Hoe van angst af te komen

Angst is een normale lichamelijke reactie op gevaar of een mogelijke dreiging daartoe. Het geeft ons de mogelijkheid tot vechten of vluchten om zodoende onszelf in veiligheid te kunnen brengen. Soms neemt angst vormen aan die ons niet helpen maar ons eerder in de weg staan om prettig te kunnen leven. Dan wordt angst een akelige belemmering in plaats van een gezond mechanisme.

Wat is angst?

Angst is een basaal overlevingsmechanisme van het lichaam op een (mogelijke) dreiging of gevaar. Het lichaam reageert om zich klaar te maken voor vechten of vluchten. In extreme situaties kan het lichaam ook verstarren zodat men als het ware verlamd is van angst. Deze reacties geven ons de mogelijkheid de confrontatie aan te gaan met het gevaar, of juist dit te vermijden.

De symptomen van angst

Hevige angst gaat vaak gepaard met lichamelijke verschijnselen als een verhoogde hartslag en bloeddruk. Hiermee zorgt het lichaam voor meer bloed naar de spieren zodat we ons beter kunnen verweren of harder kunnen lopen. Het nare gevoel in de maagstreek ontstaat omdat het lichaam de spieren belangrijker vindt dan de spijsvertering, en het bloed daar als het ware weghaalt om naar de spieren te verplaatsen. Ook het bleek worden van het gezicht komt door de verplaatsing van het bloed. Zelfs onze pupillen in de ogen worden groter zodat we beter zicht hebben. De hersenen geven adrenaline af aan het lichaam waardoor deze reacties mogelijk worden.

Angst die een eigen leven gaat leiden

Als we ons angstig voelen als er geen directe dreiging of gevaar is, dan wordt angst eerder een belemmering dan een gezond fenomeen. Hierdoor kan het zijn dat we activiteiten in ons leven gaan vermijden die angst opleveren, hoewel hier geen reden voor zou moeten zijn. Het lichaam reageert met alle verschijnselen die we zouden ervaren als er gevaar zou zijn, met dit verschil dat we ons nu onbehaaglijk voelen in een normale situatie. Soms is het niet eens duidelijk waarom we angst voelen, en zouden we willen dat dit niet zo was. Vaak is de reactie op dit onbehaaglijke gevoel dat we dit proberen weg te duwen, en ons ertegen verzetten. Helaas is het zo dat dit de angst alleen maar sterker maakt. Alles waar we ons tegen verzetten wordt sterker.

Hoe de angst blijft of erger wordt

Proberen om de angst weg te duwen, te negeren of onszelf vertellen dat dit onzin is, helpt dus niet. Mensen hebben van nature de neiging om alles wat onprettig voelt liever niet te willen ervaren. We verkiezen altijd plezier boven pijn, en dit geldt dus ook voor onze gevoelens en emoties. Hoe meer we proberen niet angstig te zijn, hoe erger het wordt lijkt wel.

Deze angst is vaak het gevolg van een eerdere angstige ervaring. Dit kan een ervaring zijn van korte tijd geleden maar kan ook al heel lang bestaan, soms nog uit onze kindertijd. Angsten die ontstaan zijn in de vroege kinderjaren, zijn vaak nu onbewust geworden, maar daarmee niet minder aanwezig. Als de angst te groot is om op het moment van de gebeurtenis te kunnen voelen of ervaren, verdringen we deze om de situatie aan te kunnen.

Angst loslaten

Het wegduwen en vermijden van de angst is er de oorzaak van dat deze zich blijft melden, en blijft vragen om onze aandacht.
De manier om deze los te laten is het tegenovergestelde van negeren, dus de angst de aandacht geven die het blijft vragen. De reden dat de angst zich blijft melden is dat het gehoord en gezien wil worden, zodat het alsnog kan integreren met de rest van onszelf. De manier om dit te doen is om er tijd voor te maken, en te zorgen dat je niet gestoord wordt terwijl je dit doet.

Haal een paar keer rustig adem, en stel jezelf de vraag hoe je je voelt op dat moment. Als je je bewust bent van je angstige gevoel, richt daar dan je aandacht op. Hierdoor zal het angstige gevoel toenemen en dit is geen prettig gevoel. Doe je best erbij te blijven en geef het gevoel zoveel mogelijk aandacht. Zeg bijvoorbeeld in jezelf tegen dat gevoel: "Je hebt mijn volledige aandacht nu, en ik zie je en voel je". Deze woorden kun je veranderen in iets wat voor jou prettig voelt, als je maar duidelijk maakt dat dit gevoel zich mag laten gelden en dat je het accepteert. Als je aandacht van het gevoel weggaat, breng deze dan weer terug ernaar. Blijf rustig doorademen en blijf er aandacht aan besteden zolang het nodig is. Na een tijdje kan het gevoel veranderen in een ander gevoel, bijvoorbeeld van angst naar boosheid, of van angst naar verdriet. Als dit gebeurt blijf dan aandachtig bij dat gevoel.

Als je het idee hebt dat je lang genoeg bij dit gevoel bent gebleven, kun je jezelf vragen: "Wanneer heb ik dit gevoel voor het eerst ervaren?". Meestal komt er een herinnering in de vorm van een beeld of gevoel aan een bepaalde gebeurtenis in je leven, waar je deze angst ervaren hebt. Soms is het voldoende om dit te doen om de angst te laten verdwijnen of in ieder geval een groot deel te verminderen, en soms moet je dit nog een keer doen. Hierna zul je een duidelijke opluchting ervaren of een gevoel van welbehagen dat er daarvoor niet was. Ook kan het zijn dat het voelt alsof het opruimen van de angst plaats heeft gemaakt voor een gevoel van kracht, of een ander positief gevoel.