Artrose, gewrichtsslijtage: oorzaken, symptomen, behandeling

Gewrichtsaandoeningen zorgen er vaak voor dat mensen hulpbehoevend worden. Gelukkig is er de afgelopen jaren grote vooruitgang geboekt (medicatie, goede kunstgewrichten). Een van de meest voorkomende gewrichtsaandoeningen is artrose. Circa 1,1 miljoen mensen in Nederland hebben last van artrose. Het gaat vooral om oudere mensen, maar ook jonge mensen kunnen er last van krijgen. Wat is artrose? Wat zijn de oorzaken, symptomen, hoe wordt de diagnose gesteld en wat is de behandeling?

Inhoud artikel

• Artrose
• Bij wie komt artrose voor?
• In welke gewrichten komt artrose het meest voor?
• Oorzaken artrose
• Symptomen artrose
• Diagnose artrose
• Behandeling artrose
• Naar een medisch specialist
• Wat je zelf kunt doen
• Landelijke artrosevereniging: de P-AL

Artrose

Artrose kun je omschrijven als langzaam verval van het kraakbeen dat de botuiteinden in de gewrichten bedekt. Zo rond de zeventig heeft bijna iedereen wel een zekere mate van artrose ontwikkeld, maar lang niet iedereen heeft daar last van. Bij artrose heeft het kraakbeen, dat de uiteinden van de botten beschermt, een verandering doorgemaakt. Het bot rond het aangetaste gewricht wordt dikker en er ontwikkelen zich benige uitsteeksels. Ontstekingen van de bekleding van het gewrichtskapsel kan ervoor zorgen dat vloeistof zich ophoopt in het gewricht. Dit kan pijn veroorzaken, het gewricht kan gaan zwellen, er kan een stijf gevoel ontstaan en door dit alles zal bewegen moeilijker worden. Artrose is geen ontstekingsreuma, maar het is wel een vorm van reuma. Artrose wordt ook wel osteoarthritis genoemd.

Bij wie komt artrose voor?

• Artrose komt vaker voor bij mensen boven de zestig jaar en zelden bij mensen onder de veertig jaar.
• Vrouwen krijgen vaker te maken met artrose.
• Overgewicht is een risicofactor.

In welke gewrichten komt artrose het meest voor?

Artrose komt voor in alle gewrichten, maar het met name in gewrichten die gewicht moeten dragen zoals de knieën, heupen. Maar het komt ook voor in de wervelkolom, handen, voeten, schouders.

Oorzaken artrose

Vaak is er geen duidelijke oorzaak voor het ontstaan van artrose. Er zijn wel risicofactoren: leeftijd (hoe ouder, hoe meer kans), overgewicht (druk op de gewrichten is verhoogd), erfelijke aanleg, gewrichtsschade (door een aandoening, ongeluk of blessure), aan topsport doen of lichamelijk zwaar werk verrichten. Als een kind te maken krijgt met schade aan de gewrichten dan kan dit later leiden tot artrose.

Symptomen artrose

• De gewrichten kunnen pijn doen of gevoelig zijn. Activiteit zal zorgen voor verergering, rust is belangrijk om de klachten te verminderen.
• Moeite om op gang te komen: stijfheid bij het starten.
• Het gewricht kan niet alle bewegingen meer maken die het normaal wel kan maken.
• Gewrichten kunnen opzwellen.
• Er kunnen krakende geluiden optreden bij gewrichten, dit kraken wordt ook wel crepitatie genoemd.
• De stand van gewrichten kan veranderen, maar ook de grootte en de vorm.
• Soms veroorzaakt artrose pijn op plekken die niet in de buurt van de aangedane gewrichten liggen. Het komt omdat ze via dezelfde zenuwbaan seintjes sturen naar de hersenen. Artrose aan de heup kan bijvoorbeeld pijn veroorzaken in de lies of de knie.

Diagnose artrose

De symptomen en lichamelijk onderzoek kunnen een arts op het spoor brengen van artrose. Er kan al een voorgeschiedenis zijn met aandoeningen aan gewrichten. De diagnose kan bevestigd worden met röntgenfoto’s.

Behandeling artrose

Artrose kan (nog) niet genezen worden. Wel kunnen de klachten verlicht worden, daar is behandeling dan ook op gericht. Het gaat om het verminderen van de pijn en er zullen middelen gegeven worden om de ontsteking te remmen. Als de pijn heel erg is dan kan een arts een injectie geven met corticosteroïden. Je moet een evenwicht vinden tussen beweging en rusten. Het gewricht moet niet overbelast worden, maar beweging op zijn tijd is wel belangrijk omdat de kwaliteit van het kraakbeen dan nog sneller slechter wordt. Een fysiotherapeut kan helpen de gewrichten soepenl te houden en de spieren te trainen. Met fietsen, wandelen, zwemmen en yoga kunnen de spieren getraind worden zonder de gewrichten te zwaar te belasten. Als er sprake is van zeer ernstige artrose dan kan een operatie nodig zijn. Het gewricht kan hersteld worden of het moet vervangen worden. Bij een kijkoperatie kan het gewricht worden ‘schoongemaakt’.

Naar een medisch specialist

Als er sprake is van ernstige artrose dan kun je naar een medisch specialist gaan. Bijvoorbeeld naar de reumatoloog (artrose is een vorm van reuma, maar geen ontstekingsreuma) of naar de neuroloog voor bijvoorbeeld pijnbestrijding. Een consult bij een orthopedisch chirurg kan nodig zijn als er een gewricht vastgezet moet worden of een kunstgewricht moet worden geplaatst.

Wat je zelf kunt doen

Bij overgewicht is het belangrijk om af te vallen. Draag schoenen met rubberzolen, deze vangen schokken op en zullen de voortschrijding van artrose afremmen. Heb je last van een pijnlijke heup of knie gebruik dan een wandelstok. Massages zullen verlichting brengen, evenals warme en koude kompressen.

Landelijke artrosevereniging: de P-AL

Als je last hebt van artrose of iemand in je naaste omgeving heeft artrose dan is het fijn als je ergens informatie kunt vinden of om raad kunt vragen. Dit kan onder andere bij de Poly-Artrose Lotgenoten Vereniging. Deze vereniging komt op voor de belangen van mensen met artrose en poly-artrose. Via P-AL kun je ook in contact komen met lotgenoten. De vereniging werkt samen met het Reumafonds.