Wilsverklaring: wat, hoe en waarom?

Een wilsverklaring is een document waarin je aangeeft wat je wensen zijn omtrent je dood. Hierin leg je je wensen op medisch gebied vast. Je stelt een wilsverklaring op voor het moment dat je zelf niet meer kenbaar kunt maken wat je zou willen op het moment dat je ernstig ziek bent. Wat staat er in een wilsverklaring en hoe regel ik er een?

Wat is een wilsverklaring?

Een wilsverklaring is een papier waarop je aangeeft wat je wensen op medisch gebied zijn omtrent je dood. Deze wensen zijn voor iedereen verschillend, waardoor het juist van belang is duidelijk aan te geven wat je niet meer wilt. Je kunt aangeven wat je niet meer wilt, maar ook in welke situaties je nog wel behandeld wilt worden.

Wanneer stel ik een wilsverklaring op?

Vaak is het zo dat mensen pas nadenken over een wilsverklaring op het moment dat ze ernstig chronisch of ongeneeslijk ziek zijn. De Nederlandse Vereniging voor Vrijwillig levensEinde (NVVE) onderstreept ook het belang van het eerder kenbaar maken van je wensen omtrent je eigen levenseinde.

Het is wellicht een lastig onderwerp om van tevoren met je huisarts of partner te bespreken. Echter, het is voor de personen die dichtbij je staan nog moeilijker op het moment dat je bijvoorbeeld een ernstig hartinfarct of ongeluk krijgt, waardoor zij de keuze moeten maken omtrent jouw levenseinde zonder dat ze weten hoe jij daar zelf over dacht.

Wilsbekwaam

Het is van belang dat iemand tijdens het opstellen van een wilsverklaring wilsbekwaam is. Iemand die wilsonbekwaam is, is niet in staat om zijn eigen wil te bepalen. Iemand is wilsonbekwaam als hij of zij:

• de informatie over zijn ziekte of de behandeling niet kan begrijpen
• niet in staat is om zelf een besluit te nemen
• de gevolgen van een eventueel genomen besluit niet kan overzien

De behandelaar bepaalt of de patiënt wilsbekwaam is of niet. Daarom is het van belang je wilsverklaring met een arts te bespreken.

Hoe regel ik een wilsverklaring?

Op internet zijn standaard voorbeelden van wilsverklaringen beschikbaar, waarin je zelf alleen nog je persoonsgegevens moet invullen, je wensen omtrent je levenseinde moet beschrijven of aankruisen en uiteindelijk je handtekening eronder moet zetten. Dit kan voor velen een prettige mogelijkheid zijn. Je kunt hiervoor terecht bij de NVVE.

Je kunt een wilsverklaring ook zelf volledig op papier zetten. Het maakt daarbij niet uit of het getypt, handgeschreven of gedrukt is.

Wat staat er in een wilsverklaring?

In een wilsverklaring staan je persoonsgegevens en je wensen omtrent je levenseinde.

Persoonsgegevens

De persoonsgegevens moeten in ieder geval in je wilsverklaring staan:

• Achternaam
• Voornamen voluit
• Geboortedatum
• Geboorteplaats

Verder kun je de gegevens nog aanvullen met bijvoorbeeld: adres, BSN, naam partner, etc..

Wensen omtrent je levenseinde

Een wilsverklaring stel je op, omdat je bepaalde wensen hebt omtrent je levenseinde. Je kunt over de volgende zaken nadenken en deze beschrijven in je verklaring:

• Euthanasie

Bij euthanasie dient een arts middelen toe aan een patiënt om op deze manier een einde te maken aan zijn of haar leven. De arts doet dit wanneer er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Euthanasie is legaal, mits de arts voldoet aan de zorgvuldigheidseisen die de wet stelt.

Het verzoek tot euthanasie is persoonlijk en kan niet door iemand anders dan de patiënt worden aangevraagd. Een arts is niet verplicht te voldoen aan dit verzoek.

• Niet reanimeren

Hierin leg je vast dat je niet meer gereanimeerd wilt worden. Je kunt hiervoor ook een speciale penning aanschaffen. Op deze manier weten hulpverleners na een ongeluk ook dat je niet meer gereanimeerd wilt worden.

• Behandelverbod

Hiermee kun je aangeven dat je niet meer behandeld wilt worden op het moment dat:

1. De verwachting is dat er geen terugkeer naar een waardig leven, zoals voor de ziekte, meer mogelijk is
2. Bij uitzichtloos lijden
3. Bij toenemende ontluistering

Onder het kopje behandelverbod valt ook de clausule “Dementie”. Hierin kun je aangeven wat je wilt wanneer je met deze ziekte te maken krijgt. Daarnaast bestaat nog de clausule “Voltooid Leven”. Hierin kun je op elk moment aangeven dat je wilt dat de behandeling gestopt wordt en naar jouw mening je leven voltooid is. Dit kan alleen bij volledige kennis en met het besef dat je hierdoor wellicht jaren eerder doodgaat dan wanneer er wel behandeld wordt. Het stoppen van een behandeling betekent ook dat je geen vocht of voedsel meer toegediend krijgt.

Tevens valt beademen ook onder behandelen. Sommige longpatiënten kiezen ervoor niet meer beademd te worden. Wel is het belangrijk te weten wat de verschillende vormen van beademen zijn. Wellicht wil je nog wel met een kapje beademd worden, maar geen slang meer in je keel. Raadpleeg je arts voor meer informatie over deze vormen van beademing en jouw levenseinde.

In de wilsverklaring kun je zo duidelijk mogelijk aangeven wat voor jou nog een waardig leven is en wat niet.

• Volmacht

In een wilsverklaring kun je iemand een volmacht geven. Deze persoon behartigt jouw belangen op het moment dat je het zelf niet meer kunt, doordat je bijvoorbeeld in coma ligt. Geef alle persoonsgegevens door van de persoon die je een volmacht wilt geven. Bespreek van tevoren ook met diegene of hij/zij een volmacht wilt!

Overigens kan de persoon met een volmacht niet beslissen voor euthanasie. Euthanasie is een persoonlijk verzoek.

Na het opstellen van je wilsverklaring

Wanneer je een wilsverklaring hebt opgesteld is het belangrijk dat je deze bespreekt met je huisarts en naasten. Deze mensen spelen vaak een belangrijke rol op het moment dat je levenseinde in zicht komt.

Een wilsverklaring kun je overigens nog wijzigen. Wel is het belangrijk dat je je huisarts en naasten hiervan op de hoogte stelt. Een wilsverklaring is zolang geldig als hij bestaat. Er is dus geen verjaringsbeleid.

Je geeft een exemplaar van je wilsverklaring aan je huisarts, behandelend arts, je naasten en, indien daar sprake van is, kun je een exemplaar in de map van de thuiszorg stoppen.

Is een arts verplicht zich aan jouw wilsverklaring te houden?

Nee. Wanneer een arts van mening is dat de wilsverklaring niet toepasselijk is voor de situatie, de wilsverklaring naar de mening van de arts sterk verouderd is of de arts acuut moet ingrijpen, is de arts niet verplicht zich aan jouw wilsverklaring te houden.
Een arts houdt echter wel rekening met jouw wilsverklaring.