Slaappillen: de oplossing voor je slaapprobleem?

Mensen die last hebben van slapeloosheid willen zo snel mogelijk weer goed slapen en zien de slaappil daarvoor als oplossing. Als je eenmaal slaappillen gebruikt, zul je waarschijnlijk beter in slaap vallen, maar naarmate je het langer gebruikt heb je steeds meer nodig om het gewenste effect te krijgen. In hoeverre zijn slaappillen een oplossing voor je slaapprobleem? Is het echt de kortste weg naar een goede nachtrust?

De slaappillen van tegenwoordig

In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, werden er zeer sterke verslavende barbituraten (middel met sterk dempende werking op het centraal zenuwstelsel) voorgeschreven bij slapeloosheid. Dit werkte niet als oplossing en er zijn zelfs mensen aan overleden omdat ze een overdosis namen. De moderne slaappillen zijn lichter en effectiever. Toch kun je er nog aan verslaafd raken, zowel geestelijk als lichamelijk, net zoals je verslaafd kunt raken aan cafeïne en nicotine.

Meningen zijn verdeeld

Deskundigen op het gebied van slaapproblemen zijn het er nog steeds niet over eens of een slaappil de beste manier is om slaapproblemen op te lossen. Sommige denken dat slaappillen op de korte termijn goed zijn tegen slapeloosheid, anderen menen dat ze de oorzaak niet aanpakken en je het risico loopt er afhankelijk van te worden. Als je echt niet kunt slapen, dan kan een slaappil ervoor zorgen dat je een paar nachten toch wat slaap krijgt, waardoor je je al een stuk beter voelt. Toch schrijven de meeste artsen liever antidepressiva voor, omdat ze die als minder risicovol beschouwen bij de aanpak van de oorzaak van slapeloosheid.

Als je toch slaappillen wilt

Wat je ook probeert, het slapen wil nog niet lukken. Hoewel slaappillen niet je slaapprobleem oplossen, kunnen ze wel het ontregelde slaappatroon doorbreken. Als je dan naar de huisarts gaat, kun je onderstaande checklist gebruiken:

• Om te zorgen dat je de goede pillen krijgt, moet je het probleem exact omschrijven. Kun je niet in slaap vallen of word je steeds wakker en kun je niet meer verder slapen?
• Voel je je erg gespannen of ben je depressief? Zijn er bepaalde problemen waardoor je je zo voelt?
• Vraag naar de werking van de slaappil die wordt voorgeschreven. Hoe werkt deze pil, wat zijn de bijwerkingen en hoe lang is de pil werkzaam.
• Vraag naar de laagst mogelijke dosering en volstaat deze? Dit om verslaving te voorkomen. Bij een hogere dosis is het moeilijker om er weer vanaf te komen.

Wat doet de slaappil?

Na het innemen van een slaappil, worden de hersenactiviteiten verlaagd en de hersengolven vertragen. Het neemt angstgevoelens af en laat je spieren ontspannen. De merken van de slaappillen hebben wat onderlinge verschillen en de periode dat ze uitgewerkt zijn varieert. Het lichaam zal de stoffen afbreken en uitscheiden. Deze periode kan uiteenlopen van een paar uur tot zelfs enkele dagen. Hoe langer de slaappil werkt, hoe groter de kans is dat je jezelf duf voelt en last hebt van bijwerkingen.

Gewenning

Ook geldt dat hoe langer je slaappillen gebruikt, hoe meer je hersenen daar aan wennen en hoe minder effectief ze zijn. Na enkele weken geven de slaappillen niet meer het gewenste effect. Misschien krijg je de neiging om de dosis te verhogen, maar dat lost je slaapprobleem niet op en het wordt dan alleen maar moeilijker om ermee te stoppen.

Kwaliteit van de slaap

Wat veel mensen niet weten is dat je van slaappillen niet per definitie meer gaat slapen, misschien slaap je zelfs minder. De huidige slaappillen zijn er meestal op gemaakt om je beter in slaap te laten vallen. Daardoor werken ze vaak niet langer dan vier uur. Het kan dan nog steeds zo zijn dat je midden in de nacht of te vroeg wakker wordt. Slaappillen verlengen slaapfase 2 (de lichte slaap), maar verkorten de diepe slaap en de REM-slaap (fase waarin je droomt). Daarom kunnen mensen die slaappillen gebruiken dromen moeilijker herinneren. Door het gebruik van slaappillen is de kwaliteit van het meestal slapen minder.

Soorten slaappillen

De slaappillen die het meest worden voorgeschreven zijn benzodiazepinen als oxazepam, temazepam, flurazepam en lorazepam die de spieren ontspannen. Ook imidazopyridinen en cyclopyrrolonen als zolpidem, zaleplon en zoplicon ontspannen de spieren. Deze werken minder lang, maar zijn minder verslavend en de kans dat je je overdag duf voelt is kleiner. Omdat elke soort slaappil iets andere effecten heeft, moet je er misschien een paar proberen voordat je de juiste vindt.

Bijwerkingen

Als je af en toe eens een slaappil gebruikt, zul je waarschijnlijk geen last hebben van bijwerkingen. Maar als je ze langer gebruikt, kunnen je geheugen en concentratievermogen eronder lijden en word je minder alert. Er zijn mensen die het gevoel hebben verdoofd te zijn, anderen hebben bijwerkingen zoals hoofdpijn, misselijkheid of nachtmerries. Naarmate je langer slaappillen gebruikt en meer afhankelijk wordt, moet je veel meer moeite doen om er vanaf te komen. De oorzaak van het slaapprobleem moet worden aangepakt. Als dit zonder slaappillen niet lukt, heb je deskundige hulp nodig. Misschien heb je ook hulp nodig om van de pillen af te komen.

Hoe kom je van slaappillen af?

Bouw de dosis af door steeds iets te verminderen. Dit heeft soms tot gevolg dat je de pil doormidden moet snijden, vervolgens in een kwart en daarna te stoppen. Je zou af en toe vrij verkrijgbare slaappillen kunnen gebruiken. Die bevatten namelijk antihistaminica, dit is meestal aanwezig in middelen tegen verkoudheid en allergieën en hebben een kalmerend effect. Ze brengen niet in slaap, maar geven je een slaperig gevoel waardoor je sneller indommelt. Pas op, want ook deze pillen kunnen zorgen voor gewenning. Na een weken werken ze niet meer.

Beter leren slapen

Uit een Canadees onderzoek kwam naar voren dat het slikken van slaappillen op de korte termijn kan werken, maar dat alleen gedragsveranderingen effecten op de langere termijn sorteren. De basisregels zijn dat je het bed alleen moet gebruiken om te slapen of om te vrijen en niet voor andere activiteiten zoals computeren of televisie kijken. Ga even uit bed als je na twintig minuten nog wakker bent. Zorg voor regelmaat en sta elke dag op hetzelfde tijdstip op, ook in het weekend en ongeacht hoeveel je hebt geslapen.

Slaappillen en alcohol

Het wordt afgeraden om alcohol te gebruiken als middel om in slaap te vallen, zeker als dit in combinatie met slaappillen wordt gebruikt. Een veel voorgeschreven middel tegen slapeloosheid is oxazepam.

Lees verder

• Het slaaponderzoek: polysomnografie
• Hoe je slaap verandert bij het ouder worden
• Middel tegen slapeloosheid: zopiclon
• Leer slapen met de kracht van je gedachten
• Oxazepam en alcohol: welke effecten geeft dit?