Het saunaproces

Een sauna kennen we tegenwoordig allemaal. Sommigen hebben zelfs een eigen sauna thuis, anderen gaan liever een avondje naar de privésauna dan naar een restaurant. In de meeste grote fitnesscentra heb je zelfs de mogelijkheid om na het sporten uit te zweten in de sauna. Maar gebruiken we steeds toegankelijkere saunagelegenheden wel helemaal juist? Hoe gaat dat precies in zijn werk ‘naar de sauna gaan’? Waarom is de wisselwerking tussen opwarmen en afkoelen ze belangrijk?

Wat is een sauna en wat zijn de positieve effecten van een sauna?

‘Sauna’ is een Finse benaming voor een ruimte waarin een droog heteluchtbad genomen kan worden. De hoge temperatuur in een sauna zorgt ervoor dat je snel zweet. Vroeger gebruikte men hiervoor grote opgewarmde stenen. Deze werden in een gat in de grond geplaatst. Er werd water over gegoten zodat er meer warmte en stoom ontstond. Een sauna wordt zowel fysiek als mentaal als reinigend ervaren.

De lucht in een Finse sauna wordt opgewarmd door een warmtebron. De temperatuur situeert zich tussen de 80°C en 120°C. In de sauna ontstaat een wisselwerking tussen de hete droge lucht en de vochtigheidsgraad.

Door een sauna wordt het immuunsysteem beter. Het lichaam wordt gehard door de afwisseling van koude en warmte. Er is een dieptereiniging van de huid, alle afvalstoffen worden afgevoerd. De organen in het lichaam worden beter doorbloed en de aanmaak van hormonen wordt gestimuleerd. De bloedvaten verwijden door de warmte en trekken weer samen door de koude. De aanmaak van nieuwe cellen wordt gestimuleerd. Een sauna werkt ontspannend en rustgevend en geeft tegelijk ook nieuwe energie.

Een saunabezoek is niet zonder risico’s. Daarom is het belangrijk om het juiste stappenplan te volgen.

De verschillende stappen van het saunaproces

Een veilige saunaronde bestaat uit verschillende stappen. Het is belangrijk dat het lichaam telkens voldoende opgewarmd en terug afgekoeld wordt om het saunabezoek weldadig te maken. Deze verschillende stappen wordt ook 'saunarouting' genaamd.

Voorbereiding

Alles start met een goede voorbereiding. Berg je de persoonlijke spullen op, een gsm in de sauna heb je niet nodig. Alle sieraden moeten zeker af want dit zou brandwonden kunnen veroorzaken. Als het de eerste keer is dat men naar de sauna komt krijgt men een rondleiding en wat uitleg over het saunagebeuren. Een badjas, twee grote handdoeken en slippers zijn geen overbodige luxe in een sauna. In de sauna zelf zit men naakt omdat je huid dan veel sneller de warmte op kan nemen. Indien je dit echter niet ziet zitten kan je altijd nog de handdoek gebruiken.

Voor de sauna wordt aangeraden om eerst een toiletbezoek te doen omdat de nieren gestimuleerd worden door de sauna. Een warme douche is noodzakelijk voor de hygiëne. Het lichaam moet achteraf zeer goed afgedroogd worden, een droge huid transpireert sneller. De haren moeten nat gemaakt worden en kunnen eventueel ook ingesmeerd worden met een olie. Dit zal ervoor zorgen dat de haren niet uitdrogen tijdens het saunabezoek.

Een warm voetbad van tien tot vijftien minuten zal het lichaam voorbereiden op de saunaronde. De bloedvaten worden verwijd. Het voetbad maakt ook het transpireren in de sauna makkelijker.

In de sauna

Nu is het tijd om de sauna te betreden. Beginners nemen best plaats op de onderste banken. Ervaren saunagebruikers zitten meestal op de bovenste banken. Leg altijd een handdoek op de bank, dit om hygiënische redenen. Je kan zowel zitten als liggen in de sauna, maar de voeten blijven best op dezelfde hoogte als de billen. Dit wordt gedaan om een gelijkmatige opwarming van het lichaam te bekomen. In een sauna blijf je minimum 6 minuten en maximum 15 minuten. Pas na zes minuten staan de poriën voldoende goed open zodat de zweetklieren hun werk kunnen doen. De laatste twee minuten van de sauna zit je rechtop, het liefst op de onderste bank. Dit om duizeligheid te voorkomen.

