking
• Hogere kans op hart- & vaatziekten
• Te grote aanmaak van rode bloedlichaampjes