Huilen als manier om jezelf te ontladen

Elke dag staan we bloot aan een grote hoeveelheid prikkels; zintuiglijke informatie die we moeten verwerken. Het kan gebeuren dat de hoeveelheid prikkels ons teveel wordt waardoor we overprikkeld raken. Dit hoeft niet erg te zijn, als we maar in de gaten hebben dat we overprikkeld raken én weten hoe we hiermee om kunnen gaan. Als baby komen we op de wereld met een goed oplossingsmechanisme tegen overprikkeling. Zodra het een baby teveel wordt, zet hij het op een huilen. Door te huilen ontlaadt hij zichzelf en komt weer in een staat van rust mits de prikkels inmiddels zijn verdwenen.

Tranen en cortisol

In elke traan die wordt vergoten vanwege een emotionele reden (dus geen krokodillentranen of tranen die je huilt bij het uien snijden) zit het hormoon cortisol. Cortisol is het stresshormoon; een hormoon dat ervoor zorgt dat wij goed met stress om kunnen gaan. Het zorgt ervoor dat we kunnen vechten of vluchten. Als we niet vechten of vluchten en dit hormoon te lang in een te hoge concentratie in ons lichaam blijft, dan heeft dit nadelige gevolgen voor ons. Het is zodoende belangrijk dat het cortisolniveau in ons lichaam in balans blijft. Door te huilen als we overprikkeld zijn, zorgen wij er zelf voor dat ons cortisolniveau daalt en weer in balans komt.

Stel je dit als volgt voor: je hebt een heel groot vat met cortisol. Het niveau hiervan daalt en stijgt gedurende de dag onder invloed van prikkels die we krijgen. Sommige prikkels (zoals een prettige aanraking of een rustig muziekje) zorgen voor verlaging van het niveau, andere prikkels zorgen voor verhoging ervan. Als we veel prikkels krijgen die zorgen voor verhoging van het cortisolniveau (nota bene: dit kunnen ook blijde gebeurtenissen zijn met een grote emotionele lading), stroomt het vat vol en bij de bekende “druppel” stroomt het over; we huilen. Door het huilen verlaagt het cortisolniveau zich in het vat (ons lichaam) waardoor we weer meer nieuwe prikkels aankunnen. Dit werkt natuurlijk alleen als de prikkels die gezorgd hebben dat het vat overliep, inmiddels verminderd zijn.

Sommige mensen zeggen dat huilen hen niet oplucht. Dit is als volgt te verklaren: als iemand zich opgelaten voelt als hij huilt, zal dit een nieuwe prikkel geven waardoor het huilen niet leidt tot ontlading. Het cortisolniveau daalt aan de ene kant doordat er wordt gehuild maar tegelijkertijd stijgt het doordat die persoon zich opgelaten voelt. Huilen om te ontladen werkt alleen als de huilende persoon zich niet opgelaten voelt omdat hij huilt en als het aantal prikkels voldoende is verminderd.

Van baby naar volwassene

Baby’s huilen vele malen op een dag. Logisch als je bedenkt dat alles voor hen nog nieuw is. Regelmatig krijgen ze zoveel nieuwe prikkels dat ze erdoor overprikkeld raken; hun vat met cortisol loopt over en ze gaan huilen. Onze reactie op dit huilen is vaak proberen het huilen te laten stoppen. Op deze manier kan de baby zich niet voldoende ontladen en zal een nieuwe huilbui zich weer snel aandienen, het vat is immers niet voldoende geleegd. Beter is om de baby te troosten door het op schoot te nemen en zachtjes te strelen totdat het huilen stopt.

Zoals gezegd leren we als volwassene in de loop van ons leven onze natuurlijke manier om met overprikkeling om te gaan, namelijk huilen, gedeeltelijk af. Tegen jongens wordt vaak gezegd dat “stoere jongens niet huilen”. Meisjes die vaak huilen zijn baby’s en ook grotere kinderen of volwassenen worden door anderen nogal eens bestempeld als “huilebalk”, een benaming die een ietwat negatieve klank in zich heeft.

Hoe kun je omgaan met overprikkeling?

Overprikkeling wordt door ons lichaam gezien als een stresssituatie. Bij stress wordt extra cortisol aangemaakt met als doel te kunnen vechten of vluchten. Door daadwerkelijk te vechten of te vluchten, wordt de cortisol gebruikt waardoor het niveau ervan weer daalt tot de juiste waarde. Een baby is echter niet in staat tot vechten of vluchten en heeft maar één mogelijkheid om zijn overmatig cortisol kwijt te raken: huilen.

Een volwassene heeft meer keus om de cortisol in zijn lichaam te gebruiken: schreeuwen, ergens tegenaan slaan, gaan hardlopen of lachen. Maar ook voor volwassenen geldt dat een heerlijke huilbui kan zorgen voor ontlading, het liefst in de armen van iemand die je graag mag en die de huilbui volkomen accepteert.