Na de sauna

Eenmaal uit de sauna moet je terug afkoelen, bij voorkeur in de buitenlucht. Dit moet minimum vijf minuten duren om het vocht van de longen te ontdoen. In Finland bedoelt men hiermee de wandeling naar het meer waarin men gaat afkoelen. Ook hier heb je in de meeste wellnesscentra of privésauna’s de mogelijkheid om naar buiten te gaan. Bij gebrek aan een meer neem je hier een koude douche of dompelbad om zich van het transpiratievocht te ontdoen. Ook een sprong in een koud zwembad is een goed alternatief.

Tenslotte neem je een koud voetbad om de laatste warmte weg te nemen. Dit zorgt er ook voor dat je thuis niet meer gaat zweten.

Na een saunaronde rust je minstens een kwartier. Je bent mentaal ontspannen na een saunabezoek, maar tijdens het bezoek heeft je lichaam moeten werken. Hier laat je het lichaam even rusten. Het is ook belangrijk dat men veel water drinkt nu. Per saunabezoek heeft je lichaam een halve tot een anderhalve liter water nodig. Het lichaam geeft tijdens het rustmoment ook nog de overtollige warmte af.

De saunaronde kan indien gewenst nog enkele keren doorlopen worden. Je kan dit twee tot drie maal herhalen, maar hou rekening met de rustperiode van een kwartier tussenin. De tweede rond hoeft niet te starten met een douche.

Een sauna kan nog aangevuld worden met deze elementen:

Saunameester

Een saunameester is iemand die werkzaam is in de sauna en die de bezoekers van de sauna informatie kan geven over het saunaproces. Een saunameester kan ook de steeds populairdere opgietsessies verzorgen. Er bestaan verschillende cursussen die men hiervoor kan volgen.

Opgieten

Een saunameester gaat mee de sauna in en giet een mix van water en etherische oliën op de stenen. Er wordt zo waterdamp en een aangename geur verspreid. De saunameester wappert met een handdoek waardoor de isolerende luchtlaag rond je lichaam weggeblazen wordt. Dit geeft een extra warm gevoel. Als er niet veel personen aanwezig zijn in de sauna krijgt iedereen een persoonlijke ‘stoomstoot’. Indien er wel veel personen aanwezig zijn wordt het vocht met een wisselende intensiteit over de gasten verdeeld.

Elke etherische olie heeft ook zijn eigen effecten op ons lichamelijk welzijn.

• Eucalyptus is veruit de meestgebruikte etherische olie voor een opgietsessie. Eucalyptus zorgt voor een frisse geur en zijn ondersteunde werking op de luchtwegen. Verder doodt eucalyptus de aanwezige bacteriën in de lucht. Eucalyptus kan ook gebruikt worden als behandeling bij diverse huidproblemen.
• Eucalyptus kan eventueel gebruikt worden in combinatie met de etherische olie munt, die een gelijkaardige werking heeft.
• De etherische olie den zorgt voor een warme, aangename geur en geeft nieuwe energie. Het werkt ook stressverlagend.
• Citroen zorgt dan op zijn beurt weer voor een beter immuunsysteem, geeft meer energie, maakt ons alert en zorgt voor een goede concentratie.
• En tot slotte hebben we lavendel. Lavendel heeft vele goede eigenschappen, maar wordt toch vooral gebruikt om zijn kalmerende werking.

Berkentakjes

Iets wat de laatste tijd steeds vaker opduikt zijn Finse berkentakken (Koivu Vihta). Deze takken worden aangekocht in gedroogde vorm. Voor gebruik worden ze minstens een halfuur geweekt. De takken mogen voor een goed effect enkel gebruikt worden als de huid reeds voldoende opgewarmd is. Ze worden dus meestal gebruikt tijdens of na de saunabeurt. Men ‘slaat’ met de takken over het lichaam. Ze zetten de poriën van de huid open. De werking van de sauna gaat sneller en wordt intenser. Het ontspant de spieren en zorgt voor een goede doorbloeding.